Ellen viel 50 kilo af en merkt dat ze nu anders wordt behandeld: 'Gewicht zou niks moeten uitmaken'

Loopt Ellen Buijnink (60) een kamer binnen, dan kijkt niemand op of om. Geen prangende blikken en geen uitgesproken meningen. Klinkt vanzelfsprekend, maar dat heeft ze lange tijd anders ervaren.

Blikken en vooroordelen

Jarenlang had Ellen obesitas. En dan wordt er anders naar je gekeken en over je gedacht, weet ze. "Als je op straat loopt, kijken mensen je soms echt na", geeft ze als voorbeeld. "Je krijgt continu blikken, je valt gewoon op."

Er zijn een heleboel vooroordelen, vertelt ze. "Men denkt bijvoorbeeld dat mensen die obesitas hebben vies zijn en stinken. En ze zijn lui, want als je niet lui was, zou je wel gaan sporten en was je niet zo zwaar geworden." Dat terwijl Ellen haar hele leven gesport heeft. "Ook toen ik zo zwaar was."

'Op achtergrond verdwijnen'

Vaak werd het niet direct tegen haar gezegd, al heeft Ellen - net als veel anderen met overgewicht die ze spreekt - dat wel meegemaakt. "Dat ik iets aan het eten was en iemand zei: 'Moet je dat nou zien' of iets in die trant."

Door het negatieve beeld rondom obesitas was ze altijd bezig met 'zichzelf onzichtbaar maken'. "In die periode zou je me nooit op straat zien eten, want ik was bang voor kritiek of commentaar. Als iemand met obesitas iets eet op straat, vinden mensen daar iets van." En op foto's stond ze nooit vooraan. "Je wil op de achtergrond verdwijnen."

Een 'zelfstigma'

Voor een deel kwamen die gedachten ook vanuit haarzelf, weet Ellen. "Uiteindelijk ga je aan zelfstigma doen, en misschien dingen denken die er helemaal niet zijn."

"Stel, ik stond in de winkel bij het snoepschap en er liep een mevrouw langs, dan voelde ik me meteen opgelaten, want wat zou zij erover denken dat ik snoepjes pak?", noemt ze als voorbeeld. "Terwijl die vrouw misschien met een heel andere reden naar het snoepschap keek. Er gaat van alles met je aan de haal."

Altijd opletten

Maar die angst en gedachten kwamen natuurlijk wel ergens vandaan. "Dat ontstond ook doordat er gekeken werd", legt ze uit. En het leidde ertoe dat Ellen altijd oplette wat ze deed.

"Dan denk je: ik zorg maar dat ik niks fout doe. Je gaat het een beetje uit de weg, je blijft een beetje op de achtergrond en zorgt dat er niks is om over te praten", vertelt ze. "En op het moment dat jij die blikken krijgt of soms een opmerking, dan wil je gewoon ter plekke door de grond zakken."

Maagverkleining voor gezondheid

In 2019 besloot Ellen, na lang overwegen, een maagverkleining te nemen. "Ik dacht: jeetje, ik weeg nu 124 kilo, wil ik zo de rest van mijn leven doorgaan?", vertelt ze over haar afwegingen.

"Ik wil voor mijn gezondheid zorgen, want obesitas is natuurlijk wel ook een 'poortwachterziekte' naar een heleboel andere ziektes die je kan krijgen." Na de ingreep viel ze uiteindelijk ruim 50 kilo af en het lukte haar om stabiel op gewicht te blijven.

'Mensen vinden niks meer'

Door het gewichtsverlies veranderde het uiterlijk van Ellen en daardoor ook de manier waarop mensen naar haar kijken. Het grootste verschil? "Ik heb het gevoel dat ik niet meer zichtbaar ben, op een goede manier."

"Ik ben niet onzichtbaar geworden, maar ik val niet meer op", verduidelijkt ze. "En het maakt niet meer uit of ik op de voor- of achtergrond sta, ik 'blend' in met de rest. Blijkbaar voldoe ik nu aan wat de maatschappij normaal vindt, mensen vinden niks meer van me."

Fijn, maar wrang

Het is fijn dat er nu niet meer op die manier naar haar gekeken wordt, maar toch voelt het volgens Ellen ook wrang dat dit dus alleen gebeurt als ze 'dun genoeg' is. "Ik kan er eigenlijk met mijn verstand niet bij."

"Waarom zouden mensen me nu anders moeten behandelen omdat ik slanker ben dan toen ik 124 kilo was?", vraagt ze zich af. "Toen was ik ook gewoon Ellen. Ik ben wel wat veranderd, maar de basis is nog steeds hetzelfde."

'Ontzettend verdrietig'

"Als ik verhalen hoor van mensen met obesitas word ik ontzettend verdrietig om wat iemand mee moet maken", vertelt ze daarover. "Ik ken het verdriet, de obstakels en het stigma dat erbij komt kijken."

Tegelijkertijd weet ze dat niet iedereen met obesitas of overgewicht eronder gebukt gaat. "Er zijn legio voorbeelden van zwaardere mensen die ook hele mooie dingen doen en zich niet geremd voelen door hun obesitas, maar ook veel mensen die in grote lijnen hetzelfde ervaren als ik."

'Obesitas is levenslang'

Er is nog een lange weg te gaan om dat negatieve beeld over mensen met obesitas of overgewicht uit de maatschappij te krijgen, denkt Ellen. Zelf probeert ze hieraan bij te dragen via de Nederlandse Vereniging voor Overgewicht en Obesitas (NVOO), waar ze co-voorzitter van is.

Wat volgens haar vooral belangrijk is? "Dat mensen gaan begrijpen dat het een mechanisme is, obesitas is een chronische ziekte." Want ook als je afvalt, ben je er niet van af, benadrukt ze. "Het is iedere dag nog vechten. Ik heb nog steeds obesitas, maar misschien niet meer zichtbaar. Het gevecht tussen de oren, dat is levenslang."

'Wat ben ik ver gekomen'

Haar eigen zelfbeeld is een stuk beter geworden na haar maagverkleining. "Ik zeg altijd: 'Ik was geen fotomodel, want ik was 124 kilo, en ik ben het nu nog steeds niet. Ik vind mezelf zonder kleding aan niet mooi", geeft ze toe.

"Maar als ik objectief naar mezelf zou kijken met wat ik nu allemaal doe, dan begint nu eindelijk pas een beetje te komen dat ik denk: wat doe ik allemaal en wat ben ik van ver gekomen. En wat durf ik nu allemaal."

Nog steeds 'dezelfde Ellen'

Haar zelfvertrouwen is volgens Ellen zo gegroeid 'dat ik nu dingen durf aan te pakken die ik voorheen misschien wel had gewild, maar niet gedurfd'.

Zo geeft ze lezingen over obesitas op een podium. "Dan denk ik: jeetje, wat heb ik mezelf tekort gedaan met mijn obesitas. Terwijl ik het misschien toen ook prima had gekund, want het is nog steeds dezelfde Ellen."