Experts sluiten niet uit dat verstoringen treinverkeer tijdens NAVO-top sabotage waren: 'Timing erg opvallend'

Dinsdagochtend brak brand uit in tientallen kabels langs het spoor bij Schiphol. Het treinverkeer naar Amsterdam en Utrecht lag uren stil, op de dag dat wereldleiders arriveerden voor de NAVO-top. De politie sloot sabotage niet uit en experts denken dat het zou kunnen. Zij plaatsen het in de context van hybride oorlogsvoering.

'Doet denken aan sabotageacties'

Volgens hoogleraar Terrorisme en Politiek Geweld aan de Universiteit Leiden Bart Schuurman is de 'timing erg opvallend'. "Het doet denken aan sabotageacties zoals rond de Olympische Spelen in Frankrijk vorig jaar, waar spoorinfrastructuur doelwit was", merkt hij op.

Ook wijst Schuurman erop dat niet alleen staten, maar ook radicale actiegroepen zulke acties kunnen uitvoeren. "Als het sabotage is, kan het een signaal zijn: zelfs tijdens een zwaar beveiligd evenement kunnen wij nog ontregelen."

Digitale aanvallen

Volgens technologie-expert Marietje Schaake van Stanford University moet de mogelijkheid van een digitale aanval hoe dan ook altijd serieus genomen worden.

"Digitale infrastructuur is kwetsbaar en sabotage kan ook via netwerken of software plaatsvinden", zegt Schaake. "Of het nou een staat is of een criminele groep, de impact is echt." Ze ziet dat cyberaanvallen steeds vaker voorkomen en vaak buiten het publieke zicht blijven. "We hebben niet door hoe vaak we digitaal worden aangevallen, omdat succesvolle verdediging zelden gedeeld wordt."

Chaos creëren en vertrouwen schaden

Volgens Schuurman is het doel vaak om chaos te creëren en het vertrouwen in de overheid of in internationale samenwerking, zoals de NAVO, te schade. "Als het effect is dat mensen zich onveiliger voelen of gaan twijfelen aan steun voor Oekraïne, is dat winst voor een vijand."

Schaake wijst op de rol van statelijke actoren als Rusland, Iran en China. "Zij proberen via spionage, digitale aanvallen en beïnvloeding grip te krijgen. En omdat veel aanvallen via techbedrijven verlopen, zijn we extra kwetsbaar." Ook het grijze gebied tussen statelijke en criminele actoren baart haar zorgen. "Soms lijkt het een cybercrimineel, maar werkt die in opdracht van een staat."

Meer openheid

Schaake en Schuurman vinden dat er meer openheid moet komen over digitale dreigingen. "Zonder informatie over wat er speelt, blijft het lastig om de noodzaak van investeringen in cybersecurity te onderbouwen", vertelt Schaake.

Ze pleit voor een breder politiek en maatschappelijk debat over hoe we onze digitale samenleving beschermen. "We kunnen niet vol inzetten op technologie zonder rekening te houden met de risico's."

Alert blijven en weerbaarder worden

Hoewel de storingen opvallend zijn, is de NAVO-top voor zover bekend zonder echt grote incidenten verlopen. Volgens Schuurman is dat een positief teken: "Als je kijkt naar waartoe Rusland in andere landen in staat is geweest, gaat het hier relatief goed." Tegelijkertijd is het volgens hem belangrijk om alert te blijven. "Hybride dreiging is niet altijd spectaculair, maar wel ontwrichtend."

Voor Schaake is dit hét moment een les te leren. "Of de verstoringen nu toeval waren of niet, het toont aan hoe kwetsbaar we zijn. We moeten digitaal weerbaarder worden, anders lopen we steeds een stap achter op onze tegenstanders."