Of D66 daadwerkelijk de grootste partij is, en niet PVV er met die titel vandoor gaat, is nog heel even afwachten. Maar wat duidelijk is, is dat veel mensen overtuigd waren van lijsttrekker Rob Jetten en zijn verkiezingscampagne. Zo zag die eruit.
Waar D66 op 1 oktober nog 16 zetels haalde in de zetelpeiling van het EenVandaag Opiniepanel, heeft de partij in de verkiezingen 26 zetels weten te bemachtigen.
Optimisme
Denk je aan de verkiezingscampagne van D66, dan komt waarschijnlijk het woord 'optimisme' in je op. Bijvoorbeeld door het slogan 'het kan wél' en de manier waarop Jetten onderwerpen aansneed. Ook oud-spindoctor van de partij Roy Kramer ziet dat. Hij schreef een boek over hoe middenpartijen kiezers terug kunnen winnen van populistische partijen.
"Dat was deze campagne erg onderscheidend", begint hij. "Er waren eigenlijk geen andere partijen die zo optimistisch waren en campagne is ook een kwestie van opvallen."
Nederlandse vlag
Volgens Kramer heeft Jetten ook op andere manieren geprobeerd om op te vallen. Bijvoorbeeld met het gebruik van de Nederlandse vlag in zijn campagne. "Bij sommige mensen gingen de wenkbrauwen fronsen: wat doet D66 nou met de Nederlandse vlag?"
Hij legt uit: "Vooral Wilders claimt de vlag tot nu toe. En Jetten is die gaan 'terugclaimen', die zei: 'Die vlag is van iedereen, die is ook van ons. Wij geven daar alleen een andere betekenis aan, namelijk van tolerantie en een vrij land voor iedereen.'" Volgens Kramer zorgde de actie voor een interessant gesprek. "Dan gaan mensen toch kijken van: 'Hé, dat is verrassend. Dat heb ik nog nooit gezien, dat een progressieve partij dat doet.'"
10 nieuwe steden
Normaal gesproken hebben middenpartijen, zoals D66, vaak last van saaie campagne, vertelt Kramer. "Maar nu gingen mensen kijken: wat is daar aan de hand? Dan is het toch spannend."
Wat daarin ook meespeelde was de manier waarop D66 met het vraagstuk wonen omging. "Dat was een heel belangrijk element voor mensen in deze campagne. Veel mensen gaven aan dat het een topprioriteit is. Maar er bleven eigenlijk maar heel weinig voorstellen van partijen bij hangen." Het plan van D66 om 10 nieuwe steden te bouwen leidde vaak tot discussie. "Maar dan gaat in ieder geval het gesprek er wel over."
Communicatie en social media
Verder valt Kramer ook de communicatie van Jetten en de partij op. "Duidelijk en spannend", noemt hij het. Vroeger communiceerden middenpartijen vaker zo. "Ik denk dat ze daar naar terug moeten."
En nu speelt social media daar natuurlijk ook een rol in. "Daar gaat het vooral om heel erg aanwezig zijn bij heel veel mensen. Ik sprak mensen om me heen en die zeiden: 'Het lijkt wel of ik in een soort 'rabbit hole' van D66 ben gevangen de laatste 2 weken.'" Daarmee bereikte de partij vooral jongeren, ziet Kramer.
'Belangrijk momentum'
Maar, gaat Kramer verder, het succes van D66 is niet alleen te danken aan de campagne. Zo heeft het ook geholpen dat Jetten toch aanwezig mocht zijn bij het eerste grote RTL-debat, nadat Wilders besloot niet te komen vanwege bedreigingen.
"Vervolgens won hij volgens de kijkers dat debat. Dat heeft denk ik een heel belangrijk momentum gegeven. Dat mensen dachten: hier is iets spannend aan de hand, die man gaan we in de gaten houden."
Verrassingselement
Het lastige van een succesvolle campagne is alleen wel dat je het niet nog een keer precies hetzelfde over kan doen. "Er hoort altijd ook een verrassingselement bij. Mensen willen ook gewoon afwisseling, willen weer eens iets nieuws horen. Dat geldt voor alle partijen, maar natuurlijk ook voor D66."
"Maar", voegt hij er tot slot aan toe, "ik hoop zelf grondig dat dat in ieder geval weer 4 jaar op zich laat wachten, zodat we niet weer binnenkort naar een campagne hoeven te kijken met z'n allen."