Een van de indringers in het kantoor van Nancy Pelosi Bron: AFP
Een van de indringers in het kantoor van Nancy Pelosi
Donald TrumpAmerikaanse verkiezingen 2020

Michiel moest lijdzaam toezien hoe het Capitool bestormd werd, waar zijn vrouw, zoon en schoonmoeder Nancy Pelosi waren

Johan Boef

Amerika-correspondent Michiel Vos stond buiten tussen de schreeuwende meute. Zijn vrouw en kind waren in het Capitool bij zijn schoonmoeder Nancy Pelosi, de voorzitter van het Huis van Afgevaardigden. Michiel dacht: "Deze meute laat zich niet stoppen."

"It was like in the movies dad", zei zijn zoon van 14 na afloop. Want toen de indringers het Capitool begonnen binnen te dringen, werden ze 'met zwaailichten en secret service-achtige mannen op de schouders genomen'. "En dan zit hij ineens naast Mitch McConnell, naast Chuck Schumer en Nancy Pelosi, zijn oma", vertelt Vos. Een spannende gebeurtenis voor zijn zoon, maar voor zijn tweede vaderland een ramp.

Vrouw en zoon binnen

"We waren volstrekt gescheiden", vertelt Michiel Vos een dag later als hij terugkijkt op de bestorming van het Capitool. "Ik stond buiten met de schuimende meute die naar binnen stormde en de muren beklom. Letterlijk, met touwen en kabels die daar al waren gelegd voor de inauguratie van Joe Biden op 20 januari. Daar golfden ze overheen. Ik zag al meteen: dit gaat veel te hard, de politie is veel te weinig aanwezig."

Hij stond buiten, zijn vrouw en zoon waren binnen. "Die keken uit de ramen naar buiten." En vanuit die ramen zagen ze hoe de massa steeds verder naar boven kwam, letterlijk. "Het ligt op een heuvel", zo illustreert hij.

Bron: ANP
Michiel Vos: "We waren volstrekt gescheiden."

Meegenomen naar een vesting

Toen de menigte bij de ramen op de begane grond kwam, greep de beveiliging in. "Ze werden weggehaald en naar een militaire basis vervoerd, met mijn schoonmoeder. Mijn zoon van 14 was natuurlijk 'in heaven'. Die vindt dat natuurlijk allemaal heel spannend."

"Mijn zoon vertelde dat het allemaal heel snel ging. Het was duidelijk een Kiefer Sutherland-moment uit de serie Designated Survivor. Dus vergeef hem het taalgebruik, maar hij zei: 'It was like in the movies dad'. Ze werden meegenomen naar één of andere vesting, buiten in Washington, terwijl ik met een meute buiten stond die alleen maar 'USA USA' scandeerde."

In het kantoor van Nancy Pelosi

Het was niet voor niets. Het kantoor van zijn schoonmoeder bleek inderdaad niet veilig, getuige de foto's die de indringers zelf vanuit haar kantoor maakten. "Het was niet haar bureau", verduidelijkt Vos. "Het was het bureau van haar naaste medewerker. Maar goed, ze waren binnen, met de poten op tafel. Dat is natuurlijk heel pittig voor haar, maar vooral voor de Amerikaanse democratie."

"Het is een blamage, dat soort tuig dat zo binnendringt", vervolgt hij. "Aangejaagd en opgejut door een president die grossiert in complottheorieën. Die had inderdaad kunnen ingrijpen, maar dat was al heel snel te laat." Michiel zag zelf hoe intussen de media werden aangevallen. Methodisch bijna. "Ik zat op een gegeven moment in een groepje dat van media naar media ging. Die camera's stuksloegen. Ze gingen gewoon het rijtje af. Ze werden één voor één aangepakt."

'Afscheidscadeau' van Trump

"Het is natuurlijk al weken en maanden bezig", legt hij uit. "Dit heeft nu geleid tot een soort van afscheidscadeau van Trump aan het land", zegt hij met een cynische ondertoon. Dat ambassadeur Pete Hoekstra zegt: 'This is not America', daar heeft hij dan ook geen goed woord over.

"Nee 'This ís America', Pete Hoekstra. Dat moet jij als ambassadeur van Donald Trump zeker weten. Ik was er de hele dag bij. Met dit geschuim, getier en geraas, op complottheorieën gebaseerd. Dit is wel degelijk Amerika. Dit zijn mensen die zich door niks meer laten weerhouden."

Zware, ondankbare taak

"Maar met deze mensen die ook Amerikaan zijn, moeten we iets", gaat hij verder. "Die ook recht hebben op vrijheid van meningsuiting. Die moeten een plek hebben in Bidens Amerika. Die denken, voelen en weten dat ze in de hoek zitten waar de klappen vallen in Amerika, economisch en sociaal gezien."

