Schrijfster Saskia Noort over de woede bij vrouwen, die deze week alleen maar groter is geworden: 'Ons haten en belachelijk maken steeds meer genormaliseerd'
De dood van de 17-jarige Lisa en de ernstige seksuele misdrijven van de afgelopen weken maken grote woede los. Bekende Nederlandse vrouwen zeggen dat 'hun bloed kookt'. Een van hen is schrijfster Saskia Noort, ze legt uit waar die woede vandaan komt.
De 17-jarige Lisa werd in de nacht van dinsdag op woensdag met grof geweld aangevallen toen ze na een avondje stappen vanuit Amsterdam terug fietste naar haar woonplaats Abcoude. Ze belde nog naar 112, maar de hulp kwam te laat. Haar lichaam werd niet veel later langs een weg in Duivendrecht gevonden. Veel bekende vrouwen spreken hun afschuw én woede uit over de moord.
Reactie van burgemeesters
Op de persconferentie over de moord zei de Amsterdamse burgemeester Femke Halsema: "De kou slaat mij om het hart. Als burgemeester en als vrouw." En haar ambtgenoot in Utrecht, Sharon Dijksma, liet op social media weten: "Ik wil iets zeggen, maar ik merk dat het me zwaar valt dat te doen."
Halsema gaf aan dat ze 'er alles aan wil doen om vrouwenhaat en geweld tegen vrouwen te bestrijden' en daarvoor nieuwe, extra maatregelen wil nemen. Dijksma zei 'geen illusies' te hebben: "Een risicoloze samenleving bestaat niet. Maar we kunnen wel meer doen om meisjes en vrouwen te beschermen tegen (seksueel) geweld."
'Ervaar woede persoonlijk'
Op de voorpagina van het AD spraken vandaag tientallen bekende vrouwen zich uit tegen geweld tegen vrouwen. Ook Noort, die in haar columns al langer opkomt voor de veiligheid én vrijheid van vrouwen. "Ik ervaar die woede heel erg persoonlijk", vertelt ze erover.
En niet alleen zij, benadrukt de schrijfster. "Ik merk het ook aan mensen om mij heen. Bij mijn dochters en haar vrienden en vriendinnen wordt die woede aangezet door de vraag die je steeds hoort: 'Waarom was ze alleen?'" Die vraag was inderdaad ook te horen na de moord op Lisa.
'Vrijheid wordt ingeperkt'
Maar waarom stellen mensen die vraag? "Ik denk dat het een manier is om jezelf veilig te wanen. Want zolang je zelf denkt 'ik zou daar niet zijn' dan hou je jezelf veilig", zegt Noort. Alleen heeft die houding volgens haar een keerzijde voor álle vrouwen.
"Tegelijkertijd wordt daarmee je vrijheid ingeperkt", legt ze uit. En dat zorgt ervoor dat de woede over de veiligheid van vrouwen nu weer zo sterk naar boven komt, bij haar en anderen: "Het is een hele week vol geweldsmisdrijven na een zomer vol femicides. Dat is wat woedend maakt."
Reacties als je je uitspreekt
De moord op Lisa is uitzonderlijk en het is bekend dat vrouwen thuis meer risico lopen op geweld dan op straat. Maar vrouwenhaat ontstaat ergens, benadrukt Noort. Het begint volgens haar in gewonere dingen die volledig geaccepteerd lijken. Ze wijst op de 'kaarsenrel' rond VI-presentator Johan Derksen. Of het feit dat het 'normaal' is om in cafés tussendoor bij liedjes 'Hoer!' te roepen. "Als wij als vrouwen overal 'Klootzak!' scanderen dan was de wereld te klein."
Als de schrijfster zich hierover uitspreekt op social media wordt dat haar over het algemeen niet in dank afgenomen. "Dan krijg ik terug: 'Maak je niet zo druk, doe niet zo zuur.'" Vrouwen haten en belachelijk maken wordt steeds meer genormaliseerd, merkt ze. "En een vrouw die voor zichzelf opkomt is al snel links, woke en zuur."
'Moet van de mannen komen'
Daarom is het belangrijk dat jongens en mannen gaan meestrijden tegen vrouwenhaat, zegt Noort. "Mijn zoon appte me vanochtend: 'Ik mis de mannen hierin.'" En daar heeft hij gelijk in, vindt ze. "Ik hoor nog te weinig bekende mannen zich hierover uitspreken. Terwijl het daar toch wel vandaan moet gaan komen."
Vrouwenhaat is namelijk een probleem van de hele samenleving, benadrukt ze. "De ene helft voelt zich een deel van de tijd onveilig, terwijl de andere helft daar verantwoordelijk voor is." Het is dan ook hoog tijd 'dat we elkaar hierin gaan helpen en steunen', zegt Noort tot slot. "Hopelijk komt er iets goeds op gang, net als toen bij #MeToo."