Ze zijn het unaniem eens: deze oorlog is níet de oplossing. Tegelijkertijd balanceren ze tussen hoop op verandering én angst voor wat er gebeurt met achtergebleven vrienden en familieleden in Iran.

Sara Nozohour

Sara Nozohour woont al 26 jaar in Nederland, maar heeft nog veel familieleden in Iran. Haar moeder, die lijdt aan bloedkanker, en haar 92-jarige oma, hartpatiënt, zijn een paar dagen geleden uit de hoofdstad Teheran richting de Kaspische Zee gevlucht.

Sindsdien lukt het Sara niet meer om contact met hen te krijgen. "Ik weet niet of ze nog medicijnen hebben, of ze hun arts kunnen bereiken", vertelt ze. "Ik heb geprobeerd te bellen, maar het is me niet gelukt. Internet werkt niet." De plotselinge escalatie met Israël overviel haar. "Ik was geschrokken. Ik wist niet wat ik moest doen." Sindsdien is Sara vrijwel onafgebroken met het nieuws bezig. "Dag en nacht volg ik wat er gebeurt in Iran. Het doet heel veel pijn."

'Geen hoop, alleen angst'

Ze worstelt met gevoelens van machteloosheid. "Ik ben moeder, ik heb een zoon voor wie ik moet zorgen, maar ik kan me nergens op focussen." Ze is bang en verdrietig, en voelt veel onrust. "Het is een emotie die ik niet kan beschrijven."

Ook Sara wijst buitenlandse bemoeienis af. "Een oorlog maakt alles kapot. Je ziet het in de geschiedenis", zegt ze. "Elke vorm van verandering moet vanuit het land zelf plaatsvinden. Niet van buitenaf. Dat is onmogelijk." Ze hoopt dat de internationale gemeenschap de Iraanse bevolking steunt maar niet voor hen beslist. "Het enige lichtpuntje wat ik nog zie, is dat er vrede komt. Dat dit conflict stopt", zegt ze. "Maar eerlijk gezegd: ik voel geen hoop, alleen angst."

Matin Abassi

Matin Abassi is opgegroeid in Nederland. Zijn ouders vluchtten in 1995 voor het Iraanse regime. "Mijn moeder was politiek actief, bij een andere groepering dan het regime", vertelt Matin. "Als je dat deed in de jaren 80 of 90 zette je je leven op het spel."

De Israëlische luchtaanvallen van de afgelopen week roepen tegenstrijdige gevoelens bij hem op. "Niemand treurt om de liquidaties van de top van de Revolutionaire Garde. Ik ook niet." Maar: "Er vallen ook burgerslachtoffers. En dat is heel verdrietig."

Hoop op staakt-het-vuren

Het feit dat er zoveel kopstukken vallen, heeft volgens Matin impact op de stabiliteit van het regime. "De kans is zeker aanwezig dat het valt." Al is de vraag vervolgens, voegt hij eraan toe: wat komt ervoor terug? Daarnaast maakt hij zich zorgen over een machtsvacuüm. "We hebben soortgelijke situaties in Irak, Afghanistan en Libië gezien. Ik ben bang dat Iran hetzelfde lot wacht."

Voor nu hoopt Matin vooral op een staakt-het-vuren. Daarna, zegt hij, ligt de verantwoordelijkheid bij het Iraanse volk zelf: "Ik hoop dat Iraniërs zorgen dat het regime weggaat en dat die verandering ook echt vanuit hun komt. En dat zij zelf dan kiezen welk systeem ze willen."

Mardjan Seighali

Mardjan Seighali vluchtte begin jaren 90 uit Iran en woont sindsdien in Nederland. Teruggaan is voor haar dan ook geen optie. "Ik ben gevlucht voor een dictatuur en ik ga niet terug zolang dat de dictatuur aanwezig is." Ze verloor haar ouders zonder afscheid te kunnen nemen. "Dat is de prijs die je betaalt in ballingschap."

Over het huidige regime is ze duidelijk: "Het is een tirannie. Er is geen respect voor persoonlijke vrijheid, voor politieke vrijheid." Ze maakt zich dan ook zorgen over de gevolgen van deze oorlog. "Als dit eindigt met een 'overwinning' van het regime, dan komt er alleen maar meer repressie. Maar als het regime valt, is het ook geen garantie dat het beter wordt."

'Vrijheid moet van binnenuit groeien'

Ze noemt het ontbreken van een alternatief een groot risico. "Elke dictatuur zorgt dat er geen alternatief is. Maar ik geloof dat er voldoende intellectuele kracht is onder Iraniërs die, vanbinnenuit of uit de diaspora, voor hervorming kunnen zorgen."

Voor haar is het duidelijk dat inmenging van buitenaf dat proces eerder belemmert dan versnelt. "Geen enkel land is ooit met geweld bevrijd." Alleen Iraniërs zelf kunnen volgens haar de noodzakelijke verandering in gang zetten. "Als het volk in opstand komt, moeten we hen steunen maar níet hun keuzes overnemen." Vrijheid is niet iets wat je kunt afdwingen met een raket, vervolgt ze, het moet van binnenuit groeien.