Bij de brand in een migrantenwoning in Velp was lang onduidelijk of iedereen veilig was. Want hoewel 13 bewoners zijn geregistreerd, zagen buren geregeld 40 tot 50 mensen in het pand. Het roept opnieuw vragen op over huisvesting van arbeidsmigranten.
"Hiermee zet je de deur open voor mensenhandel", zegt belangenbehartiger voor arbeidsmigranten, Hans Thunnissen van Polska Porada. Hij pleit ervoor dat gemeenten arbeidsmigranten beter gaan registreren.
'Gemeenten staan het toe'
"Dit is een hele kwalijke zaak", zegt Thunnissen over de slechte registratie van migranten, waar volgens hem sprake van is. "En gemeenten staan dit gewoon oogluikend toe."
Velp is daar een voorbeeld van, zegt hij, omdat niet duidelijk was hoeveel mensen er in het huis woonden.
Controlerend handhaven
De belangenbehartiger komt via Polska Porada nog vaak schrijnende gevallen tegen. "Je gaat pas aan de bel trekken als er iets gebeurt. Dat doen ze vaak pas als de media erop duiken, want media willen ze niet."
Gemeenten claimen niet genoeg mensen te hebben om de huisvesting te controleren, zegt Thunnissen. "Maar dat hoor ik al sinds 2012. Je moet echt geld steken in teams die bezig zijn met controlerend handhaven. Pas dan ga je wat merken."
Rapport Aanjaagteam Bescherming Arbeidsmigranten
'Geen tweederangsburgers'. Het is de titel van een alarmerend rapport over de misstanden van arbeidsmigranten in Nederland, dat in oktober 2020 verscheen. Want misstanden waren er volop, concludeerde het Aanjaagteam Bescherming Arbeidsmigranten, onder leiding van oud-SP-leider Emile Roemer.
Een groot probleem zijn werkgevers die - al dan niet bewust - misbruik maken van arbeidsmigranten. Deze werkgevers bieden slechte huisvesting, vragen hoge bedragen voor huur en betalen hun werknemers zo min mogelijk, of helemaal niet, zo staat in het rapport. Ook op het gebied van zorg- en andere verzekeringen wordt veel niet goed geregeld voor arbeidsmigranten.
Een van de aanbevelingen in het rapport was dat uitzendbureaus voortaan een certificaat moeten aanvragen als ze met arbeidsmigranten willen werken. Eigenaren van uitzendbureaus moeten daarnaast een verklaring omtrent gedrag (VOG) kunnen laten zien.
Op dit moment regelt een uitzender vaak de huisvesting van de arbeidsmigrant. Als iemand zijn of haar baan kwijtraakt, verliest diegene ook meteen zijn of haar huis. Ook daar moet verandering in komen.
Verloederde huisvesting
FNV-bestuurder Petra Bolster herkent de problemen die belangenbehartiger Thunnissen schetst. Problemen die dus in 2020 al uitgebreid werden beschreven door Roemer en zijn commissie.
"Er is veel ondermaatse, verloederde huisvesting waarvoor veel geld betaald wordt. Het gevolg is dat de arbeidsmigrant een groot deel van zijn salaris kwijt is aan huisvesting, maar niks durft te zeggen over de kwaliteit van de huisvesting."
'Geen verandering sinds rapport'
De vakbond krijgt dagelijks berichten over slechte huisvesting voor arbeidsmigranten: "Onlangs waren we in een flat in Zuid-Holland, waarin te veel mensen in een beperkte ruimte woonden. Er was geen brandveiligheid, het was er smerig en eigenlijk was het gebouw op, in zeer slechte staat en niet meer geschikt voor woonruimte. En toch betaalden ze daar 110 euro per week voor."
Bolster ziet sinds het rapport van Roemer in de praktijk geen verandering. "Zelfs als misstanden worden aangetoond, dan komen ze er mee weg. Malafide uitzendbureaus kunnen gewoon weer een doorstart maken."
10 miljoen extra
Volgens Thunnissen moeten uitzendbureaus die met arbeidsmigranten werken zich laten certificeren. "Maar die certificering is best ingrijpend, dat ze daaraan moeten voldoen", zegt hoofd juridische zaken Fariël Dilrosun van Nederlandse Bond van Bemiddelings- en Uitzendondernemingen (NBBU), de brancheorganisatie voor uitzendbureaus.
Volgens haar heeft politiek Den Haag ingezien dat er meer moet worden gedaan aan de handhaving van de certificering. "We hebben een uitbreiding gekregen voor arbeidsinspectie, van 10 miljoen euro en voor 90 fte. Maar we kunnen nog niet zeggen of we voldoende capaciteit hebben voor een arbeidsteam dat gaat handhaven."
'Het zijn excessen'
Situaties zoals die in Velp, noemt Dilrosun 'excessen'. "Soms zijn er zelfs bepaalde redenen voor veel bewoners in één huis. Wij willen gewoon dat het beter wordt. Dat is de reden dat we die certificering zijn begonnen, en de meeste uitzendbureaus voldoen hier gewoon aan."
"We hebben geen zicht op de malafide uitzendbureaus, die zitten onder de radar", zegt ze. "Wij hopen ook echt dat de certificering daar iets aan verandert."
800.000 arbeidsmigranten in Nederland
- Volgens de laatste berekeningen van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) in 20219 zijn er in Nederland bijna 800.000 arbeidsmigranten.
- Ze werken vooral in de transportsector, de glastuinbouw en in fabrieken.
- De overgrote meerderheid komt uit Polen (59 procent). Daarna volgen Roemenen (13 procent), Bulgaren (7 procent) en Hongaren (3 procent)
- De helft van de arbeidsmigranten werkt via een uitzendbureau.
- 65 procent van de arbeidsmigranten wordt door tussenkomst van een uitzendbureau gehuisvest.
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.