Politiek commentator Marloes Lemsom over congres GroenLinks-PvdA: 'Beide partijen moeten nog in elkaar worden geschoven'

Vandaag komen de leden van GroenLinks-PvdA bij elkaar in Rotterdam Ahoy voor het verkiezingscongres 2025. Daar stellen ze het verkiezingsprogramma vast en trappen ze de campagne af voor de Tweede Kamerverkiezingen op 29 oktober. Marloes Lemsom legt uit wat deze dag betekent voor de partij.

1. Over een maand zijn de verkiezingen, waarom houdt GroenLinks-PvdA vandaag een congres?

Het is het laatste moment waarop alle leden bij elkaar komen voor de verkiezingen, legt Lemsom uit. "Formeel stelt de partij het verkiezingsprogramma officieel vast. Leden mogen over een enkele kleine aanpassingen stemmen."

"Daarna is het toch vooral een gezamenlijk feestje, waarbij partijleider Frans Timmermans een speech houdt en iedereen zich opmaakt voor de campagne."

2. Bij het vorige congres liepen de emoties hoog op toen het ging over Gaza. Kunnen we dat nu weer verwachten?

Volgens Lemsom liepen de emoties inderdaad hoog op toen oud-partijleiders Lodewijk Asscher, Job Cohen en Ad Melkert zich tegen een door Kamerlid Kati Piri ingediende motie keerden. "In die motie werd opgeroepen tot een tijdelijk wapenembargo voor het Israëlische luchtverdedigingssysteem. De leiders wilden dat de motie werd teruggedraaid."

De motie werd alsnog aangenomen en tegenstanders werden uitgejoeld. "Onder meer tot groot verdriet van partij-steunpilaar Gerdi Verbeet, die haar lidmaatschap inmiddels heeft opgezegd. Opvallend is wel dat de partij nu een nieuwe gedragscode heeft afgesproken, waarin onder meer staat dat iedereen respectvol met elkaar moet omgaan."

3. Hoe doet Timmermans het als lijsttrekker van GroenLinks-PvdA?

Onder kiezers die bij de vorige verkiezingen op GroenLinks-PvdA stemden is er volgens Lemsom best wat vertrouwen. "Zo'n 82 procent. Als leider van GroenLinks-PvdA wil Frans Timmermans ervaring uitstralen in een onrustige wereld. Hij was jarenlang Eurocommissaris en hij was minister van Buitenlandse Zaken."

Aan de andere kant zijn er ook andere geluiden te horen vanuit Den Haag, vertelt Lemsom. "Fractievoorzitters vinden de samenwerking met hem soms wat moeizaam. Hij is geen generatiegenoot van de meeste andere lijsttrekkers. Denk aan Rob Jetten, Mirjam Bikker en Henri Bontenbal die eind 30, begin 40 zijn, en onderling een andere manier van communiceren hebben."

4. Timmermans wil premier van Nederland worden, maakt hij überhaupt kans?

Lemsom: "Hij is nog altijd in de race om de premierskandidaat van Nederland te worden. Want hoewel de PVV in de peilingen op kop ligt, sluiten vrijwel alle grote partijen Geert Wilders uit. Het zou er dus best wel eens op kunnen uitdraaien dat Frans Timmermans en Henri Bontenbal met elkaar strijden om de grootste partij te worden."

In de laatste peiling van EenVandaag in samenwerking met Verian staat GroenLinks-PvdA op 26 zetels en het CDA op 22. De PVV is in die peiling het grootst met 33 zetels.

5. GroenLinks-PvdA doet mee als één partij aan de verkiezingen, maar zijn ze dat ook al?

Dit is volgens Lemsom niet helemaal het geval. "Ja en nee. Beide partijen doen net als tijdens de verkiezingen van 2023 met een gezamenlijke lijst mee aan de verkiezingen."

In juni van dit jaar stemden de leden van de PvdA en GroenLinks in overweldigende meerderheid voor het samengaan van beide partijen. "Beide partijen moeten dus nog definitief in elkaar worden geschoven", concludeert Lemsom.

6. Wanneer zijn GroenLinks en PvdA dan definitief één nieuwe partij?

Lemsom: "Dat gaat sneller dan je denkt. Over een half jaar wordt er een zogenaamd oprichtingscongres georganiseerd. Tijdens die bijeenkomst worden GroenLinks en PvdA definitief opgeheven."

Op dat moment ziet een nieuwe linkse partij het daglicht, vertelt Lemsom. "Dat is dus ook het moment waarop we als het goed is een nieuwe naam gaan horen voor de partij, compleet met nieuw logo en nieuwe vlag."

7. Wil de partij gaan regeren?

Volgens de politiek commentator wil de partij dat heel graag. "Mocht GroenLinks-PvdA aan de formatietafel komen, dan is het interessant om te kijken naar de verschillen tussen hoe PvdA'ers en GroenLinksers naar besturen kijken. De PvdA is van oorsprong een bestuurderspartij en GroenLinks heeft op landelijk niveau geen bestuurservaring en zal eraan moeten wennen om compromissen te sluiten."

"Timmermans zei in het voorjaar nog dat de verschillen met de VVD op dat moment 'onoverbrugbaar' waren, waarmee hij samenwerking in een mogelijk kabinet niet helemaal uitsluit."