Hoe journalistiek verandert omdat jongeren het nieuws vooral via social media volgen

Er zijn al langere tijd zorgen over de macht van die big tech, dat zijn bedrijven als Meta, Google en Apple. Jongeren gebruiken de platformen van die bedrijven steeds meer als dé plek waar ze hun nieuws zien.

Algoritme gestuurd aanbod

Volgens het rapport waren platformen als Instagram en TikTok in 2018 nog voor minder dan de helft van de jongeren tussen de 18 en 34 jaar de belangrijkste nieuwsbron. Nu is het voor 6 op de 10 de plek waar ze het nieuws vandaan halen.

Volgens voorzitter van het Commissariaat voor de Media Amma Asante is dat genoeg reden om je zorgen te maken. "Als jongeren alleen maar via die platformen nieuws tot zich krijgen dan hebben we te maken met een algoritme gestuurd aanbod. Dan kom je als jongere niet meer in aanraking met de rijkdom van beschikbare nieuwsmachines."

'Geen probleem op zichzelf'

Voor hoogleraar mediastudies Mark Deuze komen deze cijfers niet als een verrassing. "Het is al langer bekend dat allerlei platformen zoals Meta, TikTok, Alphabet of Google voor steeds meer mensen de primaire manier zijn waarop ze informatie over wat dan ook verzamelen, al dan niet bewust."

Op zichzelf is dat geen probleem, legt hij uit. Maar volgens Deuze zijn journalisten en andere makers daardoor afhankelijk van die platformen, want die kiezen wat het publiek leest en wanneer. Hiermee is de autonomie van de journalist weg, zegt de deskundige.

Ander materiaal verdwijnt

Volgens Deuze veroorzaakt deze mindere autonomie dat journalisten bijvoorbeeld niet meer duidelijk kunnen aangeven wat het belangrijkst is. "Wat is, bij wijze van spreken, de voorpagina en wat kan achterin?"

"Daarnaast bieden heel veel journalisten natuurlijk belangrijke context bij hun verhalen", gaat hij verder. "Ander materiaal zoals beelden, video's, mooie grafische tabelletjes en dergelijke. Die hebben wij nodig om verhalen te begrijpen en verdwijnen allemaal online."

Kleine stukjes van het verhaal

"De druk op de journalistiek neemt toe", vertelt Deuze. "Want aan de ene kant doen ze nog altijd wat ze vroeger ook al deden. Feiten verzamelen, verifiëren, checken, een mooi verhaal ervan maken, de juiste beelden, de juiste achtergrond erbij zoeken en die mooi presenteren", somt hij op.

"Alleen dat zien wij allemaal niet meer." Volgens hem zien jongeren op apps als Instagram en TikTok voornamelijk kleine stukjes van het hele verhaal, waardoor de nodige context of informatie mist. "Die flitsen bij wijze van spreken voorbij."

'Ze ervaren verwarring'

"En dat blijkt ook uit de studie die gepresenteerd is", ziet Deuze. Het laat volgens hem zien dat jongeren die die kleine stukjes zien, ook graag het hele verhaal willen maar niet weten waar ze het kunnen vinden. "Ze ervaren een soort verwarring."

Die verwarring is volgens de hoogleraar ook te zien bij journalisten, die moeten nadenken hoe ze het nieuws op deze platformen zowel aantrekkelijk als zorgvuldig samenstellen. "Dus dat is zowel voor makers als de consumenten van nieuws."