"Mijn schoonmoeder was danig aangetast", vertelt hij. "Maar ze kwam om acht uur 's avonds met een verklaring: 'Wij staan er weer. We zijn aangevallen en beklad, maar we gaan door met het bekrachtigen van de uitslag van 3 november en maken Kamala Harris en Joe Biden vice-president en president'." En die krijgen nog een zware, ondankbare taak voor de kiezen, besluit hij. "Amerika heeft zoveel problemen, die zullen we eerst zelf moeten oplossen en dat begint vandaag."

Beveiliging voor de NAVO-top rondom het World ForumBron: ANP
Beveiliging voor de NAVO-top rondom het World Forum

Waar gaat Nederland de nieuwe NAVO-norm van betalen? 'Moeten aan alle knoppen draaien'

De NAVO is terug van weggeweest. Dat is in elk geval het beeld een dag na de veelbesproken top in Den Haag. De NAVO-bondgenoten gaan 5 procent van hun economie aan defensie uitgeven. De vraag is nu hoe Nederland dat gaat betalen.

"Nooit is er in dit huis geld, nooit", zei SP-fractievoorzitter Jimmy Dijk vorige week tijdens een debat in de Tweede Kamer over het verhogen van de NAVO-norm van 2 naar 5 procent.

Belangrijke vraag

"Niet voor huurbevriezing, nieuwe woningen of ouderenzorg. En nu committeren partijen van links tot rechts zich aan miljarden voor deze militaire waanzin", vervolgde Dijk.

Hoewel de SP met dit standpunt een minderheid vertegenwoordigt in de Tweede Kamer, raakt de partij wel aan de belangrijkste vraag die na 2 dagen NAVO-top blijft liggen: waar komt het geld vandaan om te voldoen aan de nieuwe norm van 5 procent, waarvan 3,5 procent aan pure defensie-uitgaven en 1,5 procent aan defensie-gerelateerde zaken?

Pijnlijke beslissingen

"Het gaat over onze veiligheid", benadrukt CDA-Kamerlid en defensiewoordvoerder Derk Boswijk. "Dat is echt randvoorwaardelijk voor de manier waarop wij leven en daar zul je soms dingen voor moeten laten of de belastingen voor moeten verhogen. Ik ben er echt van overtuigd dat we dat financieel kunnen dragen, maar dat wil niet zeggen dat we er geen pijnlijke beslissingen voor hoeven te nemen."

Want het ligt voor de hand dat die pijnlijke beslissingen genomen moeten worden. Eerder al becijferde het ministerie van Defensie dat 3,5 procent aan pure defensie-uitgaven, Nederland jaarlijks 16 tot 19 miljard euro extra kost. Ter vergelijking: het complete ministerie van Justitie en Veiligheid geeft een kleine 17 miljard euro uit, waarmee ook de politie wordt betaald.

'Geen bezuinigingen op verzorgingsstaat'

"Voor GroenLinks-PvdA is het allerbelangrijkste om níet te bezuinigen op de verzorgingsstaat", benadrukt leider van die partij Frans Timmermans. Concreet betekent dat geen bezuinigingen op onderwijs, zorg en de sociale zekerheid. "Ik vind in de eerste plaats dat je van de mensen die het meeste verdienen ook wat meer solidariteit mag vragen. Ik vind ook dat je moet kijken naar wat je kunt doen met leningen en investeringen."

Het CDA ziet 'drie manieren' om aan geld te komen. "Bezuinigingen, de staatsschuld iets laten oplopen of de belastingen verhogingen. Wat ons betreft is de opgave zo groot dat we eigenlijk aan alle knoppen moeten draaien", zegt CDA'er Boswijk. "Het is ook een kans. Als je het op een goede manier inzet, zodat ook je eigen defensie-industrie kan profiteren, dan kan dat wat voor de werkgelegenheid doen."

'Kan winst opleveren'

Ook Timmermans ziet die kansen. "Als je het verstandig doet en met betrokkenheid van de staat, kan het ook winst opleveren voor de belastingbetaler", zegt de partijleider. "Maar wat als een paal boven water staat, is dat de hele NAVO heeft besloten de capaciteit te versterken en te vergroten, zodat we de Russische dreiging van het lijf kunnen houden."

Coalitiepartij VVD vindt het op dit moment nog te vroeg om te zeggen waar het geld vandaan moet komen. "Het uitgangspunt staat centraal: we gaan investeren in onze veiligheid en hoe we dat gaan doen, daar gaan we met elkaar uitkomen. Ik vind het gek om op voorhand al te zeggen, dit is onbespreekbaar", zegt VVD-Kamerlid Ulysse Ellian.

'Veiligheid centraal'

Ellian stoort zich om die reden ook aan positie die GroenLinks-PvdA inneemt. "Om nu al voorwaardelijk te zeggen: wij hebben ingestemd, maar het mag niet daar en daaraan worden uitgegeven. Zo werkt het niet. Als je erachter staat, moet je het gewoon met elkaar regelen."

De VVD houdt daarmee nog de kaarten tegen de borst. "Ik vind het gek om op voorhand te zeggen: dit is voor mij onbespreekbaar. Maar onze veiligheid staat centraal, onveiligheid zou onbespreekbaar moeten zijn."