Wat de gevolgen zijn als je naam vaak verkeerd wordt uitgesproken: 'Alsof je identiteit niet volledig gewaardeerd wordt'

Hoe vaak haar naam verkeerd is uitgesproken? Ilgın kan zich bijna geen ervaring bedenken waarbij het wél goedgaat. En dat vindt ze knap lastig. Ilgın is daar niet de enige in: het verkeerd uitspreken van een naam kan zelfs psychische gevolgen hebben.

Haar naam omschrijft ze als 'een van de duidelijke kenmerken' van haar Turkse achtergrond: "Ik hecht er daarom veel waarde aan."

'Het lijkt iets kleins, maar dat is het niet'

"Tijdens mijn schooltijd maakte ik mijn naam vaak 'makkelijker' voor de ander", vertelt Ilgın Umut. Daar heeft ze inmiddels spijt van en doet dat daarom niet meer. "Ik doe mijn best om namen goed uit te spreken en te onthouden, waarom kan ik het wel en de ander niet?" vraagt ze zich af.

De enige personen die echt de moeite hebben genomen om haar naam goed uit te leren spreken, zijn haar beste vriendinnen en een aantal collega's. "Het voelt daardoor alsof ze mij belangrijk genoeg vinden. Het lijkt misschien iets kleins, maar dat is het niet." Soms gebruikt ze Instagram als uitlaatklep. Ze laat daar zien hoe vaak het misgaat om anderen zich daar bewust van te maken.

'Liever dat je het tien keer vraagt'

Volgens Ilgın is het een stukje wederzijds respect. "Mijn naam is onderdeel van mij en ik wil dat dat zo blijft. Ik wil niet meer dat andere mensen dat bij mij weghalen." Ze probeert nu iedereen te corrigeren die haar naam verkeerd uitspreekt, en dat is best vermoeiend: "Soms maak ik er dan ook grapjes over. Want ja, de hele tijd gefrustreerd raken is ook geen pretje."

Ilgın vindt het ook helemaal niet erg als haar wordt gevraagd hoe haar naam uitgesproken moet worden, benadrukt ze. "Ik wil juist dat mensen het bij twijfel blijven vragen. Ik heb liever dat je het tien keer vraagt dan dat je je best niet doet."

Niet gewaardeerd

Sociaal psycholoog dr. Ceren Abacıoğlu doet al 9 jaar onderzoek naar de culturele dynamiek in multiculturele samenlevingen. Ze begrijpt heel goed dat Ilgın het er lastig mee heeft als haar naam verkeerd wordt uitgesproken.

"Onze namen spelen een belangrijke rol in hoe anderen ons identificeren. Een goede uitspraak toont respect en waardering voor iemands culturele achtergrond", legt ze uit.

Met trots, zonder schaamte

Diversiteits- en inclusiviteitsspecialist Dounia Maakor maakt vaker mee dat mensen met een biculturele achtergrond, dus mensen die naast hun Nederlandse achtergrond ook een band hebben met een andere cultuur, hun naam 'versimpelen' voor de ander. Zoals Ilgın dat vroeger deed.

Maar daarmee los je het probleem niet op, zegt zij. "Ik vind dat we juist moeten streven naar een samenleving waarin we mensen erop aanspreken als ze een naam verkeerd uitspreken, zoals Ilgın nu ook doet. Met trots en zonder schaamte. 'Ik heet zo, en zo hoor je mijn naam ook uit te spreken.'"

Negatieve gevolgen voor de identiteit

Nederlanders met een biculturele achtergrond kunnen sowieso al het gevoel hebben dat ze anderen steeds moeten informeren over wie ze zijn, over hun cultuur, weet sociaal psycholoog Abacıoğlu uit het onderzoek dat zij doet.

"Als je dan ook nog je naam constant moet corrigeren, kan dat bijdragen aan emotionele vermoeidheid", legt ze uit. "Het is dan de zoveelste situatie waarin je moet opkomen voor je culturele achtergrond."

Fouten maken mag

Iedereen maakt fouten, dat is menselijk, benadrukt Abacıoğlu. "Maar het is wel belangrijk dat je de tijd neemt en moeite doet om iemands naam goed uit te spreken. Laat zien dat je het probeert."

"Mensen willen gezien worden voor wie ze zijn", vervolgt ze. "Je naam is een belangrijk onderdeel van je identiteit. Namen hebben een culturele en persoonlijke waarde en als ze regelmatig verkeerd worden uitgesproken, kunnen mensen het gevoel hebben dat hun hele identiteit en erfgoed wordt genegeerd of verwaarloosd."

