De Defensievakbonden AFMP en MARVER willen dat minister Hennis hernieuwd onderzoek gaat doen naar de giftige wapenolie PX-10 waarmee vele defensiemedewerkers jarenlang, vaak onbeschermd, werkten. 

Vandaag was in Utrecht een infobijeenkomst, georganiseerd door Defensie en het RIVM. De bijeenkomst was het gevolg van een uitzending van Dossier EenVandaag waarin experts het RIVM-onderzoek naar PX-10 kraakten. Op basis van dit RIVM-onderzoek wijst Defensie alle claims af. Onterecht, stellen de vakbonden. Gerenommeerde wetenschappers uit binnen- en buitenland vinden dat er een verkeerde onderzoeksmethode is gebruikt en dat er te veel aannames zijn gedaan.

Er is niet gekeken naar individuele, zieke werknemers. Ondanks alle aannames en geen individueel onderzoek, trekt het RIVM toch een harde conclusie: geen causaal verband tussen werken met PX-10 en allerlei ziektes waaronder vormen van leukemie. De vakbonden dienen nu een klacht in bij minister Hennis van Defensie. Anne-Marie Snels, voorzitter AFMP in EenVandaag: "Er is nog veel te veel onduidelijk en er is meer dan voldoende aanleiding om het onderzoek te heropenen. 

SP woordvoerder Defensie Japser van Dijk steunt het initiatief van de militaire vakbonden. "Ik merkte dat de schuld ook nog eens bij de werknemers zelf neergelegd werd omdat ze geen beschermende middelen hadden willen gebruiken. Die waren er niet eens! Er moet nu een onafhankelijke derde onderzoek gaan doen, op individueel niveau en niet op groepsniveau. Wij zullen de minister hierop aanspreken."

Ze lijden aan allerlei vormen van leukemie en hebben neurologische aandoeningen. Experts maakten vorig jaar september gehakt van het RIVM-rapport op basis waarvan Defensie stelt dat er geen verband is tussen de zieke militairen en het werken met het kankerverwekkende PX-10. 

Radio EenVandaag

In de uitzending vertelt onderzoeksjournalist Jan Born over de bijeenkomst waar hij ook aanwezig was. Daarnaast licht hij de eis van de grootste militaire vakbond AFMP toe. Zij willen meer onderzoek waarin met meer mensen gesproken wordt en alle stukken boven tafel komen.

In Berlicum werd afgelopen maand verhit gesproken over een mogelijk azc, met een intimiderend protest tijdens een raadsvergadering als kookpunt. Het plan lijkt hierna in de koelkast gezet: is de gemeenteraad gezwicht voor geweld? "Het is heel complex."

Om het overvolle stroomnetwerk te ontlasten, wordt gezocht naar creatieve oplossingen. Minister Sophie Hermans en staatssecretaris Chris Jansen sluiten vandaag een 'netcongestiedeal' met de ov-sector om netcongestie tegen te gaan.

Elektrische auto's, zonnepanelen, warmtepompen: ons stroomnetwerk is overvol. Netcongestie wordt dat genoemd.

File op het net

"We kunnen spreken van file op het elektriciteitsnet", zegt energieanalist Sanne de Boer van de Rabobank. "Vergelijk het met de de snelweg. Als iedereen tegelijk wil invoegen, dan kan dat niet."

"Hetzelfde gebeurt op het stroomnet. De afgelopen jaren heeft iedereen meer elektriciteit verbruikt, en vaker op hetzelfde moment. Dat past niet."

Deal met de ov-sector

Om deze zogenoemde netcongestie te bestrijden, is de komende 15 jaar een investering van 195 miljard euro nodig, volgens het Rijk. In de tussentijd wordt er gezocht naar creatieve oplossingen.

Minister Sophie Hermans van Klimaat en Groene Groei en staatssecretaris Chris Jansen van Openbaar Vervoer en Milieu sluiten daarom vandaag een 'netcongestiedeal' met de openbaar vervoerssector. Het idee is dat het openbaar vervoer gaat helpen om de druk op het elektriciteitsnet te verminderen.

Efficiënter gebruikmaken van infrastructuur

"Op deze manier kunnen we efficiënter gebruikmaken van de infrastructuur die er al is", legt De Boer uit. "Openbare vervoersbedrijven maken gebruik van hun eigen elektriciteitsnetten. Op sommige momenten zijn die kabels hard nodig, bijvoorbeeld in de ochtend- en avondspits", legt ze uit.

"Maar wanneer er minder openbaar vervoer rijdt, kunnen de kabels gebruikt worden om auto's of elektrische bussen op te laden. Hier hoef je dus geen extra kabels voor in de grond te leggen."

Idee op een bierviltje

Het Rotterdamse ov-bedrijf RET is al volop bezig met duurzaam gebruik van energie. "Naast het delen van ons stroomnet, hebben we nu ook een batterij in de buurt van de Erasmusbrug geplaatst", vertelt technicus Leo Vliegenthart van de RET.

"5 jaar geleden heb ik het idee op een bierviltje geschreven. Het woord 'netcongestie' bestond toen nog niet eens."

Batterij die werkt als powerbank

"Op het moment dat er een tram voorbij rijdt, en die remt, dan levert die tram energie terug aan de batterij. De batterij wordt op deze manier continu opgeladen en werkt kostenefficiënt", legt Vliegenthart uit. "De batterij fungeert als powerbank."

De opgeslagen stroom kan weer gebruikt worden om andere voertuigen op te laden. "Op deze manier proberen wij de 'file' op het stroomnet te omzeilen en dragen wij 20 tot 25 procent bij aan de laadsector van Rotterdam."

Alleen geschikt voor kleine hoeveelheden

Maar ondanks de voordelen van zo'n batterij blijft energieanalist De Boer sceptisch. "Batterijen zijn zeker functioneel", zegt ze. "Maar ze nemen ook veel ruimte in."

"Bovendien zijn batterijen alleen geschikt om kleine hoeveelheden energie voor korte tijd op te slaan", vervolgt ze. "Helaas kunnen we de overtollige zonnestroom van de zomer niet bewaren tot aan de winter."

Klein deel van de oplossing

Volgens De Boer is het getekende convenant tussen het Rijk en de ov-sector niet de hele oplossing voor netcongestie. "We moeten niet verwachten dat we hierdoor uit de problemen zijn. Het is ook nodig om de netten te verzwaren, maar dit kost veel tijd en geld."

"Slimmer gebruikmaken van de infrastructuur die we hebben, is een 'no-brainer'. Maar het blijft een klein deel van de oplossing."