De vrijgegeven notulen van de ministerraad over de toeslagenaffaire houden de gemoederen al enkele dagen flink bezig. Vandaag gaan de Kamerleden met elkaar in debat. Waarom is dit debat belangrijk en wat betekent het voor de formatie?
Waarom wordt er vandaag niet geformeerd en wel gedebatteerd?
Veel mensen zullen denken: schiet nou eens op met dat nieuwe kabinet, de verkiezingen zijn alweer anderhalve maand geleden. Maar om een nieuw kabinet te formeren is vertrouwen nodig en juist dat ontbreekt nu.
Vandaag bespreekt de Tweede Kamer daarom met het kabinet of bewindspersonen de Kamerleden eigenlijk wel alle informatie sturen die ze nodig hebben, en over hoe het vertrouwen in onder meer demissionair premier Rutte terug te winnen is.
Waar gaat het debat vandaag over?
De Tweede Kamer wil weten wat er in 2019 precies is gebeurd. Vorige week bracht RTL het nieuws naar buiten dat er in de ministerraad gezegd zou zijn dat CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt 'gesensibiliseerd' moest worden. Vervolgens wilde de Tweede Kamer het naadje van de kous weten en kwamen maandag de notulen van die vergadering online te staan.
In die notulen is te lezen dat ministers Kamerleden uit coalitiefracties - zoals Pieter Omtzigt, maar ook anderen - wel heel kritisch vonden en dat ze zich maar een beetje moesten inhouden. Dat ondermijnt natuurlijk de rol van de Tweede Kamer.
Wat is sensibiliseren eigenlijk en waarom is dat zo belangrijk?
Sensibiliseren betekent 'tot rede brengen' of 'gevoelig maken voor een probleem'. In de praktijk betekende het dat Pieter Omtzigt door demissionair CDA-ministers Wopke Hoekstra en Hugo de Jonge gevraagd werd om minder kritisch te zijn over de toeslagenaffaire. Dat is belangrijk omdat de Tweede Kamer in de pikorde hoger staat dan het kabinet; de Kamer controleert het beleid van het kabinet.
Kabinetsleden mogen dus nooit tegen Kamerleden zeggen: doe eens rustig jij! Ook niet als ze van hun eigen partijkleur zijn.
Met wie gaat de Kamer in debat?
Niet alleen met demissionair premier Mark Rutte, maar in ieder geval ook met Wopke Hoekstra en Wouter Koolmees, omdat zij vanuit hun eigen ministerie mede-verantwoordelijk zijn voor de toeslagenaffaire. Koolmees noemde Kamerleden in de notulen 'activistisch' en vond dat ze hierop moesten worden aangesproken.
Kunnen ze daarna dan echt weer aan een nieuw kabinet werken?
Dat hopen ze wel, maar dat hoopte Rutte na het vorige debat natuurlijk ook. De eerstvolgende stap in de formatie is dat het verslag van verkenner Herman Tjeenk Willink wordt gepresenteerd. Hij heeft de afgelopen weken met alle partijen gesproken over of en onder welke voorwaarden zij deel zouden willen uitmaken van een nieuw kabinet.
De verwachting is dat er pas volgende week over dat verslag gesproken wordt in de Kamer en daarna kan het formeren echt beginnen.
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.