Gevoel 'de ander' te zijn

En er speelt nog iets mee, vertelt de sociaal psycholoog: "Een verkeerde uitspraak kan iemand met een biculturele achtergrond het gevoel geven 'de ander' te zijn en dat kan een psychologische barrière creëren." Het gevoel erbij te horen en verbonden te zijn met anderen op school of op het werk kan hierdoor negatief worden beïnvloed.

Diversiteits- en inclusiviteitsspecialist Maakor maakte dit van dichtbij mee bij haar zoon Ilyas. Zijn naam spreek je uit als 'Il-yes'. "Jarenlang hebben ze zijn naam op school verkeerd uitgesproken", vertelt ze. "Ik zag dat dat iets met hem deed. Hij werd er heel ongelukkig van."

Het gesprek aangaan

Tijdens een ouderavond kaartte Maakor het probleem aan en andere ouders reageerden heel positief, blikt ze terug. "Het was zo mooi om te zien dat in één keer het gesprek werd geopend. Ze vonden het goed dat ik het aangaf."

"Een paar dagen daarna kwam mijn zoon thuis van school en zei: 'Oh mam, ik schaamde me eerst toen je er iets over zei, maar ik ben nu zo blij. Iedereen noemt me nu zoals ik heet.'"

Waarom verkeerd uitgesproken?

Maar hoe komt het dan eigenlijk, dat het zo vaak misgaat? En dat mensen weinig moeite lijken te doen? Volgens Abacıoğlu kunnen er verschillende factoren meespelen. "Ze zijn zich er misschien niet van bewust dat een verkeerde uitspraak schadelijk kan zijn, of als respectloos kan worden ervaren."

Dat gebrek aan bewustzijn kan volgens de sociaal psycholoog komen doordat ze nooit in een situatie zijn geweest waarin hun eigen naam verkeerd werd uitgesproken. Het kan er ook mee te maken hebben dat iemand weinig in aanraking komt met verschillende culturen en dus ook namen, voegt ze toe.

Afkeer van Nederlandse of tweede culturele achtergrond

Vooral bij kinderen en jongvolwassenen is het een groot probleem als hun naam verkeerd wordt uitgesproken, zegt Maakor. "Zij zitten in de fase van hun leven waarin ze vragen stellen als: wie ben ik en waar hoor ik bij?" Wat haar opvalt, is dat vooral jonge mensen zich soms zelfs schamen als ze vertellen hoe ze heten. "Je ziet ook vaak dat er dan een bepaalde afkeer begint te ontstaan richting de tweede culturele achtergrond."

Abacıoğlu herkent de afkeer en ziet daarnaast ook dat het gevoel hebben dat je niet gewenst bent in de samenleving waarin je leeft, kan leiden tot vervreemding van die samenleving. "Onderzoek toont aan dat acceptatie van zowel de Nederlandse als de tweede culturele achtergrond nodig is voor hereniging van allebei."

Culturele diversiteit en inclusiviteit normaliseren

Iemands naam goed uitspreken draagt simpelweg bij aan inclusiviteit, zegt Maakor. "Niet alleen op school of op het werk, maar in de hele samenleving. Als je oprechte verbinding wil creëren en interesse wil tonen, is de vraag 'hoe spreek ik je naam uit?' heel belangrijk. En zorg er dan voor dat je het onthoudt."

"We moeten ons focussen op het normaliseren van culturele diversiteit en inclusiviteit om een cultuur te creëren die de waarde van het eren van iemands naam benadrukt", voegt Abacıoğlu daaraan toe. Ze wijst naar werkgevers en het onderwijs: "Dit kan bereikt worden door het aanbieden van materialen, trainingen en workshops om de omgang met diversiteit te verbeteren."

'Het heeft wel nut'

Ilgın vindt zelf dat er meer over gesproken moet worden. "Ik heb het gevoel dat mensen met een biculturele achtergrond die hier ook problemen mee ervaren, het soms gewoon wegwuiven. Net als ik vroeger deed met de gedachte dat het toch geen nut heeft. Maar dat heeft het wel!"

Ze vindt wel dat het van beide kanten moet komen. "Uiteindelijk is het ook aan de ander om het belang ervan in te zien en er vervolgens moeite voor te doen."