Waarom is er zoveel strijd over de Europese natuurherstelwet? En andere vragen beantwoord

Er is veel spanning rond de natuurherstelwet, waarover een deel van de Europese Commissie morgen stemt. Daarmee worden landen gedwongen hun natuur en biodiversiteit te beschermen en te herstellen. Volgens voor- en tegenstanders staat er veel op het spel.

Voorstanders zien de wet als noodzakelijke maatregel voor natuur en biodiversiteit. Tegenstanders hebben vooral kritiek op het juridische component van de wet. Want wordt er onvoldoende resultaat gehaald, dan kan een land daartoe gedwongen worden. Universitair hoofddocent omgevingsbeleid aan de Open Universiteit Raoul Beunen beantwoordt vragen over wet.

1. Wat staat er in de Europese natuurherstelwet?

Het is een groot pakket, dat onderdeel is van de Europese Green Deal om Europa in 2050 klimaatneutraal te maken. Een van de belangrijke punten is dat de natuur niet verder mag verslechteren. Ook moet in 2030 op 20 procent van de grond maatregelen genomen zijn om natuurherstel te versnellen.

"Die afspraken zijn 30 jaar geleden ook al eens gemaakt, maar het gaat niet hard genoeg. Deze natuurherstelwet moeten die afspraken dus kracht bijzetten. Het gaat er vooral om dat lidstaten met de bestaande afspraken aan de slag gaan. Een soort extra stok aan de deur. Er gebeurt nu onvoldoende of niks", vertelt Beunen.

2. Er zijn de afgelopen tijd al meerdere klimaatmaatregelen in Europa gepresenteerd, is dit extra pakket wel nodig?

Er zijn echt grote problemen met de staat van de natuur, vertelt Beunen. Onder meer droogte, klimaatverandering en het achteruitgaan van ecosystemen zijn grote gevaren. Beunen vindt dat er veel intenties zijn, en dat deze natuurherstelwet die intenties om moet zetten in wetten. Echt harde afspraken, waar lidstaten actief mee aan de slag moeten.

3. Wat gebeurt er als er niks aan natuurherstel wordt gedaan?

Beunen zegt dat uit heel veel studies blijkt dat de biodiversiteit enorm verslechtert. "We hebben te maken met het veranderende klimaat. We zien bijvoorbeeld steeds meer verdroging, maar ook overstromingen."

"En dat heeft niet alleen gevolgen voor de natuur, maar ook voor ons, de maatschappij. En daar is deze natuurherstelwet ook op gericht, dat de maatschappij beter wordt beschermd voor de veranderingen waarmee te maken hebben."

4. Boeren zijn bang dat de wet Nederland extra op slot zet, zoals met stikstof gebeurt. Is die angst terecht?

Onder meer LTO, VNO-NCW en MKB Nederland zijn fel tegen, omdat zij bang zijn dat Nederland door deze nieuwe wet op slot komt te zitten. En ze wijzen daarbij naar een onderzoek, gedaan door ingenieursbureau Arcadis. Daaruit blijkt dat de agrarische sector het meest bang zou moeten zijn voor deze wet. Ook projecten voor woningbouw, energietransitie en infrastructuur zouden vertraagd kunnen worden door deze wet.

"Ten eerste is het een verkeerde interpretatie van het Arcadis-rapport. Nederland zit niet op slot en gaat niet op slot. En ten tweede, de problemen die we nu hebben, komen juist voort uit het feit dat de overheid veel te weinig maatregelen heeft genomen om de natuur te beschermen", vertelt Beunen.

Beunen begrijpt niet dat boeren bang zijn voor deze wet. "De gevolgen van klimaatverandering hebben enorme gevolgen voor bijvoorbeeld voedselvoorziening. Om juist maatregelen te nemen kun je die voedselproductie juist waarborgen, denk aan bijvoorbeeld water langer vast houden."