De prijs van cacao is de laatste jaren met 195 procent gestegen. Vervelend voor chocoladeliefhebbers en voor chocolatiers. Die moeten namelijk hun prijzen flink omhoog brengen om de prijsstijging te overleven.

Bonbons met appeltaartvulling, bastognesmaak of karamelzeezout. Bij chocolatier bij Chocolate Planet in Hoogkarspel kan je het allemaal vinden, maar wel tegen een steeds hogere prijs.

Meer gestegen dan de bitcoin

"Cacao is de afgelopen 12 maanden meer gestegen dan de bitcoin", vertelt chocolatier Paul Wagemaker. Hij ziet de stijging met lede ogen aan. Cacao kost tegenwoordig 10.000 euro per ton.

En daardoor is ook de chocolade in prijs gestegen, je betaalt 100 tot 120 euro per 10 kilo. "Binnen nu en 3 maanden gaat die prijs dan nog heel ver omhoog", voorspelt Wagemaker. "Het is nog maar net begonnen."

'Houdbaarheid is niet onbeperkt'

Om zijn producten te maken, gebruikt Wagemaker zo'n 8.000 kilo chocolade per jaar. Ook bij de inkoop daarvan, moet hij rekening houden met houden met de prijzen. Zo heeft hij laatst 3.000 kilo ingeslagen.

Maar voor de komende 2 jaar inslaan, voordat de prijs verder gaat stijgen, is voor de chocolatier geen optie. "De houdbaarheid is ook niet onbeperkt."

20 euro voor zes bonbons

De klanten gaan hier sowieso wat van merken, vertelt de chocolatier. "De prijzen moeten natuurlijk uiteindelijk omhoog, want ik werk alleen met chocolade, dus dat moet gewoon doorberekend worden."

Waar je bij Wagemaker nu 11 euro betaalt voor zes bonbons, kan dat in de nabije toekomst zomaar 13 euro worden. "Maar je moet wel een keer stoppen. Kijk je moet je geld ermee verdienen, maar je kan de prijs voor bonbons niet eindeloos doorschroeven." Bijvoorbeeld 20 euro voor dat aantal bonbons, gaan klanten niet betalen, weet hij.

Creatieve oplossing

Als ondernemer moet je met dit soort situaties creatief omgaan. "Door bijvoorbeeld andere producten te maken waar minder of geen chocolade in verwerkt wordt. Ik doe in principe geen patisserie, maar dan zou ik dat meer gaan doen. Bijvoorbeeld taarten of macarons of koeken."

Maar Wagemaker blijft, net als veel andere kleine ondernemers, afhankelijk van de wereldmarkt. Hij probeert het positief te bekijken. Zelf zegt hij deze cacaoprijzen nog wel 2 jaar vol te houden, maar volgens hem zijn er veel andere kleine ondernemers die dit niet overleven. "Als het zo doorgaat zijn er heel veel concurrenten weg, terwijl ik nog besta." Maar het allerliefst hoopt hij natuurlijk dat de volgende oogst gewoon lukt. "Maar ik vraag me af of dat zal gebeuren."

Hulpverleners zijn hard bezig overlevenden te redden in Myanmar na de aardbeving. Ook een Nederlands team met reddingshonden staat klaar om het land, dat midden in een burgeroorlog zit, te helpen. "Ter plaatsen zullen we zien met wie we gaan samenwerken."

De eerste raket van de Duitse start-up Isar Aerospace wordt morgen in het noorden van Noorwegen gelanceerd. Als deze slaagt, is het de eerste keer dat een raket vanuit West-Europa in een baan om de aarde wordt geschoten. "Dit is belangrijk voor Europa."

Isar Aerospace is een van de eerste Europese commerciële bedrijven die zich bezighoudt met het bouwen van raketten, vertelt deputy director van het Netherlands Space Office (NSO), Joost Carpay. Europa loopt, vergeleken met Amerika, achter op dit gebied. "Maar nu lijkt er een gat in de markt te zijn waarin een paar commerciële bedrijven springen."

