Waarom het bierflesje ideaal hergebruikt kan worden: 'Hét voorbeeld van hoe het zou moeten'

Wat in de jaren 80 begon als een zakelijke afweging van de biersector, blijkt een ideale strategie voor verduurzaming. Het bierflesje wordt steeds vaker, in plaats van stukgemaakt en omgesmolten, helemaal hergebruikt.

Veel glas wordt, om het te recyclen, eerst stukgemaakt en dan omgesmolten tot nieuw glas. Toch is dat eigenlijk onlogisch, zegt onderzoeker recycling aan de TU Delft, Maarten Bakker. "Glas is een fantastisch materiaal. De issue is, je moet het hergebruiken als een flesje, en niet eerst stukmaken." Daarmee bespaar je namelijk een stuk meer energie.

Zakelijke overweging

Dat is dus precies wat bij bierflessen gebruikt. Het hergebruiken in plaats van omsmelten daarvan begon in de jaren 80 als zakelijke overweging van de biersector, vertelt Thijs Wester. Hij is mede-oprichter van PAKT, een glasrecyclingbedrijf dat functioneert als een soort wasstraat voor oud glas.

"Ze zijn gaan rekenen en kwamen erachter dat het goedkoper was om flesjes opnieuw te gebruiken." De bierindustrie heeft dat systeem vervolgens helemaal uitgedacht en uitgevoerd. Wester ziet de manier waarop de bierindustrie omgaat met oud glas als heilig: "Hét voorbeeld van hoe het zou moeten en kunnen."

Een veel lagere temperatuur

"Je hebt een veel hogere smelttemperatuur nodig om nieuw glas te maken, dan de temperatuur waarmee je de flessen wast", vertelt Wester. De temperatuur voor het wassen zit rond de 70 of 80 graden Celsius, terwijl het bij omsmelten tussen de 1200 en 1600 graden zit. Een enorm verschil dus.

Bij het bedrijf van Wester gebeurt het wassen van bierflesjes met een speciale wasmachine. "Daar gaat het glas in een speciale pocket, waar het glas allerlei stappen doorloopt", vertelt hij. "Het begint met een voorspoel, waarna het glas in een bad gaat en de etiketten worden verwijderd. Ook is er een naspoel waardoor eventuele chemicaliën verwijderd worden."

Hygiënisch?

Een bierflesje uit de supermarkt is, doordat dit proces bestaat, waarschijnlijk dus al door anderen gebruikt. Dat roept de vraag op hoe hygiënisch zo'n flesje dan is. Volgens Wester hoeven we ons daar geen zorgen over te maken: "Die processen zijn ontzettend streng, en daar zitten allerlei kwaliteitscontroles aan verbonden." Voor én nadat een fles gewassen wordt vinden er inspecties plaats. "Je kan garanderen dat een fles na het wasproces even goed is als nieuw."

Ook onderzoeker Bakker bevestigt dit: "Het schoonmaken van glazen flessen is een expertise die al heel lang wordt toegepast." Hij noemt de flessen van de melkboer als voorbeeld. "Daar zijn goede methodes voor."

15 tot 20 keer hergebruikt

Het NRC schreef eerder deze week dat een bierflesje uit de supermarkt waarschijnlijk al door tien anderen is gebruikt. Zowel Bakker als Wester bevestigen dat de kans groot is dat als je een bierflesje koopt, deze al in handen van meerdere anderen zijn geweest. De directeur van Nederlandse Brouwers, Meint Waterlander, legt uit dat tien zelfs een ondergrens is.

"We weten van de Bruine Nederlandse Retourfles, het bekende bierflesje, dat het gemiddeld twintig keer hergebruikt wordt. Van andere bierflessen ligt dit rond de vijftien keer." De biersector hoopt het aantal keer hergebruiken in de toekomst nog verder te verhogen.

Andere glasproducten

Kan deze methode van wassen ook op ander glas worden toegepast? "De bierflesjes van tegenwoordig zijn heel sterk, en daarmee heel geschikt voor hergebruik", zegt Bakker. Ook is het proces goed circulair, omdat veel bier in Nederland lokaal geproduceerd wordt. Hierdoor kan het direct terug naar de fabrikant. Het is volgens de experts maar de vraag of het op andere glasproducten ook zo efficiënt kan worden ingezet.

"Wijnflessen breken bijvoorbeeld heel snel", zegt Bakker. "Als de fles breekt, is dat een vreselijk gevaarlijk soort glas." En omdat veel wijn uit het buitenland komt, zou je de flessen daar naar terug moeten sturen. De energiekosten daarvan zou de duurzaamheid weer behoorlijk terugdringen. Toch geeft Wester niet op: "Wij focussen ons op de flessen van wijn en zuivel. Wij denken dat daar de meeste potentie zit."