Van boeken die verboden worden tot het schrappen van het recht op abortus. Ultraconservatieve christelijke lobbygroepen oefenen achter de schermen een grote invloed uit in de Verenigde Staten en daarbuiten, maar willen niet dat bekend wordt wat ze doen.
Op een geheime conferentie in het Amerikaanse Washington DC krijgt Amerika-verslaggever Tom van 't Einde van EenVandaag onverwacht een kijkje achter de schermen. De geheimzinnige Council for National Policy komt bij elkaar om achter gesloten deuren te praten over de koers van het land.
Kijkje achter de schermen
Een interview met een van de leden van deze ultraconservatieve christelijke lobbyclub opent deuren die anders gesloten blijven. De afspraak is in een duur hotel met Keith Flaugh, de ultraconservatieve oprichter van de Florida Citizens Alliance, die strijdt voor familierechten.
De groep is gelieerd is aan The Council for National Policy. Flaugh vindt dat alle boeken waarin gesproken wordt over homoseksualiteit, feminisme, of rassenongelijkheid verwijderd moeten worden op scholen.
Honderden boeken verboden
Hij laat een boek zien dat gebruikt wordt voor seksuele voorlichting, wijst naar een tekening van een jongen met een erectie en zegt: "Dit is pornografie." Hij heeft in zijn eigen staat Florida veel succes geboekt met boekenwetten die inmiddels landelijke bekendheid genieten, omdat ze nergens zo streng zijn als in Florida.
Het boek over seksuele voorlichting is inmiddels verboden. Net zoals honderden andere boeken. Van Harry Potter tot een boek over twee wormen die willen trouwen. "Dit is indoctrinatie over het homohuwelijk", fulmineert Flaugh.
Leerkrachten in de cel
Volgens Keith Flaugh gebeurt er nog niet genoeg. "Wij willen niet alleen dat boeken verboden worden, maar willen ook dat er gehandhaafd wordt." Leerkrachten die hun leerlingen toch boeken laten lezen die op de zwarte lijst met daarop verboden boeken staan, moeten in de cel gegooid worden. Nu al staat er een maximumstraf op van zes jaar, al is tot nu toe nog niemand veroordeeld.
"Als we de eerste leerkrachten eenmaal in de gevangenis hebben gegooid, houden ze er snel genoeg mee op." zegt Flaugh. "We lopen nu achter de feiten aan. Het is alsof we mollen moeten opsporen als ze hun hoofd boven de grond uitsteken. Dan moeten we ze op hun kop slaan."
Cultuuroorlog tussen links en rechts
Zodra de organisatie erachter komt dat er een journalist binnen is gaan meteen alle alarmbellen af en moet onze Amerika-verslaggever het pand verlaten. Het laat volgens hem nog maar eens zien dat er een cultuuroorlog tussen links en rechts in het land woedt. "Die is begonnen met de discussie over het recht op abortus. Daar hebben christelijke lobbyclubs de laatste paar jaar grote successen geboekt."
Je ziet dat ze zich gesterkt voelen om ook op andere terreinen door te pakken, zegt hij. "Ze proberen rechten van de LHBTI+-gemeenschap in te perken, richten zich op anticonceptie en proberen boeken waar dingen instaan die ze niet bevallen te laten verbieden. Het lijkt alsof ze de tijd willen terugdraaien."
Contacten met Nederlandse politici
De invloed van de christelijke lobbyclubs stopt niet bij de landsgrenzen van Amerika. "Je ziet dat ook in Nederland sommige ideeën worden overgenomen, bijvoorbeeld als het gaat om leraren die 'indoctrineren' of de discussie rondom gendergelijkheid", vertelt Van 't Einde. Zo hoort de Amerika-verslaggever op de conferentie dat er goede contacten zijn met Nederlandse politici. Op de vraag met wie, komt geen antwoord.
Het gesprek wordt daarna meteen afgekapt. Maar duidelijk is dat gelijkgestemden elkaar niet alleen op nationaal niveau opzoeken. Zo wijst hij op een passage in het verkiezingsprogramma van de BoerBurgerBeweging waarin staat 'onderwijzers wordt verboden hun eigen ideologieën te verspreiden'. Volgens partijleider Caroline van der Plas moeten we die passage niet zo letterlijk nemen, maar het staat nog steeds in het verkiezingsprogramma.