'Mooie ontwikkeling'

"Dit zijn mooie ontwikkelingen voor Europa", benadrukt Carpay. Volgens hem is het belangrijk dat we vanaf ons eigen grondgebied kunnen lanceren. Hij vindt het daarom goed dat het commerciële bedrijf Isar Aerospace, dat de intentie heeft om de Europese concurrent van het Amerikaanse SpaceX te worden, een risico neemt.

"Je ziet dat er op het moment minstens vier bedrijven bezig zijn met het ontwikkelen van raketten", vertelt hij. "En daar wordt dus ook in geïnvesteerd, soms door overheden maar dan zonder de ontwikkeling te sturen. Dus alleen met financiering." Ook zijn er private investeerders die steeds meer interesse tonen. En als de testlancering morgen succesvol blijkt, zal die belangstelling alleen maar groter worden, voorspelt Carpay.

Onafhankelijkheid voor Europa

Deze nieuwe ontwikkelingen zijn van groot belang voor Europa. Het is volgens de deputy director belangrijk om onafhankelijk te zijn, van wie dan ook: "Ruimtevaart is strategisch van groot belang. We willen zelf kunnen bepalen welke satellieten we wanneer waarnaartoe lanceren en dat moeten we in eigen hand hebben."

"Dit bedrijf ziet dus een markt naast SpaceX, ook omdat zij een kleine raket hebben. Die heeft SpaceX niet. Dus het is ook een kwestie van marktkansen zien."

Meer raketten en lanceerbases

Maar wat moet er eigenlijk nog gebeuren voordat we op grote schaal dit soort raketten kunnen lanceren, zodat we écht kunnen concurreren met SpaceX van Elon Musk? "Het belangrijkste is het ontwikkelen van de raketten en een lanceerbasis", antwoordt Carpay.

Hij vertelt dat in het ontwikkelen van zulke bases al grote stappen worden gezet. "Er zijn al een aantal in Europa die voor de wat kleinere raketten geschikt zijn. En onze Spaceport in Frans Guiana wordt ook voor die kleinere raketten klaargemaakt." Het is op dit moment een kwestie van de ontwikkelingen blijven stimuleren, stelt hij.

'Het blijft een uitdaging'

Maar wat als het morgen dan toch misgaat? "Het blijft een uitdaging", antwoordt Carpay. "Maar ik denk ook dat het bedrijf daar zelf rekening mee houdt. Het blijft altijd een risico, zeker omdat de raket nog nooit gevlogen heeft."

Wel is hij ervan overtuigd dat Isar Aerospace het proces grondig heeft aangepakt. En mocht het toch fout gaan, dan is het een goede les. "Dat betekent alleen maar dat de kans dat het de volgende keer goed gaat, groter is."

Lancering over 1 à 2 jaar

Gaat de testlancering morgen wel goed, dan komt een echte lancering sneller dan gedacht om de hoek kijken, denkt Carpay. "Ik zag dat ze hun eerste lanceringen in 2028 verkocht hebben. Maar als het morgen goed blijkt te gaan dan weet ik zeker dat we al eerder kunnen zeggen dat hij klaar is voor ontwikkeling."

"Dus laten we zeggen, dan verwacht ik dat binnen 1 of 2 jaar echt ook de markt het vertrouwen heeft in de raket om lanceringen in te kopen."

Sneller en wendbaarder dan ESA

Ook de European Space Agency (ESA), de Europese variant van de NASA, is al 10 jaar bezig met de bouw van raketten. Waarom duurt het daar veel langer dan wanneer een commercieel bedrijf een poging waagt?

"Die bedrijven zijn vaak wat sneller en wendbaarder dan de ESA", weet de deputy director. "Bij de ESA moeten 23 lidstaten beslissingen nemen."

Kleine raket

Maar ook het gewicht dat de raket van Isar Aerospace heeft, maakt het makkelijker voor het bedrijf om snel een raket te bouwen. "Het is een kleine die precies onder de gewichtsklasse zit van de raketten die ESA heeft ontwikkeld. Dus hij is speciaal voor de wat kleinere satellieten", legt Carpay uit.

"Normaal lanceren we met één raket een heleboel tegelijk. Maar met een kleinere raket gaat het met één of twee tegelijk." Ook hoeven de kleinere satellieten van de Duitse start-up niet te wachten tot ze met een grotere raket mee kunnen, vertelt de expert. "En dat maakt het heel interessant."