Van selectie bij de deur tot posters op de wc: dit doen nachtclubs in Amsterdam voor veiligheid van vrouwen

"Ik zal je wat laten zien", zegt Pieter de Kroon, terwijl hij over de dansvloer naar de kluisjes en de toiletten loopt. De Kroon is eigenaar van de Chicago Social Club op het Leidscheplein in Amsterdam en voorzitter van het Overleg Amsterdamse Clubs.

Onveiligheid melden

De Kroon trekt op de damestoiletten een deur open, waarop een poster geplakt is. "Please keep an eye on yourself", leest hij voor van de poster. "We are all friends here. If you ever feel unsafe for any reason, please don't hesitate to ask for help."

De Chicago Social Club is vier keer per week open en trekt zo'n 500 tot 600 bezoekers. Vrouwen die lastig gevallen worden of zich onveilig voelen, kunnen aan de bel trekken bij het personeel, dat cursussen heeft gekregen over hoe om te gaan met meldingen van onveiligheid.

Portiers, camera's en selectie

Maar het liefst heeft De Kroon natuurlijk helemaal niet dat vrouwelijke bezoekers van zijn club een onplezierige ervaring hebben met mannen. Hij probeert de problemen te voorkomen. Dat begint al bij de deur. "We kijken welke mensen daar staan, hoe ze erbij staan en welke 'vibes' ze hebben. En we laten soms grote groepen niet binnen, want die gedragen zich soms ook anders", vertelt hij.

Vervolgens kijkt het personeel mee hoe mensen erbij lopen en of ze zich gedragen. "We hebben overal camera's hangen, zodat we ook zaken kunnen terugkijken. Maar dat werkt natuurlijk ook preventief. We hebben minimaal vier portiers staan en daar loopt er altijd eentje van binnen, dus die kijkt ook naar wat voor publiek we binnen hebben en hoe de sfeer binnen is. Dus dat zijn wel dingen die we er al aan doen."

'Ask for Angela'

"Het leeft heel erg en het is echt een maatschappelijk probleem dat we aanpakken", zegt voorzitter van KHN (Koninklijke Horeca Nederland) Amsterdam Pim Evers.

"Voor nachtclubs hebben we een systeem, gebaseerd op 'Ask for Angela'", vertelt hij. "Dat is een internationale campagne. Een klant die zich onveilig voelt kan dan aan de bar of aan een portier naar 'Angela' vragen. Dat is een barvrouw die er helemaal niet is - maar dan weet je als personeel dus dat er een melding is. Iedere club heeft daar een systeem voor en dat wordt ongeveer halfjaarlijks besproken met elkaar en geüpdatet."

Nieuw programma

Maar de moord op de 17-jarige Lisa in Duivendrecht, na een avondje stappen in Amsterdam, heeft ook Koninklijke Horeca Nederland weer laten zien hoeveel er nog moet gebeuren om vrouwen die uitgaan een veilig gevoel te bieden.

"Dat scherpen we nu aan. Zo hebben we bijvoorbeeld de cursussen en de campagne 'Asking for Angela'. Dat zijn we aan het bundelen in een nieuw programma, Night Ethics."

Geen 'zwarte lijst'

Wanneer een man uit een club wordt verwijderd omdat hij een vrouw heeft lastiggevallen betekent dat nog niet dat hij automatisch ook niet welkom is in andere clubs. Er wordt niet een zwarte lijst gehanteerd. "Dat heeft met allerlei privacy-regels te maken, wij kunnen niet iemand veroordelen. Daar hebben we natuurlijk rechters voor", vertelt De Kroon.

"Maar we hebben wel - als iemand er echt om bekend staat dat hij overlast pleegt - op het Leidseplein en het Rembrandtplein een algehele horeca-ontzegging", gaat hij verder. "Die wordt dan in samenwerking met de politie opgesteld. Je kan inloggen op een site van de politie daarvoor. En daar staan foto's op van mensen die dan niet meer naar binnen mogen."

Horeca-ontzegging

Evers legt uit: "Dat is de collectieve horeca-ontzegging (CHO). Maar zo'n lijst is wel voor mensen tegen wie aangifte is gedaan. En dan is er een traject waarin je geweerd kan worden. Maar je kan in Amsterdam bijvoorbeeld niet geweerd worden op het Leidseplein én het Rembrandtplein én het Wallengebied. Dat vindt de Autoriteit Persoonsgegevens een te groot gebied en een te grote inbreuk op vrijheden."

Evers hoopt wel dat de burgemeester de Algemene Plaatselijk Verordening (APV) aan gaat passen. "Dat is wel een wens van ons."

'Kwestie van bewustzijnsverandering'

Uiteindelijk, zeggen zowel De Kroon als Evers, blijft het een kwestie van bewustzijnsverandering bij mannen. "Hoe vaak vrouwen zich al onveilig voelen, is natuurlijk al heel vervelend", zegt De Kroon. "Mannen moeten luisteren naar wat vrouwen daarover zeggen. Want je hoort nu al verhalen dat mannen niet eens doorhebben dat vrouwen met een sleutelbos in hun hand fietsen."

"Het kan ook zo zijn dat je als man een paar stappen opzij zet, als je op een straat loopt waar bijna niemand is en je komt een dame tegemoet. Dat zij niet bang is dat je richting haar gaat, dat je haar angst wegneemt", gaat hij verder. "Als dat bewustzijn er is en dat mannen elkaar aan gaan spreken op bepaald gedrag, dan is er al een stuk angst weg."

Niet enige oplossing

Maar, "de oplossing lig niet alléén bij bewustwording", volgens Evers. "Achterafstraatjes en parkjes, die moeten veiliger worden."

"Het zit ook in verbetering van politiecapaciteit. Het zit in het gebruiken van hosts als schakel tussen politie en portiers en andere mensen op straat. Maar het zit hem ook in lichtere straten, want donkere straten worden als onveiliger ervaren", somt hij tot slot op.