Wat doet de EU om Oekraïne te helpen? 'Er gebeurt vooral heel weinig en er is weinig actie bereidheid'

De Europese Unie overlegt al een tijd over sancties tegen Rusland. Sommige mensen vinden het lang duren voordat Europa of Nederland zichtbaar actie onderneemt. Maar Nederland alleen kan dat niet, zegt internationaal recht-deskundige Marieke de Hoon.

De Europese Unie bevriest waarschijnlijk de tegoeden van de Russische leiders Poetin en Lavrov. Dan kunnen zij niet meer bij hun Europese vermogen. De Raad van Europa, die de mensenrechten beschermt, schorst Rusland. Welke sancties nog meer worden opgelegd, wordt nog overlegd.

Beperkte bereidheid

"Hoekstra benadrukt terecht eendracht", zegt universitair docent internationaal recht Marieke de Hoon. "Want Nederland die alleen sancties oplegt, dat heeft natuurlijk geen zin. We meoten het samen doen. Het kost ons geld."

"Er is blijkbaar beperkte bereidheid om Oekraïne ook echt te beschermen", zegt ze. "Dat zagen we ook al met de NAVO. Gewoon geen bereidheid om Oekraïne ook militair te beschermen. Rusland wist natuurlijk welke sancties er op tafel zouden liggen. Poetin doet het desondanks."

Staten helpen als ze aangevallen worden

De Hoon vindt dat er vooral heel weinig gebeurt nu vanuit Europa. Ministers van Buitenlandse Zaken van landen in de EU praten met elkaar, maar er is weinig actiebereidheid, zegt ze. "Dat zie je op allerlei fronten in het internationale rechtsorde die we hebben gecreëerd."

"Het collectieve veiligheidssysteem dat is 1945 is opgezet zou zeggen: als een staat wordt aangevallen, zullen wij die staat gaan helpen, maar daar zien we nu niets van." Er zijn rechtszaken bij het Internationaal Gerechtshof, er lopen allerlei onderzoeken, maar er gebeurt niks, zegt ze. "Rusland geeft er ook niks om."

Vluchtelingen

Maar dat betekent niet dat wij in Nederland niks van de oorlog merken. Naast dat het ons raakt in de portemonnee, krijgen wij als het geweld aanhoudt ook zeker te maken met vluchtelingen uit Oekraïne, zegt drecteur van Stichting Vluchteling Tineke Ceelen. Zij vertrekt morgen naar de Pools-Oekraïnse grens.

Rutte zei gisteren over de mogelijke stroom van vluchtelingen naar ons land: "Dat gaat we heel precies monitoren en dan zullen we daar binnen de Europese regels op acteren." Maar dat klinkt niet als 'welkom', zegt Ceelen. "Wat Rutte hier in feite zegt is dat we een Dublin-akkoord hebben. Mensen moeten asiel aanvragen in het eerste land waar ze binnenkomen. Bijvoorbeeld in Polen. En dan zou Nederland geen grote aantallen hoeven op te vangen. Dat is in feite wat hij hier zegt."

Opvang in Polen

Vandaag zei staatssecretaris voor Asiel en Migratie, Eric Van der Burg dat Oekraïners geen asielzoekers zijn, het zijn Europeanen. Dat zou betekenen dat ze niet eerst naar Ter Apel hoeven. Dat stemt Ceelen veel vrolijker. "In Ter Apel hangen ze er ook met de benen uit, dus dit is hoe het moet."

Ondertussen lopen vooral vrouwen en kinderen naar de Poolse grens, omdat mannen tussen de 18 en 60 jaar in Oekraïne daar moeten blijven. Er staan veel files, waardoor mensen gaan lopen. "Ik hoor verhalen dat er aan de andere kant van de grens tienduizenden mensen staan", zegt Ceelen. "We weten niks precies. We kunnen niks controleren. Maar we weten wel dat het heel lang duurt voordat mensen Polen binnenkomen. Daar zijn negen opvangcentra, maar die zullen naar verwachting snel vol zijn."