'Als kind word je hier al op voorbereid': Eliane (18) verhuist van Sint Maarten naar Nederland om te studeren

"Ik ben geboren in Nederland en toen ik 2 jaar was, zijn we verhuisd naar Sint Maarten", vertelt de 18-jarige Eliane Berwers, die sinds 3 weken weer terug is om te studeren aan de Haagse Hogeschool. "Het voelt nu nog een beetje gek, maar ik denk dat wanneer de introweek begint het écht tot me door gaat dringen."

Hier studeren

Verhuizen naar Nederland om een opleiding te volgen is namelijk iets waar Eliane - net als veel andere kinderen en jongvolwassenen op het eiland - al jaren mee bezig is. Ze wordt al sinds het begin van haar schoolcarrière op deze grote stap voorbereid.

"De basisschool en de middelbare school waar ik naartoe ging, daar was het onderwijs ook gewoon in het Nederlands", vertelt ze. "Ze motiveren je dan al om je educatie voort te zetten in het buitenland." En waar dat zou moeten, wordt op het eiland vaak bepaald door de taal die je spreekt op school.

Nederland of Amerika?

Op het Nederlandse deel van Sint Maarten wordt vooral Nederlands en Engels gesproken. Spreek je Nederlands? Dan word je aangemoedigd om door te studeren in Nederland. "En op de Amerikaanse scholen motiveren ze je om naar de 'States' of Canada te gaan."

"Zelf hebben we ook een universiteit, een kleine", vertelt Eliane over de University of St. Martin die eigenlijk niet genoeg studieplekken heeft voor alle jongeren die willen studeren. "Daar gaan ook wel wat mensen heen, die doen dan eerst een studie daar en gaan daarna naar Nederland of Amerika om verder te leren. Sommigen blijven na het behalen van de diploma wel gewoon op het eiland."

Meer dan 1.600 studenten

Jaarlijks beginnen er volgens cijfers van de Rijksoverheid meer dan 1.600 jongeren uit het Caribisch deel van het Koninkrijk aan een studie in Nederland. Deze jongeren komen uit Aruba, Bonaire, Curaçao, Saba, Sint Eustatius of, net zoals Eliane, uit Sint Maarten.

Als ze studiefinanciering aanvragen, krijgen de studenten vrijwel direct een burgerservicenummer (BSN). Dit moet het makkelijker maken om vanuit het Caribisch gebied alvast een aantal zaken te regelen, zoals het aanvragen van een DigiD.

'Ik heb hier veel meer familie'

Dat de overstap van Sint Maarten naar Nederland 'redelijk makkelijk' is door medewerking van de overheid maakt dat Eliane al vroeg wist dat Amerika of Canada niet echt iets voor haar was. "Ik ben altijd bezig geweest met het kijken naar opties om te studeren in Nederland", vertelt ze over haar keuze die ergens ook beïnvloed werd door de familiebanden die ze met het land heeft. Haar vader woont in Nederland.

"En ik heb hier eigenlijk ook veel meer familie dan op Sint Maarten." Op het eiland heeft ze haar moeder en grootouders. "Hier in Nederland heb ik ook mijn tantes en mijn vaders hele familie van wie ik nu al heel veel steun heb gehad." Alleen is ze dus niet, en heimwee speelt nog geen rol.

Groep 8 in Nederland

Ergens komt dat ook doordat Eliane al redelijk goed bekend is met het land. Ze is er meerdere keren geweest en niet alleen in de Randstad. "Tilburg, Eindhoven, Heemskerk én Groenlo", somt ze op als plekken die ze al eerder heeft bezocht naast Amsterdam.

Ook heeft ze groep 8 op een Nederlandse basisschool in Den Haag gedaan. Maar over die ervaring is ze minder enthousiast. "Het was een beetje een traumatisch jaar. Het ging toen niet goed op school en dat had heel veel impact op mij als kind", vertelt Eliane.

'Dat was echt niet oké'

"Als je bijna je hele leven op Sint Maarten bent opgegroeid, dan is het al gek dat je dan in Nederland gaat wonen", gaat ze verder. Daarbovenop kreeg ze als 11-jarige op school opeens te maken met racisme, iets wat ze vanuit haar eigen cultuur niet kent.

"De dingen die ik hier hoorde van de kinderen op mijn basisschool, die waren echt niet oké", vertelt Eliane. "Het racisme was niet naar mij toegericht, maar er werden dingen gezegd over verschillende culturen en huidskleuren." Bijvoorbeeld grappen maken over de Tweede Wereldoorlog tegen Duitse kinderen. "Dat was echt niet normaal, dat kennen wij niet op Sint Maarten."

'Vrijheid was geweldig'

Maar de vrijheid die ze tijdens dat jaar buiten schooltijd ervaarde, in contrast tot het kleine eiland waar ze oproeide, is haar altijd bij gebleven. En dat is wat ervoor heeft gezorgd dat Nederland én Den Haag een plekje in haar hart wisten te veroveren.