Banden met Amerikaanse geldschieters
Een ander voorbeeld is een evenement om fondsen te werven voor Forum voor Democratie. Tegen alle regels in organiseerde de Amerikaanse ambassadeur Pete Hoekstra dat enkele jaren geleden in de Amerikaanse ambassade. Hoekstra was onder Trump ambassadeur in Nederland en is berucht om zijn conservatieve denkbeelden. Hij moest zich later verantwoorden op het ministerie van Buitenlandse Zaken, omdat hij zich bemoeide met de binnenlandse politiek.
Naast Forum voor Democratie is ook van de PVV bekend dat er veel contact is met rijke Amerikaanse geldschieters. Geert Wilders was regelmatig te gast op conservatieve bijeenkomsten in de Verenigde Staten.
Geheimzinnigheid rondom lobbyclubs
De Amerikaanse journalist Anne Nelson maakt zich grote zorgen over de groeiende invloed van de ultraconservatieve lobbygroepen in haar land. Vooral dat ze zo geheimzinnig doen baart haar zorgen.
"Ze proberen de regels van onze democratie te buigen en als het nodig is zijn ze zelfs bereid die te breken." Nelson doet al twaalf jaar onderzoek naar de ondoorzichtige praktijken van dit soort groepen en schreef er een boek over.
Nazaten van Nederlandse immigranten
Volgens Nelson spelen nazaten van Nederlandse immigranten een grote rol. De familie DeVos uit Holland Michigan heeft al honderden miljoenen geïnvesteerd om hun macht uit te breiden, zegt ze. "Zij zien dat ze macht verliezen omdat de bevolkingssamenstelling verdwijnt en zoeken naar manieren om de regels te omzeilen of zelfs te breken."
"In hun wereldbeeld hangen ze nog heel erg aan ouderwetse tradities waarbij de vrouw een dienende rol heeft en waar religie de hoeksteen is van de samenleving", zegt Nelson.
Trump was een 'geweldig cadeau'
Donald Trump was een 'geweldig cadeau' voor de christelijke lobbygroeperingen, zegt de Amerikaanse journalist. "Hij maakte een deal met The Council for National Policy. Als ze hem zouden steunen met geld en medewerkers die stemmen werven, zou hij ze alles geven wat ze wilden. Die belofte is hij nagekomen."
Zo werd Betsy DeVos benoemd tot minister van onderwijs en werd Mike Pence benoemd tot vice-president. Beiden hebben nauwe banden met de ultraconservatie beweging. Vooral de rol van Betsy DeVos was opvallend. "Als minister van onderwijs deed ze er alles aan om scholen te ondermijnen. Er werd een systeem op poten gezet waarbij geld voor publieke scholen werd weggehaald en richting religieuze scholen vloeide en naar ouders die hun kinderen thuis lesgeven."
'Rechtstreekse aanval op democratie'
Een zorgwekkend ontwikkeling is volgens Anne Nelson dat de conservatieven op dit moment wetten proberen door te voeren om de macht bij de kiezers weg te halen. In de Verenigde Staten wordt de president niet direct gekozen, maar gaat dit via een paar honderd kiesmannen.
Door de macht van die kiesmannen uit te breiden, wordt het makkelijker om de uitslag van de verkiezingen te beïnvloeden. "Dit is een rechtstreekse aanval op onze democratie." zegt Anne Nelson. "Om dit te legitimeren beroepen ze zich op een oude wet uit 1850 die nooit is toegepast."
Vijandbeeld
Verder wijst ze op de mediaplatformen die de christelijke conservatieven op poten hebben gezet. "Er zijn veel Amerikanen, vooral in het binnenland, die alleen naar christelijke radio- en televisieomroepen luisteren en kijken. Ze leven in een mediabubbel. Ze worden ertoe aangezet om hun stem te baseren op kwesties die worden gefabriceerd."
Het gaat soms om 'verontrustende' verhalen, zegt ze. "De laatste tijd richten ze zich op trans personen. Er worden verhalen de wereld ingeslingerd dat zij vrouwen in wc's aanvallen. Het is een kleine gemarganinaliseerde groep die zich hier niet tegen kan verzetten en er wel ongelofelijk veel last van heeft. Er wordt een vijandbeeld van ze gecreëerd wat nergens op gebaseerd is."
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.