Waarom Alaska-top een succes was voor Vladimir Poetin maar niet voor Donald Trump: 'Nog nooit zo een korte persconferentie gezien'

Maar niet iedereen die afgelopen nacht de persconferentie met de Amerikaanse en Russische president heeft gezien, is ervan overtuigd dat het overleg tussen de twee daadwerkelijk iets heeft opgeleverd. Zelfs het Amerikaanse Fox News is niet onder de indruk van hoe Trump de ontmoeting heeft aangepakt, vertelt Amerika-verslaggever Tom van 't Einde. "Ze zeiden dat het leek alsof hij overdonderd was."

'Poetin heeft meer tijd gekocht'

Zelf is Van 't Einde ook niet te spreken over de ontmoeting tussen Trump en Poetin. "'Ik wil vrede' klinkt heel leuk en niemand kan daar tegen zijn. Maar het betekent in de praktijk dat Poetin meer tijd heeft gekocht", merkt hij op nadat de twee hebben laten weten dat er geen afspraken over een staakt-het-vuren zijn gemaakt. De uitkomst van het gesprek is dus vooral dat Poetin vrede wil, iets wat hij al langer roept.

"Maar zolang Trump hierin meegaat komen er geen zwaardere sancties tegen Rusland en hoeven ze niet te stoppen met vechten. Poetin kan gewoon blijven doorgaan met het bommen gooien en raketten afvuren op Oekraïne. En dat is precies wat hij wil."

Trump leek figurant op eigen top

Volgens de verslaggever is Trump er dan ook 'met open ogen' ingetuind. Het enthousiaste onthaal van de president, inclusief een warm applaus, een rit in de presidentiële wagen van Trump - The Beast - én een show met bommenwerpers, heeft Trump uiteindelijk niets opgeleverd. Maar Poetin wel, legt Van 't Einde uit.

"Poetin heeft natuurlijk sowieso gewonnen door überhaupt uitgenodigd te worden in de Verenigde Staten. Hij heeft deze topontmoeting in zijn schoot geworpen gekregen en speelde de hoofdrol, terwijl Trump een figurant leek." De Russische president kan dit volgens Van 't Einde dan ook allemaal uitvergroten in eigen land, het was voor hem een succes. "Hij was al sinds 2007 niet meer welkom voor een staatsbezoek aan de Verenigde Staten."

Geen deal

Het simpelweg accepteren van Trumps uitnodiging heeft er dus voor gezorgd dat Poetin op 'enorm veel punten' heeft gewonnen wat betreft de onderhandelingen over de oorlog in Oekraïne, weet de verslaggever. "Want ook die strengere sancties die hij tegen Rusland zou instellen als Poetin niet zou meewerken aan een wapenstilstand zijn nu van de baan."

"Maar dit was hem met elke andere Amerikaanse president nooit gelukt. Trump is gewoon ongelooflijk naïef aan deze top begonnen. Hij dacht: Ik ben een dealmaker, ik ga dit even fixen." Achteraf blijkt niets minder waar.

Niet goed voorbereid

"Als je niet zeker weet dat je iets concreets voor elkaar gaat krijgen, dan doe je dit ook niet", merkt Van 't Einde ook op over de voor Trump 'mislukte' top. Normaal gesproken wordt er voordat zo'n top plaatsvindt al maandenlang overlegd met diplomaten, ambtenaren en ministers. "Die denken dan na over waar ze elkaar tegemoet willen komen, of er een wapenstilstand in het vat zit, is er een weg naar vrede mogelijk."

Het daarna publiekelijk samenkomen van presidenten is dan meer voor de formaliteit, legt Van 't Einde uit. "Dat is eigenlijk een beetje de kers op de taart, om te vieren dat er ook echt een concreet resultaat wordt geboekt."

'Trump had niets te melden'

En hoewel president Trump blijft volhouden dat het overleg zeer productief was, vertelt zijn houding tijdens de daaropvolgende persconferentie een ander verhaal. "Ik heb nog nooit zo'n korte persconferentie van Trump gezien", merkt de Amerika-verslaggever op. "Ze deden allebei een statement en waren daarna meteen van het podium af, omdat Trump gewoon niets te melden had."

Wel liet Trump weten dat er is gesproken over een deal, maar dat die er nog niet is. "Ik denk dat dit alleen maar aangeeft hoe slecht erover nagedacht is en dat ze niet weten wat ze aan het doen zijn, de mensen om Trump heen."

Zelensky reageert

Intussen heeft ook de Oekraïense president Volodymyr Zelensky gereageerd op de uitkomst van het overleg, vertelt Van 't Einde. Maandag zal hij samen met president Trump in Washington D.C om de tafel zitten om verder te praten over een wapenstilstand. "Zelensky zegt terecht dat dit al vaker op tafel heeft gelegen. Hij wil ook vrede, maar dan moet Poetin eerst laten zien dat het serieus is."

Zonder een wapenstilstand ziet Zelensky de uitspraken van Poetin als woorden die niets betekenen, vertelt de verslaggever. "'Want als je aan de ene kant zegt 'ik wil vrede', maar vervolgens wel drie keer zoveel bommen op onze steden gooit, dan koop ik er niks voor', zegt Zelensky."

Niet nog een 'screaming match'

Hoe 'beangstigend' het ook is dat Trump met Poetin meepraat, moet Zelensky toch rustig blijven, legt Van 't Einde uit. Het laatste gesprek tussen de twee leiders mondde uit in geschreeuw. "Hij wil Trump niet nog een keer tegen de haren instrijken, dus kan hij ook niet heel hard tegen dat verhaal over onderhandelen over vrede ingaan."

De voorspelling is dat Zelensky maandag er alles aan zal doen om beleefd te blijven. "Maar je leest wel tussen de regels door dat hij hier helemaal niet op zit te wachten. Hij wil gewoon dat er een wapenstilstand komt én een harde toezegging van Poetin."

'Hij was gewaarschuwd'

Dat dat Trump gisteren niet is gelukt, noemt de verslaggever beangstigend. "Dit is precies waarvoor alle Europese leiders hem de afgelopen week hebben gewaarschuwd: 'Trap er niet in als Poetin met dit soort praats komt, houd voet bij stuk.'"

"Hij heeft een paar uur met Poetin om tafel gezeten en is helemaal die wapenstilstand vergeten en gaat nu mee in dat verhaal over een totale vrede." En die uitkomst is niet goed voor Oekraïne én Europa. "Want alles wat wij hadden afgesproken met Trump als Europa en ook de gesprekken die er zijn geweest heeft hij gewoon aan zijn laars gelapt."

'Hier verliezen we allemaal mee'

Hoe nu verder? "De boodschap aan Trump vanuit alle Europese leiders is dat Poetin aan zet is. De bal ligt niet bij Zelensky, hij is niet het probleem. Poetin is de oorlog begonnen en hij is de agressor. Je kunt de schuld niet bij Zelensky leggen."

"Dat hij nu zegt dat we voor totale vrede moeten gaan, zonder daar consequenties aan te verbinden voor Poetin, daar verliezen we allemaal mee", zegt Van 't Einde. "Maar ja, weet je, het kan ook zo zijn dat hij over een paar dagen weer precies het tegenovergestelde roept."