'Ze is de Trump van de Italianen': dit is Giorgia Meloni, de radicaal-rechtse topfavoriet bij de Italiaanse verkiezingen

De polls zijn duidelijk, eigenlijk is er geen twijfel meer: de radicaal-rechtse Giorgia Meloni gaat zondag naar alle verwachting de Italiaanse verkiezingen winnen. Wat weten we van haar? We vroegen het Italië-kenner bij EenVandaag, Eveline Rethmeier.

Wie is Giorgia Meloni? En hoe krijgt een radicaal-rechtse politicus zoveel steun?

"Ze is al jaren politiek actief namens de Fratelli d'Italia. Dat is altijd een klein partijtje geweest op de rechterflank, maar nu groot door hun plek in de oppositie de afgelopen jaren. Zij was de enige die bij de hervormingsplannen van Mario Draghi, die de afgelopen anderhalf jaar een brede coalitie had, aan de zijlijn bleef staan in de oppositie."

"Zo heeft ze nooit vuile handen gemaakt in de ogen van veel Italianen. En de Italiaanse kiezers gaan iedere keer voor een nieuwe politieke stroming die zegt 'wij gaan het helemaal anders doen.' Eigenlijk is Meloni de laatste die over is, die nog nooit heeft geregeerd."

Zien de Italianen die op haar stemmen Meloni als extreem-rechts?

"Nee, ze zien haar als 'radicaal-rechts'. Sinds ze populairder is geworden, probeert ze ook gematigder te zijn om een breder publiek aan te spreken. Haar partij heeft een neo-facistische oorsprong in de politiek. Toen ze jong was heeft ze gezegd dat Mussolini 'ook hele goede dingen heeft gedaan.'"

"Maar sommige Italianen vinden zulke uitspraken minder vreemd. Ze zijn wat nostalgischer en conservatiever, en ze zien haar niet als fascistisch. Zo kan je haar ook nu niet beschouwen. Ze laat een ander geluid horen, het idee van 'Italianen eerst' draagt ze uit, en dat zorgt voor populariteit."

Meloni wordt soms vergeleken met Mussolini, in hoeverre gaat die vergelijking volgens jou op?

"Eigenlijk gaat die niet op. Ze is niet, althans niet openlijk, anti-democratisch en ze is tegen geweld, maar tegelijkertijd heeft ook nooit hard afstand genomen van Mussolini. Er is nog een stroming die echt fascistisch is, en daar flirt ze af en toe mee. Ze zal nooit hard roepen dat hij een verschrikkelijke man is. Maar uitspraken zoals zo'n twintig jaar geleden dat Mussolini een hele goede politicus, zal ze nu niet meer doen."

"Ik denk dat je haar kunt zien als de Donald Trump van de Italianen. Haar boodschap is erg gericht op eerst de Italianen, familie voorop, kritisch op Europa, en ze zet zich af tegen de elite en politieke klasse. Ik was gister bij haar campagne, en ze kan goed oreren en presenteert zich als vrouw van het volk. Ze praat ook met een sterk plat Romeins accent en gaat er prat op dat ze nooit een studie heeft afgemaakt, omdat daar geen geld voor is. Dat spreekt veel mensen aan."

Betekent haar anti-Europa-opstelling dat het premierschap van Meloni gevolgen heeft voor Nederland?

"Er zijn zeker gevolgen voor de Europese Unie. Aan de ene kant is Italië de derde economie van de eurozone, dus heel belangrijk en invloedrijk. We weten nog niet hoe zij zich gaat opstellen tegenover de EU en strenge begrotingsregels, en we weten nog niet of ze voor politieke stabiliteit kan zorgen met een rechtse coalitie. Als de politiek niet stabiel is, reageert de Europese economie daar niet goed op."

"Aan de andere kant gaat het gevolgen hebben voor de houding van 'het Westen' tegenover Rusland. Het is nog maar de vraag of de nieuwe regering daar ook zo hard in staat. Draghi was er duidelijk over dat Rusland de agressor is en Oekraïne heeft aangevallen, maar één partijen die nu aan de macht komt is bewezen gefinancierd door Rusland. Zij kunnen de eenheid in West-Europa verstoren."

Italië staat al niet bekend als een politiek stabiel land. Kan Meloni iets anders brengen dan haar voorgangers?

"Er worden veel beloftes gedaan, hoge pensioenen, lage belastingen, geld naar jongeren, en nog veel meer. Maar de vraag is: waar gaat dat geld vandaan komen? Straks krijgen ze ook te maken met Brussel, waarvan ze veel geld hebben gekregen uit het corona-steunfonds. Maar of ze het gaan besteden zoals Brussel dat wil, is niet zeker."

"Eén op de vier Italianen hoopt dat Meloni het leven gaat verbeteren. Of het te realiseren is? Het lijkt er niet op. Maar Italianen zijn valse beloftes wel gewend. Berlusconi belooft al 20 jaar dat de belastingen omlaag gaan."