De laatste twintig nog levende Israëlische gegijzelden werden vanochtend door Hamas vrijgelaten uit Gaza. Daarop liet Israël zo'n 2.000 Palestijnen vrij die het vasthield in gevangenissen. Het leidt tot veel opluchting, maar het is belangrijk om ook aan de slag te gaan met het (collectieve) trauma, zegt Nieboer.
Psychologische impact
Na 2 jaar je vrijheid terugkrijgen is een opluchting en tegelijkertijd ook ingewikkeld, weet Nieboer. Zij was jarenlang onderhandelaar bij de politie en was in de rol betrokken bij onderhandelingen rond gijzelingen. Want zowel de Israëliërs als de Palestijnen hebben onder zware omstandigheden geleefd en ervaren vergelijkbare psychologische gevolgen.
Het verlies van autonomie heeft een diepe psychologische impact, legt ze uit. "In gevangenschap beslissen mensen zelf niet meer wanneer ze eten of slapen." De terugkeer naar het normale leven is dan ook heel groot: "Op het moment dat je vrij bent, kun je overweldigd worden door alle keuzes die je weer moet maken."
'Kan overweldigend zijn'
De vrijgelaten Israëliërs en Palestijnen werden vandaag onder grote belangstelling onthaald. Zo'n massaal publiek bij de hereniging met vrienden en familie kan volgens de expert erg zwaar zijn voor iemand die lange tijd in afzondering heeft moeten leven.
"Als ik nu de beelden zie van de mensen die vrijgelaten worden en daar de grote mensenmassa's zie, dan denk ik: hoe overweldigend moet dat zijn", zegt ze. "Hun stresssysteem staat waarschijnlijk nog volledig 'aan' na 2 jaar constant alert te zijn geweest."
In een andere wereld
Ze komen na hun vrijlating terecht in een wereld die in 2 jaar tijd heel erg veranderd is, vertelt Nieboer. "De Palestijnse gevangenen keren terug in een platgebombardeerde regio, terwijl de Israëlische gegijzelden terugkomen in een gezin dat is doorgegaan met hun leven."
Gegijzeld worden of gevangen zitten laat ook bij de omgeving diepe sporen achter, legt ze uit. Het thuisfront is op een eigen manier ook getraumatiseerd door het gemis en de onzekerheid: "We hebben in het verleden gezien dat het vaak leidt tot onbegrip. Er is haast geen ruimte voor elkaars emoties."
'Onderdeel van rugzak'
Nieboer maakt zich dan ook zorgen om de nasleep van het gevangenschap van al deze mensen. "Je krijgt een ander persoon terug dan 2 jaar geleden." De expert vraagt zich af of alle betrokkenen de juiste hulp zullen krijgen. Volgens haar is het belangrijkste dat zij zich weer veilig voelen en de controle over hun eigen leven terugkrijgen.
Toch heeft de onderhandelingsexpert ook wel hoop. "Ik denk wel dat deze mensen gewoon weer een goed leven op kunnen bouwen", zegt ze tot slot. "Maar ze zullen dit nooit kwijtraken. Dit zal onderdeel van hun rugzak worden."
