Waarom overheid 270 miljoen staatssteun geeft aan marinetak van 'omstreden' scheepsbouwer Damen: 'Geen andere keuze'
Schepenbouwer Damen Naval krijgt 270 miljoen euro van de Staat om uit de problemen te blijven. Dat terwijl een andere tak van het bedrijf wordt vervolgd door het Openbaar Ministerie. De vraag is of je als overheid wel zo'n bedrijf moet willen redden.
Nadat de Eerste Kamer gisteren instemde met staatssteun voor Damen Naval, de marinetak van schepenbouwer Damen, stemde vandaag ook de Tweede Kamer ermee in. En dat is opvallend, volgens sanctierechtadvocaat Yvo Amar. "Toen ik hoorde dat Damen mogelijk steun zou krijgen, fronsten mijn wenkbrauwen wel een beetje."
Financiële problemen
De schepenbouwer heeft het financieel gezien moeilijk. Er is vertraging in de bouw van zes Duitse fregatten, waardoor een tussentijdse deadline niet wordt gehaald. Het gevolg is dat er voor de schepen tijdelijk niet wordt betaald. Iets wat de bouwer van defensieschepen meteen voelt, weet Amar. "Het is zo'n grote order dat ze daardoor blijkbaar meteen in de financiële problemen komen."
Om te zorgen dat het bedrijf niet nog verder in de problemen komt, schiet de overheid nu dus te hulp. En dat is opvallend. Op dit moment wordt een andere tak van het bedrijf, Damen Shipyards - die vissersschepen maakt - strafrechtelijk vervolgd, omdat er verdenkingen zijn van omkoping, witwassen, het vervalsen van documenten en het overtreden van sancties tegen Rusland.
'Genoodzaakt om te steunen'
Toch is de advocaat niet helemaal verbaasd dat de staatssteun er komt. "Damen is niet oncontroversieel. Ze hebben weleens eerder strafrechtelijke onderzoeken aan hun broek gehad", vertelt hij. "Tegelijkertijd zijn we ook afhankelijk van Damen. Het is een belangrijke scheepsbouwer in Nederland, en de belangrijkste als het gaat om oorlogsschepen. Dus we kunnen eigenlijk niet om ze heen."
Hij denkt dat dit de belangrijkste reden is dat de overheid heeft besloten het bedrijf staatssteun te geven. "Het kabinet heeft eigenlijk geen andere keuze dan ze te steunen. Ook omdat we zelf grote orders bij ze hebben lopen. En kunnen we er dus niet omheen. Dan ben je genoodzaakt ze te steunen in dit geval."
Over de drempel
Wat ook meespeelt, is dat het bedrijf weer 'gezond' verder kan, als het eenmaal geld heeft gekregen vanuit de overheid.
"Dat is wel een belangrijk element. Nu lopen ze door technische problemen tegen deadlines aan in Duitsland, waardoor Duitsland niet betaalt. Dat is allemaal contractueel, dus dat mag ook. Maar als dat eenmaal voorbij is en er wordt gewoon geleverd, dan wordt er ook betaald en gaat alles weer goed. Het is nu gewoon zo'n grote order dat ze hier even over deze drempel heen moeten", legt hij uit.
Veroordeling niet meteen effect
Het proces tegen Damen Shipyards begint hoogstwaarschijnlijk aan het eind van dit jaar. Maar, vertelt Amar, "het is nog maar zeer de vraag of het uiteindelijk tot een veroordeling komt. Omzeiling (van sancties, red.) is niet een eenvoudig delict om te bewijzen voor het Openbaar Ministerie."
En komt het uiteindelijk toch tot een veroordeling van Damen Shipyards, dan hoeft dat ook niet meteen een probleem te zijn voor Damen Naval. "Het zijn twee verschillende bedrijven. Twee verschillende entiteiten die weliswaar bij elkaar horen, maar los van elkaar staan", legt Amar uit. "Het staat natuurlijk niet helemaal vrij van elkaar, maar er zijn geen directe consequenties voor Damen Naval."