Politie komt recordaantal van 1.500 rechercheurs tekort: 'Echt onaanvaardbaar, te veel zaken liggen op de plank'

De onderbezetting bij de recherche is gestegen naar een landelijk record van 15 procent. "Dat is echt heel erg veel", zegt Gert Veurink. "Het gaat vooral om een gebrek aan generieke (algemene, red.) rechercheurs. En dit probleem zal eerder groter worden dan kleiner." Door vergrijzing van het politiekorps en een beperkte doorstroom van reguliere agenten wordt het tekort namelijk steeds groter.

Steeds meer zaken op plank

Of het nu gaat om de aangifte van een verkrachting of oplichting via cybercrime: steeds meer zaken bij de recherche belanden op de plank. "Dat gaat echt over allerlei soort zaken", zegt de politiebaas. "Er blijft veel te veel liggen, we leveren steeds minder zaken aan. Daar klaagt het Openbaar Ministerie ook over."

Levensdelicten zullen altijd worden opgepakt. "Bloed aan de muur heeft altijd voorrang, zeggen wij wel eens." Maar winkeldiefstallen of ingewikkelde cybercrime-zaken hebben 'steeds minder prioriteit', minder voorrang, aldus Veurink. "Ook zedenzaken hebben soms minder prioriteit. Of andere zaken die een grote impact hebben."

'Opsporing dreigt in te storten'

In totaal werken er bij de Tactische Opsporing zo'n 10.000 rechercheurs. "Het is heel zorgelijk als we het tekort nu niet aanpakken", vindt Veurink, tevens politiechef van de eenheid Oost-Nederland. "Als je dat niet doet, is het straks niet meer oplosbaar. Dan is de opsporing ingestort en heb je een veel groter probleem."

Uit nieuwe berekeningen van de Nationale Politie blijkt nu dat er tot 2028 een nieuwe instroom nodig is van 1.563 fte aan nieuwe rechercheurs, oftewel dat er 1.563 fulltime banen gevuld moeten worden. "Dat betekent dat we 500 werknemers per jaar extra nodig hebben", zegt Veurink. "Die willen we dus graag extra werven. Maar dan moet dat wel mogelijk zijn. Dan kunnen we het oplossen."

Pakkans criminelen daalt

Door het tekort aan rechercheurs daalt de pakkans van criminelen en geweldplegers flink, vertelt Veurink. "Met 1.500 extra rechercheurs zouden we natuurlijk veel meer werk kunnen doen. En veel meer veiligheid kunnen brengen dan nu."

De politiechef wijst daarbij ook op de rellen van 20 september in Den Haag. Honderden rechts-extremistische relschoppers gooiden stenen en flessen naar de politie, vernielden het partijkantoor van D66 en probeerden het Binnenhof te bestormen.

Onderzoek na rellen Den Haag

"Je ziet tijdens die rellen heel veel inzet van de mobiele eenheid, veel ordehandhaving op straat. Daar zeggen we dus wel A, maar vaak kunnen we daarna geen B zeggen." Veurink doelt daarbij op politieonderzoek achteraf naar de veroorzakers van het rechts-extremistisch geweld.

"Dan wordt er snel gezegd: 'Pak veel mensen op en geef ze hoge straffen'. Maar dan denk ik alleen maar: hoe dan? Wie moeten dat doen? Want als je naast A ook B wilt zeggen, dan moeten daar wel de mensen voor zijn."

Hoop op zij-instromers

Bij de recherche is de hoop nu vooral gevestigd op mensen van buiten de politie. "Ik heb daar hoge verwachtingen van. Er is ongelooflijk veel animo", aldus Veurink. Inmiddels werken 400 zij-instromers bij de recherche, dankzij pilotprojecten. Na hun opleiding zijn deze zij-instromers opsporingsbevoegd, maar ze mogen niet alle politietaken uitvoeren. Zo rijden ze niet rond met sirenes en dragen ze geen wapens.

"We hebben het vaak over een krappe arbeidsmarkt, maar voor de opsporing hebben heel veel mensen interesse." Bijna 200 mensen volgen momenteel ook nog de hbo-opleiding tot bachelor-rechercheur (3 jaar), die begin 2024 is gestart. Deze zij-instromers kunnen na hun afstuderen meer bevoegdheden krijgen.

Financiële druk op politie

Met de mogelijkheid dat mensen van buiten in kunnen stromen heeft de politie volgens Veurink 'goud in handen'. De seinen voor een hersteloperatie staan dus op groen, maar de politiebaas is er niet gerust op: "We moeten hier wel echt mee door kunnen gaan. Ik heb daar wel zorgen over."

In een beleidsdocument stelde de politie gisteren jaarlijks structureel 350 miljoen euro nodig te hebben om alle taken goed uit te voeren. "Met die financiële druk op de politie hoop ik niet dat straks gezegd wordt dat de recherche geen mensen van buiten meer mag werven. Dat er een vacaturestop komt of zoiets. Dan zijn de gevolgen niet te overzien. Dan kunnen we geen hoogwaardige opsporing in stand houden in Nederland."