Waarom vertrekkende medewerkers de zorg jaarlijks miljarden euro's kosten

Elk jaar verlaten zo'n 300.000 werknemers een zorgorganisatie. Die organisaties moeten ter vervanging nieuw personeel werven, selecteren en inwerken. Dat kost bakken met geld, laat recent onderzoek zien. "Het gaat om miljarden euro's per jaar."

Afgelopen jaar gingen 120.000 personen naar een andere werkgever binnen de sector. 22.000 mensen gingen verder als zzp'er en bijna 160.000 mensen verlieten de zorg. Dat er veel uitstroom plaatsvindt is bekend. Maar wat dat de sector kost, dringt nu steeds meer door.

Tienduizenden euro's per vertrekkende werknemer

De kosten van personeelsverloop lopen op naar bijna 42.000 euro per persoon, vertelt Rob Berbers van zorgadviesbureau Porres. "Dat is een schatting die we na grondig onderzoek hebben gemaakt. Het is gebaseerd op een gemiddelde van alle werknemers, gerekend van directeur tot schoonmaker."

De hoge kosten ontstaan onder andere door de verminderde productiviteit als iemand stopt. Daarbovenop komen de kosten van het werven en selecteren van nieuwe medewerkers. Maar ook de tijd die nodig is om een nieuwe collega in te werken kost geld.

Meer dan 12 miljard kwijt

"Als we naar een organisatie kijken waar ieder jaar 400 mensen uitstromen, en je vermenigvuldigt dat met 40.000 euro, dan praat je over een verliespost van 16 miljoen euro, elk jaar weer."

Een snelle rekensom laat zien dat het naar schatting in de gehele sector om meer dan 12 miljard euro gaat die de zorg jaarlijks kwijt is aan uitstroom.

'Behouden levert meer op'

"Er gaat veel aandacht uit naar hoe je mensen kunt interesseren om in de gezondheidszorg te gaan werken", gaat Rob Berbers van zorgadviesbureau Porres verder.

"Organisaties steken veel geld en energie in het werven en selecteren van medewerkers. Dat is zeker nuttig, maar het is ook belangrijk om meer te investeren in het behouden van mensen. In veel gevallen levert dat aanzienlijk meer op en kost het aanzienlijk minder."

500 mensen per jaar weg

Voorzitter Niels Honig van de Raad van Bestuur van het Franciscus Gasthuis en Vlietland schrikt van de hoge bedragen. Hij zegt dat jaarlijks ruim 10 procent van het personeelsbestand het Rotterdamse ziekenhuis verlaat. Dat zijn ongeveer 500 mensen per jaar. Ze gaan met pensioen, bij een andere zorgorganisatie werken of kiezen voor een andere sector.

Die laatste groep bestaat vaak uit jonge mensen, die binnen 2 jaar nadat ze een diploma hebben gehaald de zorg alweer verlaten. "Dat vinden we echt heel erg zonde, we zouden deze medewerkers heel graag willen houden", zegt Honig.

Initiatieven om personeel te behouden

Het ziekenhuis zet daarom in op meer medezeggenschap voor werknemers en op vitaliteit: "Mensen kunnen sporten, we doen aan mindfulness en aan loopbaancoaching. En we zetten in op brede en moderne opleidingsmogelijkheden." Het ziekenhuis is daarvoor bezig een modern simulatiecentrum in te richten.

Daarin oefenen verpleegkundigen en artsen medische handelingen met hologrammen en levensechte poppen. "Ze kunnen handelingen zo vaak als ze willen herhalen zonder dat er druk op afdelingen komt te liggen. Wij merken dat onze mensen het heel prettig vinden om op die manier hun vak goed bij te houden en nieuwe vaardigheden te trainen."

Enorme uitstroom tegengaan

Het ziekenhuis doet het met ruim 10 procent uitstroom niet eens zo slecht vergeleken met andere partijen. "We komen soms bij zorgorganisaties over de vloer waar de uitstroom bij 20 of zelfs 25 procent ligt", vertelt Rob Berbers. "Met een goede analyse van die uitstroom kun je vaak heel doeltreffende maatregelen nemen."

Berbers noemt het voorbeeld van een groot ziekenhuis waar sprake was van enorme uitstroom: "We constateerden het verloop specifiek onder de nachtverpleegkundigen. Toen kwamen we erachter dat zij zich niet veilig voelden op de parkeerplaats."

Oplossing was 'te simpel voor woorden'

"De oplossing was eigenlijk te simpel voor woorden en heel effectief", gaat Berbers verder. "Het ziekenhuis heeft ervoor gezorgd dat er bordjes kwamen bij de ingang: 'Gereserveerd voor de nachtverpleegkundigen van zes uur 's avonds tot acht uur 's ochtends'. En zo konden ze de uitstroom omlaag brengen."

Hoeveel uitstroom zou de Rotterdamse bestuursvoorzitter Niels Honig acceptabel vinden? "Ik zou heel tevreden zijn als we de trend van ruim 10 procent kunnen doorbreken. Ik hoop dat we mensen die vertrekken omdat ze niet hebben gevonden wat ze wilden vinden, kunnen overtuigen om te blijven, en zo de uitstroom in de komende jaren kunnen halveren."