'We horen bij de vieze landen': waarom we in Nederland achterlopen met CO2-reductie

Engeland, Zweden, Denemarken en Duitsland hebben de afgelopen jaren 2 tot 3 keer meer CO2 gereduceerd dan Nederland. Volgens experts blijven we achterlopen omdat Nederland geen langetermijnvisie op klimaatgebied heeft.

De doelstelling? In 2030 moet Nederland 55 procent minder CO2 uitstoten. Volgens het laatste rapport van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) doen we het iets beter ten opzichte van de laatste doorrekening. "Maar het glas is echt nog maar halfvol", zegt Pieter Boot, hoofd Sector Klimaat, Lucht en Energie bij het PBL.

Klimaatdoelstellingen

"In de meest positieve ramingen halen we nu 38 tot 48 procent reductie in plaats van de eerder berekende 30 tot 40 procent. Maar nog steeds halen we de 55 procent reductie niet. Laat staan de beloofde 95 procent reductie in 2050", stelt Boot.

"De betere cijfers zijn voornamelijk te danken aan de industrie. Sinds 1 januari moeten industriële bedrijven belasting betalen als hun emissie een bepaalde grens overschrijdt. Ook worden nu meer subsidies aangeboden voor duurzame investeringen. Daarin doet Nederland zelfs meer dan bijvoorbeeld Duitsland."

Middenmoter

Binnen de Europese Unie zijn we een middenmoter, zo blijkt uit de recente Climate Change Performance Index Results 2021 (CCPI). Nederland staat op nummer 29, net voor Roemenië. "De eerste 3 plekken op die lijst zijn overigens leeg omdat geen enkel land een bijdrage levert om het doel van 1,5 graad temperatuurstijging te halen", vertelt Boot. "Zweden staat op 4, Verenigd Koninkrijk op 5 en Denemarken op 6. Deze landen hebben de afgelopen jaren 2 tot 3 keer meer CO2 gereduceerd dan Nederland."

Ook in de Environmental Performance Index (EPI), een milieuranglijst opgesteld door de universiteiten van Yale en Columbia in samenwerking met World Economic Forum, scoren deze landen goed. Denemarken is hier de klimaatkampioen van de wereld. Nederland staat op de 11e plek, net voor Japan. In alle lijstjes bungelen we ergens in het midden.

'We waren tevreden, terwijl het niet goed ging'

Dat Nederland nog zo achterloopt, heeft te maken met de houding die we lang hadden, zegt Boot. "We zijn erg tevreden met onszelf geweest, terwijl het helemaal niet zo goed ging. Op een gegeven moment gingen andere landen harder lopen en werden we ingehaald. De CO2-uitstoot van een gemiddelde Zweed is inmiddels de helft van de gemiddelde Nederlander. Dat is écht een groot verschil."

Maar is het wel eerlijk om Nederland met Zweden te vergelijken? Zweden bestaat namelijk voor 69 procent uit bos. "Zweden heeft natuurlijk wel het voordeel dat er enorm veel bos is dat CO2 opneemt. Maar Zweden heeft ook iets anders en dat is stabiel klimaatbeleid waarmee ze al lang geleden zijn begonnen. En dat maakt het grote verschil."

'We horen bij de vieze landen van Europa'

Volgens Werner Schouten zijn we vooral door onze recente politieke keuzes achterop komen te liggen. Als voorzitter van de Jonge Klimaatbeweging stond hij dit jaar op nummer 1 in de Duurzame 100. "We waren in 2008 best goed op orde. Maar onder Rutte I is dat allemaal de prullenbak ingegaan en nu horen we bij de vieze landen van Europa."

"Of het nu gaat over het openen van Lelystad Airport of boren naar gas onder de Waddenzee, als we beslissingen maken wordt er geen enkele toets gedaan naar de gevolgen voor de generaties ná ons. We zijn verslaafd aan het heden. Geven de mensen die aan de knoppen zitten überhaupt iets om die toekomst", vraagt Schouten zich hardop af.

'We hebben geen langetermijnvisie'

Hij pleit daarom voor meer generatiegerechtigheid. "We moeten zorgen dat we niet ten koste van toekomstige generaties leven, maar dat we die juist ondersteunen. Die generaties na ons, dat zijn wij óók."

"Elke generatie heeft een niet-inwisselbaar recht heeft op welzijn, kwaliteit van leven en een leefbare wereld. In Zweden en Denemarken zijn ze daar veel meer mee bezig, maar hier in Nederland kijken we te veel naar de huidige belangen, van huidige bedrijven. Ik vind dat ongelooflijk. We hebben geen enkele langetermijnvisie."

Geen stip op de horizon

Tot zijn spijt moet ook Boot constateren dat hij geen duidelijke stip op de horizon kan ontdekken in het Nederlands klimaatbeleid. "En hierdoor schiet de verduurzaming van woningen, kantoren en van de landbouw bij ons totaal niet op."

Vergaande emissiereductie is niet eenvoudig, maar het kan écht wel, stelt Boot. "Kijk naar Zweden en Denemarken: zij hebben de emissies van huizen en kantoren naar nul weten te krijgen."

'Zoals het nu gaat, halen we het nooit'

"Ook Groot-Brittannië zet massaal in op warmtepompen en heeft de belasting op fossiel aangedreven auto's verhoogd. Je ziet dat daar dan ook weer industriële kansen ontstaan."

"Het is overduidelijk dat de kosten van nietsdoen veel groter zijn dan de kosten van verstandig handelen. Daarom moet er snel nieuw en goed doordacht klimaatbeleid komen. Want zoals het nu gaat halen we de 95 procent reductie in 2050 nooit. En dat is echt onverantwoord", zegt Boot.