Nieuwe steden bouwen tegen woningnood, zoals meerdere partijen willen, hoe haalbaar is dat? 'Almere na 60 jaar nog niet af'
De wooncrisis in Nederland is verre van opgelost. Dus staan de verkiezingsprogramma's bol van de woonplannen en huizenbeloftes. Nieuwe wijken, uitbreiding van steden, drijvend wonen. Prachtig allemaal, maar hoe haalbaar is het? "Doel stellen belangrijk."
Van woningen op vliegvelden tot nieuwe regels en procedures: in elk verkiezingsprogramma komen wel ideeën voor om woningnood op te lossen. Maar hoe reëel zijn al deze plannen? We zoomen in op het voorstel van D66.
Noodwoonwet
Om het probleem aan te pakken komt D66 met een voorstel voor een heuse noodwoonwet, bestaand uit een ruim pakket aan maatregelen, inclusief het idee om tien nieuwe steden te bouwen. "Met dit initiatief doen we in totaal vijf voorstellen, waarmee we bijvoorbeeld het delen van woningen makkelijker willen maken", zegt partijleider Rob Jetten.
"Maar we willen ook het ombouwen van leegstaande panden versnellen en ervoor zorgen dat gemeenten waar wel wordt gebouwd meer aandacht hebben voor starters en senioren. Want we bouwen eigenlijk veel te weinig voor die groepen, terwijl daardoor betere doorstroming op gang kan komen."
Info
Dit willen de partijen doen aan de wooncrisis
De verschillende verkiezingsprogramma's staan vol met ideeën om de wooncrisis te bezweren:
- GroenLinks-PvdA wil onder meer woningen bouwen op vliegvelden
- De SP wil maar liefst 1 miljoen goedkope huurwoningen neerzetten
- Het CDA pleit voor een bouwverplichting, dus geen getreuzel meer nadat er een vergunning is verleend
- De PVV wil afschaling van klimaatregels bij bouwprojecten
- VVD wil niet aan de hypotheekrenteaftrek voor koophuizen komen, maar wel regels en procedures rondom nieuwbouw verder verminderen
Nederlanders wonen best groot'
Stedenbouwkundige Thijs van Spaandonk reageert gematigd positief op de voorstellen: "Als je bijvoorbeeld kijkt naar het plan om het delen of splitsen van woningen makkelijker te maken, dat is zeker een goed idee."
Want huizen zijn vaak gebouwd voor grote families, maar in de afgelopen 50 jaar zijn gezinnen juist veel kleiner geworden. "Veel Nederlanders wonen over het algemeen best ruim, zeker als men het vergelijkt met buurlanden.''
Tweede parkeervergunning
Voor mensen die bereid zijn om hun huis te delen of te splitsen moet zo'n noodwoonwet wel met oplossingen komen voor een aantal praktische vragen. "Is het bijvoorbeeld mogelijk om een tweede parkeervergunning aan te vragen? Hoe zit het met de energie-en rioolaansluiting? En als iemand twee verdiepingen heeft en de kinderen zijn uit huis, kun je daar dan twee woningen van maken?"
Eén ding staat voor Van Spaandonk vast: "Alles wat bijdraagt aan een betere benutting van de bestaande woningvoorraad is buitengewoon waardevol."
Tien nieuwe steden
En dan is er ook het idee om geheel nieuwe steden uit de grond te stampen. Veel partijen kijken naar die optie. Zo wil D66 maar liefst tien nieuwe steden bouwen, waaronder IJstad in het IJsselmeer, tussen Amsterdam en Flevoland.
Een project dat zomaar tientallen jaren kan duren, volgens de stedenbouwkundige: "Ik begrijp wel dat je ambitie wil uitstralen en daadkracht. Maar ik vraag me sterk af of het allemaal zo simpel is als wordt voorgesteld. We hebben helemaal niet de luxe om compleet nieuwe steden uit de grond te stampen."
'Stad bouwen is complex en tijdrovend'
"Almere is inmiddels zo'n 60 jaar oud en het is nog steeds niet af. Het bouwen van een compleet nieuwe stad is gigantisch complex en tijdrovend", weet Van Spaandonk.
"Terwijl de problematiek van woningnood nú speelt", gaat hij verder. "Er zijn nu heel veel huizen nodig. Niet over 30 jaar."
'Subsidie voor kopers is zinloos'
Niet alleen D66, ook veel andere partijen willen dat er meer geld naar de woningbouw gaat. Maar de vraag hierbij is niet alleen waar het vandaan komt, maar ook waar het naartoe gaat, waarschuwt Van Spaandonk.
"Woningbouw vraagt zeker om investeringen. Maar geef je het bijvoorbeeld aan woningcorporaties - die als kerntaak het bouwen van woningen hebben - dan kan een voorfinanciering door de overheid nuttig zijn. Gebruik je het geld daarentegen als subsidie voor kopers, dan schieten de prijzen omhoog. En dan is het zinloos."
'Te vaak getekend voor een zesje'
De meeste partijen willen een bouwquotum. Dat is een door de overheid vastgesteld minimum aantal woningen dat in een bepaalde periode en regio gebouwd moet worden, vaak ook voor bepaalde doelgroepen.
"We hebben de afgelopen jaren al heel veel over wonen gepraat en de woningbouwproductie is langzaam aan omhoog gegaan. Maar ook D66 heeft te vaak getekend voor een zesje", vindt Jetten. "We hebben hier in de Tweede Kamer vaak eindeloze discussies, vooral over het laagst mogelijke compromis in plaats van de hoogste ambitie die we kunnen neerzetten."
'Ambitie zakt weg'
Iets opschrijven in een verkiezingsprogramma of een noodwoonwet, zorgt er nog niet voor dat het ook gaat gebeuren. Toch is het belangrijk voor de partijen om heldere doelstellingen te formuleren, denkt stedenbouwkundige Van Spaandonk
Maar dat doel moet wel realistisch zijn: "Als je het streefcijfer de hele tijd niet haalt, dan zakt de ambitie weg." En er zijn nogal wat zaken die roet in het eten kunnen gooien wat de doelstellingen betreft: "We hebben een tekort aan ruimte om te bouwen en aan arbeidskracht. Maar ook problemen met stikstofruimte en energie- en watervoorzieningen moeten dringen opgelost worden."
500 x 10 woningen
Wat dan wel te doen? "Ik denk dat het verstandiger is om in plaats van ergens 5.000 woningen te bouwen, te kijken waar je 500 x 10 woningen kunt bijbouwen."
"Dat gaat sneller, is beter met betrekking tot infrastructuur, voorzieningen en draagkracht", legt hij tot slot uit.