Waarom gaan Rutte en Kaag koffie drinken met oppositiepartijen? En 4 andere vragen aan politiek commentator Joost Vullings

Premier Rutte en minister Kaag van Financiën gaan deze week langs de leiders van alle 16 oppositiepartijen, op zoek naar steun voor miljarden extra uitgaven. Politiek commentator Joost Vullings vertelt waarom het kabinet op deze manier te werk gaat.

1. Het kabinet-Rutte IV is nog maar net begonnen. Waarom wordt er dan nu met de oppositie gepraat?

"De wereld ziet er anders uit dan toen het kabinet begon. Er is de uitspraak van de Hoge Raad over de spaartaks, dan is er de oorlog in Oekraïne en de hoge inflatie. Dat vraagt om miljarden extra uitgaven."

"Eigenlijk zou je zulke grote uitgaven in een coalitie-akkoord regelen, maar nu het tussentijds moet en het kabinet geen meerderheid heeft in de Eerste Kamer, gaan ze op zoek naar steun bij de oppositie."

2. Waarom zouden oppositiepartijen het kabinet nu willen helpen?

"Daar is eigenlijk helemaal geen reden voor."

"Ze vinden het leuk om in iedere microfoon te roepen wat zij willen. Maar ze kunnen makkelijk wachten tot het najaar, als op Prinsjesdag de begroting voor volgend jaar wordt gepresenteerd. Dan kunnen ze waarschijnlijk meer binnenhalen voor hun eigen achterban dan nu mogelijk is."

3. Wat gebeurt er als kabinet en oppositie het niet eens worden?

"Voor het kabinet en de coalitiepartijen is het het meest comfortabel als de oppositie, in ruil voor toezeggingen, instemt met alle extra uitgaven en hoe die gefinancierd worden."

"Maar het hoeft nu nog niet, want al die extra miljarden zitten in de begroting die op Prinsjesdag gepresenteerd wordt. Dus de oppositie hoeft nu helemaal nog niet akkoord te gaan: ze kunnen wachten tot het najaar en zich dan over iedere begroting afzonderlijk uitspreken."

4. Als de oppositiepartijen kunnen wachten, waarom maakt het kabinet dan dit rondje?

"Het kabinet ziet het ook als een ideeën-ophaalrondje en passend bij de belofte om het anders te doen en ook te luisteren naar de oppositie. En mocht er toevallig een oppositiepartij zijn die toehapt, dan hebben ze geluk."

"En het kabinet weet wat de wensen van de oppositie zijn. Daar kunnen ze rekening mee houden bij het opstellen van de begroting voor volgend jaar."

5. Al die kopjes koffie achter gesloten deuren, is dit achterkamertjespolitiek?

"Nee, dat is onzin, want we weten op de minuut nauwkeurig met wie Rutte en Kaag praten."

"Na afloop horen we grotendeels wat er gezegd is, we zijn alleen niet bij de gesprekken. Dat je niet in het openbaar onderhandelt is best begrijpelijk, maar voor de rest is het proces heel transparant. En er komt ook nog een debat over."