Jongeren uit aardbevingsgebied Groningen blijken vaker last te hebben van mentale problemen: 'Kwartje valt soms pas later'

Uit een onderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen en onderzoeksinstituut Nivel, blijkt dat jongeren van wie hun huis beschadigd is er mentaal minder goed aan toe zijn dan andere leeftijdsgenoten. Ze spijbelen bijvoorbeeld regelmatig, voelen zich vaker eenzaam en hebben zelfs suïcidale gedachten. Voorzitter Cody Rozema van Jong Noord maakt zich met zijn organisatie hard voor deze jongeren als belangenbehartiger.

Herkenbaar

Rozema geeft aan zichzelf heel erg te herkennen in de resultaten. "Sterker nog, ik ben zelf inmiddels 24, maar ook onderdeel van die doelgroep geweest. Al zijn er wel wat dingen veranderd in de tussentijd", vertelt hij.

"Het enige verschil is dat het bespreken van mentale gezondheid en - al helemaal in verband met de aardbevingsschade - eigenlijk jarenlang taboe is geweest onder de Groningers. En dan met name onder Groningse jongeren."

Worstelen met stress

Rozema weet dat veel jongeren in zijn omgeving worstelen met mentale problemen. "Heel veel vrienden van mij die pas nu op latere leeftijd gaan reflecteren op hun kindertijd hebben nu zoiets van: hé, wacht eens even, al die stress die ik heb gehad heeft verband met het gebied waar ik in ben opgegroeid."

"Terwijl iemand van 11 of misschien zelfs van 15 alleen maar denkt: hé, waarom heb ik die depressieve gevoelens en waarom kan ik het niet plaatsen?"

Meerdere klachten

Dat scholieren die aardbevingsschade hebben meegemaakt er mentaal minder goed aan toe zijn dan andere leeftijdsgenoten, merken ook de jeugdartsen op, zoals jeugdarts Femke de Bok. "Wij zien dit zelfs al langer als jeugdartsen maar ook als jeugdverpleegkundigen in de provincie Groningen."

"Zeker bij de kinderen die vanuit huis dat hele proces rond aardbevingsschade meemaken, zien we meerderde klachten. En dat zien we eigenlijk vanaf de basisschool al, want we vragen er tegenwoordig in Groningen ook al een hele tijd actief naar", legt de jeugdarts uit.

Stress en angst

De klachten verschillen volgens de Bok ook erg per leeftijd. "We zien soms jongere kinderen die bijvoorbeeld een terugval hebben in zindelijkheid, dus die bijvoorbeeld weer in de broek gaan plassen vanwege stress en angst."

"Maar we zien ook kinderen met klachten van bijvoorbeeld prikkelbaarheid, minder concentratie op school en buikpijnklachten", gaat de Bok verder. "Ook bij de wat oudere kinderen op de middelbare school, zoals in dit rapport, zien we meer mentale klachten. Het gaat dan om depressieve klachten en somberheid, maar ook dat stukje concentratie en spijbelen, minder naar school gaan. Dat is dus eigenlijk een scala aan klachten die wij voorbij zien komen."

Eindelijk erkenning

Dat dit onderzoek naar buiten komt voelt voor voorzitter Rozema goed. "Het is belangrijk dat er erkenning komt, erkenning voor alle 'bijeffecten'. Er werd eerst heel lang alleen gesproken over bakstenen, dus vooral om materiële schade, en nu gaat het om meer. Het gaat ook over mentale problemen."

Hoewel Rozema het al wel eerder wist, ziet hij de resultaten toch als iets wat hele mooie dingen kan brengen. "Het mooie van zo'n onderzoek is dat we wetenschappelijk kunnen bevestigen en onderbouwen wat we eigenlijk intuïtief al wisten. Veel van de resultaten had je al bij mij of mijn collega's kunnen navragen."

Belangen behartigen

Rozema had al eerder het doel om dit soort problemen op de agenda te zetten. "In het buitengebied heb je te maken met vergrijzing, maar ook vergroening, dus dan gaat het vooral om veel mensen die wegtrekken. En dat heb ik zelf ook gezien bij mijn vrienden die naar andere steden vertrokken om te gaan studeren. Zij hebben Groningen verlaten om in Leiden, Arnhem of Delft te gaan studeren."

"Wij bleven achter in de verslagenheid met het idee van: ze doen niets voor ons en ze gaan niets voor ons doen. Vanuit dat perspectief heb ik met wat anderen een organisatie opgericht om de belangen van jongeren te behartigen."

Bijdragen aan erkenning

Om de problemen rondom mentale klachten aan te pakken, heeft Rozema ook ideeën. "De oplossing zit denk ik vooral in de gemeenschap, van een kinderspeelweek tot een buurthuis."

Maar ook gesprekken met sociaal werkers en buren zijn van belang, volgens hem. "Alles wat bijdraagt aan een gezonde, ondersteunende gemeenschap, die erkenning heeft voor elkaars mentale gezondheid en actief dingen onderneemt om dat te versterken zijn belangrijk. Een spelletjesavond in die bieb kan al veel betekenen voor iemand."