Waarom zou de AOW-verhoging 'een sigaar uit eigen doos' zijn? En 4 andere vragen aan politiek commentator Joost Vullings

De AOW stijgt tóch mee met het minimumloon. Maar gepensioneerden betalen het grotendeels zelf en onder de streep is de verhoging minder dan 7,5 procent. Politiek commentator Joost Vullings legt via 5 vragen uit hoe het precies zit met de AOW-uitkering.

1. Waarom heeft het kabinet besloten dat de AOW-uitkering omhoog moet?

"Op aandringen van de oppositie, van links en rechts. En omdat het kabinet in de Eerste Kamer geen meerderheid heeft, moesten ze wel aan de wens gehoor geven om de AOW te verhogen."

"De oppositie wilde dat de koppeling tussen het wettelijk minimumloon en de AOW zou blijven bestaan. Het kabinet had in het coalitie-akkoord gebroken met die traditie."

2. Hoe zit het met de koppeling tussen het minimumloon en de AOW?

"In de wet is vastgelegd dat de AOW, en andere uitkeringen, meestijgen met de verhogingen van het wettelijk minimumloon. Dat wordt twee keer per jaar aangepast, evenredig aan de gemiddelde CAO-loonstijging. Om werken meer te laten lonen en omdat alle partijen vonden dat het minimumloon eens een keer flink omhoog moest, is in het coalitie-akkoord afgesproken dat het minimumloon in stapjes met 7,5 procent omhoog gaat."

"Dat zou betekenen dat ook de AOW met een zelfde percentage omhoog moest gaan, maar dat vonden de coalitiepartijen te duur worden. Daarom besloten ze voor deze ene keer de koppeling los te laten. Onder druk van de oppositie is het kabinet daar nu dus van teruggekomen."

3. Waarom wordt de AOW-verhoging door ouderenorganisaties 'een sigaar uit eigen doos' genoemd?

"Omdat de ouderen zelf betalen voor de verhoging van de AOW, want de IOAOW wordt afgeschaft. Dat is een toeslag op de AOW, waarvan niemand weet dat 'ie die krijgt, maar je krijgt 'm wel."

"Om het voorbeeld te nemen van een alleenstaande AOW'er: die krijgt over 3 jaar een AOW-uitkering die een kleine 100 euro per maand hoger is dan nu. Maar doordat de IOAOW verdwijnt, lever je elke maand ook ruim 25 euro in. Om in de vergelijking met sigaren te blijven: je krijgt vier sigaren van het kabinet, maar er wordt er gelijk eentje weer teruggepakt. Het gaat dus niet om 7,5 procent verhoging van de AOW, maar tussen de 5 en 5,5 procent."

4. Is de oppositie nu tevreden?

"Nee, de oppositie gaat zeker een punt maken van de afschaffing van de IOAOW. Maar ze staan voor een dilemma. Want als ze tegen het kabinet zeggen dat de IOAOW moet blijven bestaan, zal het kabinet zeggen: 'Dan moeten we het geld ergens anders zoeken'."

"En het alternatief kan ook pijn doen voor de oppositie: PvdA en GroenLinks zouden het geld best bij vermogenden weg willen halen, maar dan zal de rechtse oppositie mogelijk afhaken."

5. Waarom vinden critici deze 7,5 procent verhoging van de AOW onverstandig?

"Omdat alle AOW'ers er geld bij krijgen, dus ook de mensen met een hoog aanvullend pensioen en eventueel een fors vermogen."

"Critici zeggen: 'Geef de verhoging dan alleen aan de mensen die alleen AOW hebben of een heel klein aanvullend pensioen'."