De zorgen over de eigen koopkracht zijn in de tweede maand van de oorlog in Oekraïne flink gestegen. Hoewel mensen al massaal zuiniger proberen te leven, verwachten grote groepen de komende maanden alsnog in de knel te komen.
Een meerderheid (55 procent) is half april ongerust over de eigen bestedingsruimte, tegenover 44 procent anderhalve maand geleden. Dat blijkt uit onderzoek van EenVandaag onder bijna 28.000 leden van het Opiniepanel. Onder mensen met een lager inkomen is dat cijfer het hoogst: 73 procent maakt zich zorgen over de krapte in hun portemonnee. Een schril contrast met hogere inkomens, waar 29 procent zich zorgen maakt over hun bestedingsruimte.
Verwarming lager dan normaal
Voor de oorlog in Oekraïne begon, werd het leven in Nederland al een stuk duurder. De inval van Rusland eind februari heeft daar nog een flinke schep bovenop gedaan en dus passen grote groepen mensen hun gedrag in toenemende mate aan. Zo zet ruim de helft (57 procent) de verwarming lager.
Ook houdt een behoorlijke groep (46 procent) de hand op de knip als het gaat om boodschappen. Zij proberen die minder of goedkoper te doen dan voorheen.
Duurder boodschappenmandje
Dat de consument de hand op de knip houdt, wordt bevestigd door onderzoeksbureau GFK. Maandelijks bekijkt GFK hoeveel betaald wordt voor hetzelfde boodschappenmandje met 55 basislevensmiddelen zoals brood, melk, schoonmaakmiddel en tandpasta uit verschillende supermarkten. Voor dat mandje betalen we nu 11 procent meer dan een half jaar geleden.
Het gevolg is dat Nederlanders, in vergelijking met een paar maanden geleden, nu aanzienlijk vaker huismerken kiezen in plaats van a-merken. Ook laten veel consumenten speciaalzaken zoals de groenteboer, de visboer en de slager links liggen. Dit geldt zeker niet alleen voor de mensen met een kleine beurs. Ook huishoudens met een modaal inkomen of meer passen zich aan, blijkt uit het onderzoek.
Betalingsproblemen
Hoewel mensen op veel vlakken soberder leven, verwacht een fors deel alsnog in de financiële problemen te komen. Bijna de helft (47 procent) vreest dat het de komende tijd financieel lastig wordt, waarvan 35 procent een beetje betalingsproblemen verwacht en 12 procent ernstige.
Ruim een derde vreest uitjes of vakanties de komende tijd te moeten laten. Zorgelijker is het even grote aantal mensen dat problemen verwacht met het betalen van boodschappen. Onder mensen met een lager dan modaal inkomen is dat percentage nog hoger: 51 procent. Maar ook een flink deel van de middeninkomens (29 procent) vreest in de knel te komen in de supermarkt.
'Minder uitstapjes'
Dat niet alleen de huishoudens met een minimuminkomen zorgen hebben, weet Leslie den Boer (20) uit Krimpen aan de Lek. Hij werkt als logistiek medewerker in een magazijn: "Ik verdien wel boven het minimumloon, maar kom op dit moment eigenlijk maandelijks 100 tot 150 euro tekort. Dat is ook echt iets waar ik en collega's het met elkaar over hebben."
Den Boer woont bij zijn alleenstaande moeder: "Zelf merk ik al dat je andere keuzes maakt: naar een goedkopere supermarkt, minder uitstapjes, minder uit eten, de auto vermijden. Dat zie ik zeker bij mijn moeder. Die heeft toch al een half jaar alle leuke uitstapjes aan zich voorbij laten gaan, gewoon omdat het te duur is."
Geen cent over door de gasrekening? Dit is wat energiearmoede betekent
Over dit onderzoek
Het onderzoek is gehouden op 12 tot en met 14 april 2022. Aan het onderzoek deden 27.819 leden van het EenVandaag Opiniepanel mee. De uitkomsten zijn gewogen op het totaal aantal ondervraagden en representatief voor zes variabelen, namelijk: leeftijd, geslacht, opleiding, burgerlijke staat, spreiding over het land en politieke voorkeur gemeten naar de Tweede Kamerverkiezingen van 2021. Het Opiniepanel bestaat uit 70.000 leden.
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.