"Ik vond die vrijheid die ik had om te fietsen en af te spreken met vrienden geweldig", vertelt ze. "Dus toen ik moest nadenken over wat ik na de middelbare school wilde doen, wist ik wel dat ik terug wilde naar Den Haag. Het is daar ook een mooie mix van verschillende culturen."

'Ik wil mensen helpen'

Waar Eliane haar volwassen leven wilde beginnen, had ze dus al bedacht. Nu moest ze alleen nog nadenken over wat ze wilde gaan doen. "Ik ben in 2024 geslaagd, maar wist dat hele schooljaar niet wat ik wilde. En toen ik mijn diploma eenmaal had, wist het het opeens wel."

Haar oog valt dan op de studie huidtherapie. "Het is een vak dat mensen echt helpt om zich beter te voelen, ze zelfvertrouwen te geven. Ik heb zelf geen problemen met mijn huid, maar kan wel begrijpen dat dat iets doet met hoe je naar jezelf kijkt. En ik wil mensen daarbij helpen."

Gedwongen tussenjaar

"Maar er was een numerus fixus, dus ik kon me niet meer aanmelden", vertelt Eliane over de studie. En dus neemt ze, noodgedwongen, een tussenjaar. "Ik bracht veel tijd met familie en vrienden door, en heb aan mezelf gewerkt."

Ze ontpopt zichzelf dat jaar tot een sociale jonge vrouw, die als assistent werkt bij de lokale dansschool. "Ik ben heel sociaal geworden, op de middelbare school was ik dat helemaal niet. Er was veel gedoe met de jongens en de meiden op school, 'the usual'. Ik werd daar onzeker van en bleef daarom meer op mezelf." Achteraf heeft dat tussenjaar veel voor haar gedaan, vertelt Eliane.

Voorbereid op Nederland

Die zelfverzekerdheid om meer zichzelf te zijn en om naar Nederland te komen, werd verder ook aangesterkt door de overheid op Sint Maarten, vertelt Eliane. "Ze organiseren workshops voor ons zodat we ons goed kunnen voorbereiden, want de cultuur hier in Nederland is heel anders."

"Je weet niet gelijk hoe je je precies moet gedragen, en op Sint Maarten is het stereotype dat wij van Nederlandse mensen hebben dat ze heel direct of misschien zelfs een beetje 'rude' zijn. En dan krijgen wij paniek, want op Sint Maarten is iedereen heel vriendelijk." Achteraf blijkt niets van het stereotype te kloppen, zegt Eliane. "Iedereen is hier ook gewoon heel vriendelijk."

Omgaan met winterdip

Aan die workshop heeft ze zelf dus niet zo heel veel gehad, zegt ze. "Maar de workshops over budgetteren en mentale gezondheid die waren heel belangrijk. Ook voor mij, iemand die al vaker in Nederland is geweest."

"Wij studenten die van het Caribisch gebied naar Nederland komen, kennen bijvoorbeeld dat wintergevoel niet." Kans op een winterdip ligt voor deze studenten dus extra op de loer. Dat ze hierop worden voorbereid vinden de studenten dan ook erg fijn. "Je weet dan beter wat je kan verwachten", legt Eliane uit.

'Er is al een huidtherapeut'

Op de vraag of ze ook werd begeleid in haar studiekeuze, zegt Eliane: "Een beetje, er wordt altijd gestimuleerd om te studeren zodat het eiland meer professionals heeft. Maar een huidtherapeut is eigenlijk niet echt nodig, denk ik. Sint Maarten is zo klein, we hebben al een dermatoloog." En die doet ook al het werk van een huidtherapeut. "Dus ik wil eerst in Nederland carrière maken."

Is er dan geen ruimte voor een tweede? "Laat ik het zo zeggen: 'Sint Maarten is een eiland met een Franse en Nederlandse kant. De Nederlandse kant is heel klein, je rijdt binnen 30 minuten van de ene kant naar de andere kant.'" Het Nederlandse deel heeft een oppervlakte van zo'n 34 vierkante kilometer, Den Haag is bijna drie keer zo groot.

'Dacht dat ik alles had geregeld'

Dit weekend begint Eliane aan haar introductieweken in de grote stad. "Ik denk dat het dan allemaal echt gaat voelen, nu voelt het nog als een vakantie. Ook omdat ik nog geen vaste plek heb." Want hoe voorbereid ze ook is, aan één ding kon ook Eliane als student in Nederland niet ontkomen: de problemen rondom huisvesting.

"Ik had een woning gevonden en dacht dat ik alles had geregeld, maar op het laatste moment heeft de verhuurder zich bedacht", vertelt ze. Deze week gaat ze twee kamers bezichtigen. En ze hoopt dan, net als veel andere studenten, nog voor de introweken voorbij zijn een kamer te vinden.