Veel kritiek op systeem met e-tol bij Blankenburgtunnel: 'Dit is geen tolweg, maar een boeteweg'
E-tol: online tol betalen als je door een tunnel rijdt. Dat klinkt simpel, maar is het lang niet voor iedereen. Een jaar na de opening van de Blankenburgtunnel hebben maar liefst 250 duizend bestuurders een boete gekregen. De ombudsman maakt zich zorgen.
De bewoners rond de Blankenburgtunnel hebben het nieuwe tolsysteem inmiddels een jaar kunnen ervaren, maar voor veel van hen blijft het wennen.
'Ontzettend vooruitstrevend'
Winnie Teschmacher woont al 36 jaar in de Zuidbuurt in Vlaardingen en zag het hele proces van dichtbij gebeuren. De tunnel ging volgens haar 'dwars door het groengebied' dat ooit een rijksbufferzone was. De aanleg was zwaar: "De bouw was een ramp. We hadden 6 jaar overlast."
Nu de tunnel verdiept onder haar woning ligt, is het uitzicht weer groen, maar de teleurstelling zit diep. Wel was ze positief over het nieuwe systeem met de e-tol. Ze meldde zich direct aan voor automatische betaling en heeft daarom zelf geen last van boetes. "Ik vond het ontzettend vooruitstrevend, een hele goede uitvinding."
Het overzicht kwijt
De tol die geheven wordt, is bedoeld om de aanleg van de tunnel terug te verdienen. Voor Winnie zelf was het niet ingewikkeld, maar ze ziet dat veel anderen het overzicht verliezen door het onnodig ingewikkelde systeem. "Hoe krijg je dit bij de mensen erin? Het kwartje moet gaan vallen, denk ik."
De snelle kostenstijging als mensen niet betalen, vindt ze zorgwekkend: "Dat er zo snel zulke hoge boetes opkomen, dat is wel een beetje eng."
Info
Zo betaal je e-tol
Er zijn geen tolpoortjes bij de tunnel: bij het binnenrijden registreren camera's het kenteken. Na afloop moet de bestuurder binnen 72 uur via e-tol.nl de tol betalen (1,57 euro voor auto's en 9,49 euro voor zware voertuigen), of zichzelf aanmelden voor automatische betaling.
Wordt er niet binnen 72 uur betaald, dan volgt een betalingsherinnering. Die kost al direct 9 euro extra. Als ook na de herinnering niet betaald wordt, komt er nog een boete bij van 35 euro.
'Een perverse reflex'
Tot 2 november reden 10 miljoen mensen door de tunnel. 1 op de 5 betaalde niet: zij kregen een betalingsherinnering. Het totaal aantal boetes leverde de RDW al ruim 7 miljoen euro op.
Nationale Ombudsman Reinier van Zutphen ziet in het tolsysteem van de Blankenburgtunnel een fundamenteel probleem. Volgens hem rekent de overheid te veel op fouten van burgers. Dat er miljoenen worden binnengehaald via betalingsherinneringen, noemt hij 'zeker een perverse reflex' en bovendien 'niet in verhouding tot die 1,51 euro die je aan tol moet betalen."
Ook cash betalingen nodig
Het systeem is volgens hem te ingewikkeld en te onduidelijk: "Mensen weten niet waar ze aan toe zijn." Van Zutphen pleit daarom voor een toegankelijker en eerlijker systeem. De eerste herinnering moet volgens hem altijd kosteloos zijn: "Die betalingsherinnering moet gratis zijn. Daar moet je niet voor hoeven te betalen."
Daarnaast moet de tunnel bruikbaar zijn voor iedereen, óók voor mensen zonder digitale vaardigheden: "De tunnel moet voor iedereen zijn. Je moet er cash kunnen betalen." Tot slot moet het systeem zo worden ingericht dat burgers niet worden afgerekend op onduidelijkheid, maar juist worden geholpen: "Een systeem waarin iedereen zich makkelijk aan de regels houdt."
Systeem niet goed afgesteld
Ook schrijver Merel van Rooy, bekend van het boek De Boetefabriek, uit stevige kritiek op de werkwijze rond de Blankenburgtunnel. "Als er zóveel aanmaningen uitgaan, dan is er toch ook ergens in dat systeem iets niet goed afgesteld. Een tolweg moet betaald worden van tol en niet van betalingsherinneringen of boetes."
Volgens Van Rooy heeft Nederland 'een traditie met verdienen, met boetes en betalingsherinnering'. In haar onderzoek naar het incassosysteem rond verkeersboetes zag Van Rooy al eerder hoe burgers vastliepen in een geautomatiseerd regime: bijna 100.000 mensen werden gegijzeld omdat zij boetes niet konden betalen, waarna de schuld gewoon bleef bestaan. "Daarom strijd ik voor een menselijker systeem."
Boeteweg
Het huidige tolsysteem bij de Blankenburgtunnel is dat volgens haar niet. "Het wrange is dat de inkomsten van boetes en aanmaningen hoger zijn dan de tolinkomsten." De A24 is in haar ogen dan ook geen echte tolweg meer: "Maar eerder een boeteweg of een betalingsherinneringsweg."
De RDW herkent zich niet in de kritiek. "Bijna 80 procent van de ritten wordt automatisch betaald", zeggen zij in een reactie. "Het hoge aantal betalingsherinneringen duidt niet op onbekendheid met e-tol, maar op mensen die pas na een herinnering betalen."
Miljoenen aan boetes
Tolpoortjes zijn volgens hen niet mogelijk bij deze tunnel en zouden ook de doorstroming belemmeren. Volgens Van Rooy heeft het ministerie van Infrastructuur de boeteopbrengsten meegenomen in de begroting en de Tweede Kamer daarover niet geïnformeerd.
De Kamer was tijdens de aanleg van de tunnel aanhoudend tegen het financieren van de tunnel via boetes. Dat lijkt nu toch te gebeuren. Van Rooy. "Het ministerie rekent op honderden miljoenen aan boetes om de tunnel te kunnen betalen."