Excuses Dilan Yeşilgöz aan Douwe Bob komen te laat, denkt politiek commentator Joost Vullings: 'Iedereen weet: dit is onder juridische druk'

In een gezamenlijke verklaring maakte Yeşilgöz vandaag officieel excuses aan Douwe Bob. Ook heeft ze het gewraakte bericht inmiddels van X verwijderd. De rechtszaak die de zanger tegen de politica had aangespannen is daarmee van de baan. "Ik denk dat Yeşilgöz hoopt dat ze er nu vanaf is, maar de politieke schade is natuurlijk al geleden", zegt politiek commentator Joost Vullings.

Excuses komen te laat

Dat Yeşilgöz nu na ruim een maand toegeeft dat ze fout zat met haar tweet over Douwe Bob, is volgens Vullings niet zo slim. Vanuit politiek oogpunt gezien dan: "Als er veel ophef ontstaat, zijn er eigenlijk twee dingen die je als politicus kunt doen: je biedt gelijk excuses aan of je houdt voet bij stuk en zegt dat je erachter blijft staan."

"Zij ging daartussenin zitten en dat was niet zo handig", zegt de politiek commentator. "Er kwam zo'n halfslachtig 'ik neem het terug, maar ook weer niet'", blikt hij terug. Uiteindelijk heeft ze dan toch echt sorry gezegd tegen de zanger, maar pas nadat hij dreigde met een rechtszaak. "Ja, dan weet iedereen: dit is onder druk en dat maakt het al minder geloofwaardig."

'Uit de heup geschoten'

Hoe kon Yeşilgöz als ervaren politica zo'n fout maken? Vullings ziet dat het bericht op X echt een geval van 'uit de heup schieten' was. "Politici zijn ook gewoon mensen en hebben ook emoties." Antisemitisme is een onderwerp dat de VVD-leider aan het hart gaat, weet hij. "Haar man is Joods en ze heeft veel Joodse vrienden. Dat maakt dat dit ook het echt persoonlijk voor haar is."

"Het is meer dan een strategisch onderwerp waarbij ze als partijleider zou kunnen denken: ik doe het zo, want dit wil de VVD-kiezer horen", zegt de politiek commentator. "Ze heeft echt vanuit de emotie gereageerd en dat was te fel. Dat zag ze ergens ook wel in, maar ze weigerde formeel excuses te maken. Dat heeft ze nu wél gedaan en dat is ook goed, maar het had eerder moeten gebeuren."

VVD daalt in peilingen

Vullings wijst op de dalende peilingen voor de VVD. In het voorjaar peilde de partij nog rond de 30 zetels en ging daarmee de strijd aan met PVV en GroenLinks-PvdA om de grootste partij van het land te worden. Maar de afgelopen weken dalen de liberalen: in de laatste zetelpeiling van EenVandaag en Verian stond de VVD op 23 zetels en was daarmee even groot als het CDA, dat al langer aan een opmars bezig is.

Opvallend is dat het vertrouwen in de partijleider onder VVD-kiezers de laatste maand flink gedaald is. Eind vorige maand had nog maar de helft (50 procent) van de kiezers die bij vorige verkiezingen VVD stemden vertrouwen in Yeşilgöz. Halverwege juni was dat nog drie kwart (77 procent).

Yeşilgöz te populistisch?

Een belangrijke reden voor het afnemende vertrouwen in Yeşilgöz is haar houding. Kritische VVD-kiezers vinden onder andere dat zij te populistische uitspraken doet en dat de partij onder haar leiding meer op een 'PVV-light' is gaan lijken.

Bovendien halen veel kiezers de rel rond Douwe Bob aan. Met haar tweet gedroeg de VVD-leider zich in hun ogen 'premier-onwaardig'. "Dilan is af. Douwe Bob uitmaken voor Jodenhater gaat over alle grenzen heen", zegt een kiezer die vanwege de rel geen VVD meer wil stemmen, in het panelonderzoek.

Neerwaartse spiraal

Kan de VVD nog iets doen tegen de dalende peilingen? "Ik hoor te zeggen dat in een verkiezingscampagne een hele hoop kan gebeuren", lacht Vullings. "En er kan ook een hele hoop gebeuren. Zetels kunnen echt enorm heen en weer schuiven, dat hebben we de afgelopen 20 jaar in Nederland wel gezien."

Toch is de politiek commentator somber over de kansen van Yeşilgöz en haar partij: "Ik heb nog nooit meegemaakt dat als een partij in een neerwaartse spiraal zit aan het begin van een campagne, die partij erin slaagde om dat om te buigen en echt ook serieus weer de weg omhoog wist te vinden."

Fouten maken onder druk

Als het slecht gaat in de campagne doet dat iets met een partij en de lijsttrekker, weet Vullings van eerdere verkiezingen. Hij noemt Lodewijk Asscher (2017) en Jan Peter Balkenende (2010) als voorbeeld. "Je raakt verkrampt. Dan ga je dingen roepen om aandacht te trekken en dat valt allemaal fout. En dan zegt iedereen weer dat je het zegt omdat je verkrampt bent, omdat het slecht gaat."

Het is volgens hem voor de VVD-leider belangrijk om nu intern de rust te bewaren en ervoor te zorgen dat iedereen binnen de partij achter haar blijft staan. Dat is iets wat Yeşilgöz wel minder goed kan dan haar voorganger Mark Rutte, ziet hij. "Dat is iets wat Rutte heel goed kon. Die kon ook enorm zijn excuses aanbieden."

'Geen verbinder als Mark Rutte'

Kiezers zagen in Rutte een stabiele leider die na de verkiezingscampagne verschillende partijen bij elkaar wist te brengen én houden, vertelt Vullings over het succes van de oud-premier. "En tja, dat hebben de mensen de afgelopen tijd niet gezien bij Yeşilgöz." Voor deze rel overigens ook al niet, zegt hij erbij. "Toen was ze ook niet de vredestichter of degene die stabiliteit bracht."

"Dat zien mensen en dat tast haar imago als premierskandidaat gewoon aan", concludeert de politiek commentator tot slot. "De kwestie rond Douwe Bob was kennelijk net de druppel waardoor dat vliegwiel aan negatieve emoties op gang werd gebracht." Een somber vooruitzicht voor de VVD: "Ik denk dat veel mensen in de partij wel hun hart vasthouden voor de uitslag."