Niet iedereen is blij met de nieuwe Amerikaanse hulporganisatie Gaza Humanitarian Foundation. Experts hebben scherpe kritiek. Maar wat is er eigenlijk voor nodig om goede hulp te kunnen bieden? "Enige wat we nu nodig hebben is toegang."
De organisatie zou vooral zijn opgericht om het bestaande distributiesysteem van hulp dat wordt verzorgd door de VN en ngo's te stoppen. Tegelijk wordt sterk getwijfeld of de organisatie kan voldoen aan de grote hulpvraag in Gaza, waar door de Israëlische blokkade al weken geen voedsel, brandstof, medicijnen en andere essentiële goederen meer binnenkomen.
Gebaseerd op nood
Landendirecteur Gaza en Westelijke Jordaanoever Jolien Veldwijk van hulporganisatie CARE legt uit wat er nodig is om als hulporganisatie goed te kunnen werken in een gebied als Gaza. Zij coördineert de hulpverlening in de verschillende gebieden.
"Allereerst is het heel belangrijk dat wij als hulpverleningsorganisaties neutraal zijn. Hulp moet echt gebaseerd zijn op nood. Niet op wie iemand is of waar iemand woont. Als wij ervoor zouden kiezen om alleen maar hulp te geven op plekken die niet toegankelijk zijn voor iedereen, dan zou dat niet oké zijn", legt ze uit.
Info
Gaza Humanitarian Foundation
Dit is een nieuwe Amerikaans hulporganisatie, die gesteund wordt door de VS. Het initiatief bestaat uit Amerikaanse ex-militairen en mensen uit hulp- en veiligheidssectoren. De afgelopen tijd is er veel kritiek gekomen op het initiatief, dat eind deze maand hulp wil gaan bieden aan mensen in de Gazastrook op door Israël aangewezen plekken. Critici vragen zich onder andere af of in hoeverre de organisatie onafhankelijk kan opereren.
Gezichtsscans
Israël wil dat de hulp die aan de Gazanen wordt geboden onder toezicht van het leger gaat plaatsvinden. Veldwijk vindt dat geen goed idee. "Dat vinden we niet veilig en niet neutraal. En we vinden het ook geen hulp. Het is gewoon een militaire activiteit."
Daarnaast is CARE het niet eens met de technologie die Israël voorstelt. "Dat vinden wij heel erg lastig." Ze doelt op het voorstel om oog- of gezichtsscans te maken van mensen die hulp komen 'halen'. "We zijn erg bang dat deze scans vervolgens worden gebruikt om mensen gevangen te nemen of aan te vallen. Dat ze doelwit worden van een luchtaanval."
Gevaarlijk werk
Hulpverlening bieden in Gaza is gevaarlijk. Dat bleek onlangs nog toen Israël vijftien hulpverleners van de Palestijnse Rode Halve Maan doodde. Veldwijk: "Wij lopen heel veel gevaar en we merken dat we de afgelopen maanden steeds meer een doelwit zijn geworden." Sinds het begin van de oorlog zijn tot nu toe meer dan 400 hulpverleners omgekomen.
Inmiddels is de grens alweer een aantal weken helemaal dicht. Het is daardoor niet mogelijk om hulp te leveren aan de mensen in Gaza, vertelt de CARE-directeur. "Sinds begin maart laat Israël geen voedsel, water, medicijnen en brandstof meer binnen in Gaza. Voorraden staan stil bij de grens. Ook onze vrachtwagens met hulpgoederen."
Meel met insecten
CARE runt een gezondheidskliniek in Gaza, waar het personeel veel moeders met ondervoede baby's en kinderen ziet. "Ouders vertellen daar dat ze zelf dan maar veel minder eten om hun kinderen toch nog iets te kunnen geven."
"Mensen koken met restjes meel of meel dat over de datum is, waar allemaal insecten inzitten omdat er gewoon geen andere keuze is. De prijzen van het basisvoedsel dat nog wel te koop is, zijn dertig tot vijftig keer zo hoog als normaal", somt Veldwijk op.
'Nu toegang nodig'
Wat er moet veranderen om de situatie werkbaarder te maken voor hulpverleners in Gaza? De directeur vindt dat een lastige vraag. "Er wordt gezegd dat de huidige manier van hulpverlenen, wat wij doen, niet werkt. Maar dat is absoluut niet waar. Zo gauw we toegang hebben, kunnen we op een verantwoordelijke manier hulp verlenen."
"Onze hulpgoederen zijn in het verleden niet naar de verkeerde partijen gegaan. En het enige wat wij nu nodig hebben is toegang. De blokkade zorgt ervoor dat er geen hulpgoederen naar binnen kunnen. En zonder die goederen kunnen we geen mensen helpen."
Humanitaire recht respecteren
Hulp is overal in Gaza nodig, zegt Veldwijk. "Dat Israël voorstelt om alleen maar hulp te leveren in het zuiden, is niet voldoende. Er wonen ook veel mensen in het noorden. Wij kunnen niet bijdragen aan de verdere ontheemding van mensen in Gaza. Israël moet het humanitaire recht respecteren en hulp mogelijk maken in plaats van tegenhouden", benadrukt ze.
Hoe CARE over het algemeen kijkt naar nieuwe hulporganisaties in een gebied als Gaza? "Het is heel belangrijk dat er veel hulp beschikbaar is. Maar het moet wel op een neutrale manier gebeuren, die mensen niet in gevaar brengt. Als je mensen bijvoorbeeld vraagt naar een militair distributiepunt te komen, breng je ze in gevaar. Wij geloven niet in eten uitdelen door mensen die wapens dragen."
'Hub-systeem werkt niet'
Het idee ligt ook op tafel om te gaan werken met een zogenoemd 'hub-systeem'. Maar dat werkt niet, zegt Veldwijk. "Wij doen dit werk al heel lang. Ons eerste kantoor in Gaza opende in 1948. Zo'n systeem werkt niet, omdat de voorgestelde 'hubs' (plekken waar mensen naartoe moeten voor hulp, red.) niet gelijkwaardig verdeeld zijn over Gaza", legt ze uit.
"Ze zijn alleen in het zuiden. Daarnaast is het ook zo dat de hubs alleen maar worden ingezet voor voedsel en misschien hygiëne-items. Maar er is veel meer nodig. Wij leveren ook gezondheidsdiensten, bijvoorbeeld. Daarnaast weegt een voedselpakket minstens 20 kilo. Dat kan één persoon niet dragen, terwijl het voorstel is dat één familielid naar zo'n hub komt. Dat is fysiek niet mogelijk."
'Dit kan zo niet langer'
Vanuit steeds meer landen in de Europese Unie neemt de druk op Israël toe. Zo wordt nagedacht over het opschorten van handelsverdragen. Of dat soort maatregelen ertoe leiden dat hulporganisaties sneller toegang zullen krijgen, volgens Veldwijk?
"Ik denk dat het wel druk zet op Israël als landen heel duidelijk zeggen dat ze alleen hulp steunen die onafhankelijk is. En ik denk dat dat helpt. Zolang niemand iets zegt, blijft deze situatie doorgaan. En dat is heel pijnlijk voor ons als hulpverleners. En voor iedereen in Gaza. De wereld is zo lang zo stil geweest. Wij verwelkomen iedere stem die ook maar zegt: 'Israël, dit kan zo niet langer.'"