Het is door corona misschien wel urgenter dan ooit: extra woonruimte voor daklozen in Nederland. Maar de uitvoering van het plan om 10.000 nieuwe woonplekken te creëren verloopt moeizaam. "Het is een mooi plan, maar waar is er ruimte?"
Staatssecretaris Blokhuis maakte in april bekend 200 miljoen euro ter beschikking te stellen voor dak- en thuislozen. Het moet gemeenten helpen oplossingen te vinden voor deze almaar groeiende groep mensen. Maar het vinden van goede plekken blijkt voor gemeenten lastig. Zo gaat het onderbrengen van mensen in reguliere woningen bijvoorbeeld ten koste van 'gewone' woningzoekenden. Toch is er ook ruimte voor optimisme.
Stilstand
"We vragen de gemeente al zo lang om plekken", zegt woordvoerder Berthilde Lammertink, van de Amsterdamse Federatie van Woningcorporaties. "Het is onmogelijk om dit plan uit te voeren zonder dat het ten koste gaat van reguliere woningzoekenden", verduidelijkt zij. "Een waterbed in feite."
Ook in de stad Utrecht is er weinig beweging. Daar is de politieke partij Student en Starter zo ongeveer opgericht voor betaalbare woonruimte. Fractievoorzitter Eva Oosters, zit dan ook bovenop dit dossier. Ze zegt al tijden niets meer van het college van B&W te hebben gehoord over de uitvoering van dit plan.
Lees ook
'Ik geloof er niks van'
De mensen om wie het gaat, de daklozen, hebben intussen weinig vertrouwen dat het plan gaat werken. Mark (19) komt uit Schotland en kan naar eigen zeggen niet terug. "Daar is teveel gebeurd", zegt hij desgevraagd. Het is hem in Nederland nooit gelukt permanent een dak boven zijn hoofd te krijgen. "Ik verdien te weinig", zegt hij hierover.
Over het plan van Blokhuis is hij sceptisch, en steekt zijn mening niet onder stoelen of banken. "Ik geloof er niks van. Er zijn wel vaker 'plannen' geweest. Ineens 10.000 plekken voor daklozen? Waar halen ze die vandaan?"
Lees ook
Economische daklozen
Een bijkomende factor die een oplossing bemoeilijkt, is de toename van het aantal dak- en thuislozen sinds 2009, van 18.000 toen naar bijna 40.000 nu. Dit aantal loopt door de coronacrisis alleen nog maar meer op. Bianca is manager van het inloophuis voor daklozen in Amsterdam en zegt dat door die wachtlijsten mensen inderdaad op straat leven. "Het is heel moeilijk in Amsterdam."
Het plan van de overheid is vooral een oplossing voor economisch daklozen, geeft ze aan. Dat zijn mensen die relatief kort dakloos zijn, omdat ze vanwege een scheiding, faillissement of ontslag hun huis zijn kwijtgeraakt en verder geen verslaving of mentale problemen hebben. Wat doe je bijvoorbeeld met de grote groep daklozen die illegaal zijn in Nederland of met mensen die geen binding met de stad hebben? "Voor wie geldt het wel en voor wie niet? Alleen rechthebbenden?"
Optimisme in Den Haag
De Haagse wethouder Bert van Alphen is optimistisch, hoewel hij ook wel ziet dat de zoektocht niet per se makkelijk verloopt. Hij is blij dat de ambitie om 10.000 woningen te creeëren - zeker in coronatijd - blijft bestaan. Een bredere aanpak verdient wat hem betreft aanbeveling. "Je moet ook mensen uit de schulden helpen. Het is niet alleen maar van: 10.000 sleutels voor nieuwe huizen. Er moet ook gekeken worden naar wie er zelfstandig kan gaan wonen."
Want het zijn toch zijn de gemeenten die samen met de woningcorporaties het plan van het kabinet ten uitvoering moeten brengen. "We hadden een plan om alternatieve voorzieningen te creëren, bijvoorbeeld tiny houses, of het ombouwen van kantoorruimten. Het probleem was dat er nooit geld voor was." Met het plan van de minister is het geld er nu wel, waardoor Van Alphen toch optimistisch naar de toekomst kijkt. "We kunnen nu echt stappen gaan maken. Dit gaat lukken."
Gemeenten zeggen zich hard te maken
De Vereniging Nederlandse voor Gemeenten (VNG) laat het volgende weten: "De lat ligt wel hoog met de inspanningsverbintenis om 10.000 woonplekken binnen twee jaar te creëren: het is niet eenvoudig om bijvoorbeeld locaties vrij te maken en deze in relatief korte tijd geschikt te maken voor bewoning. Dit laat onverlet dat gemeenten zich hiervoor hard gaan maken."
Buiten de boot vallen
Een dakloze die anoniem wil blijven weet ondertussen zeker dat hij niet in aanmerking zal komen voor een van de 10.000 plekken. Hij al 25 jaar dakloos. Zijn papieren zijn niet in orde, waardoor hij zijn nationaliteit niet kan aantonen en geen uitkering kan aanvragen.
Hoe hij dakloos is geworden en wat dan precies het probleem is, wil hij niet zeggen. "Te pijnlijk, daar wil ik niet over praten." Als het opgelost zou kunnen worden, zou hij wel een normaal leven kunnen opbouwen, stelt hij. "Dan kan ik gewoon meedraaien in de maatschappij." Intussen slaapt hij bij een vriend op de bank.
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.
