"Ik ga door met vechten, desnoods tot aan het Europese Hof." Zo reageert Nevzat Altay, die veroordeeld is voor de Arnhemse Villamoord. Hij hoopte dat de advocaat-generaal de Hoge Raad zou adviseren de zaak te herzien, maar dat gebeurde niet.
De zaak draait om een overval op een villa in Arnhem op 2 september 1998, waarbij de 63-jarige bewoonster werd doodgeschoten. De vrouw had op dat moment bezoek van een 33-jarige vrouw. Beiden werden gedwongen op bed te gaan liggen en werden vervolgens beschoten. De bewoonster werd daarbij gedood, de andere vrouw raakte gewond.
Twijfels over de veroordeling
In de loop van het politieonderzoek werden negen mannen gearresteerd. De rechter veroordeelde hen tot straffen van 5 tot 12 jaar. De veroordeling was vooral gebaseerd op de bekentenissen van twee verdachten, die ook de andere mannen als betrokkenen aanwezen.
Toch ontstonden al snel na de zaak twijfels of wel de juiste daders waren veroordeeld. De twee bekentenissen die werden gebruikt voor het bewijs, waren volgens de verdachten en hun advocaten vals en onder grote druk van de recherche afgelegd. Dat bleek ook uit de originele videoverhoren die EenVandaag in 2014 liet zien.
De Villamoord - de tapes
Uit de Villamoord-tapes bleek dat rechercheurs schreeuwden tegen de verdachten en hen allerlei daderinformatie gaven. Daarnaast logen de agenten over wat medeverdachten hadden verklaard, dreigden ze met het afhakken van vingers en beloofden ze een lagere straf bij een bekentenis.
Rechtspsychologen die onderzoek deden naar de zaak, hebben geen goed woord over voor de werkwijze en concludeerden eerder dat de twee bekentenissen vals moeten zijn.
Verklaringen onder druk
Twee bekentenissen waren het enige bewijs in de strafzaak. Er is geen technisch bewijs gevonden en de enige getuige in de zaak sprak slechts over één dader. Maar de politie dacht het bewijs rond te hebben met de bekennende verklaringen van verdachten Omer Arisoy en Sefket Pehlivan.
Al tijdens de rechtszaak trok Sefket die verklaring in. "De rechercheurs bleven maar tekeer gaan", vertelde hij eerder. "Ze zeiden: 'Jij moet dit en dat zeggen, op die manier.' Maar ik wist helemaal niet waar ze het over hadden. De politie zei tegen me: 'Als je bekent, krijg je minder straf en mag je je kinderen snel weer zien'." Ook Omer Arisoy kwam in 2019 terug op zijn bekentenis. In de serie Villamoord van KRO-NCRV lichtte hij dit zelfs toe voor de camera.
Advocaat-generaal: er zijn geen nieuwe feiten
De ingetrokken bekentenissen, een kritisch rapport van een onderzoekscommissie van de Hoge Raad en kritiek van rechtspsycholoog Han Israels leidde ertoe dat de acht veroordeelden die nog leven, een zogenoemd herzieningsverzoek indienden bij de Hoge Raad.
Maar de advocaat-generaal oordeelt dat er geen 'novum' is, geen nieuw feit dus, waardoor een zaak opnieuw moet worden beoordeeld. Ook zegt hij dat een andere rechter op basis van het beschikbare bewijsmateriaal wellicht tot een vrijspraak of andere uitkomst gekomen zou zijn, maar dat dat geen aanleiding voor herziening is. Doorgaans neemt de Hoge Raad het advies van de advocaat-generaal over.
'Totale onzin'
Nevzat Altay die tot 12 jaar cel werd veroordeeld, waarvan hij 8 jaar heeft uitgezeten, snapt niets van het advies. "Welk rechtssysteem kan ik nu nog geloven?" Vanaf het eerste moment heeft hij ontkend dat hij ook maar iets met de moord te maken heeft gehad. Altay noemt het advies van de advocaat-generaal 'totale onzin':"Ik ben onschuldig, wat heeft de Hoge Raad nu voor bewijzen? Het bewijs in deze zaak is tot stand gekomen door marteling."
Altays hoop is nu gevestigd op de Hoge Raad. Op 20 april doet die uitspraak en kan dan nog anders besluiten dan het advies. "Dit kan toch niet? Ik wacht hier al 22 jaar op", zegt Altay. Als de Hoge Raad hetzelfde oordeelt als de advocaat-generaal, gaat hij naar het Europese Hof. "Ik blijf doorgaan. Want ik heb het niet gedaan."
Deze zaak is zeer onrechtvaardig
"Dit advies is zeer teleurstellend", zegt advocaat Paul Acda van Altay. "Een adviescommissie van de Hoge Raad zelf doet 3 jaar lang onderzoek en concludeert: er is onvoldoende overtuigende bewijs, dus adviseert een herziening. Nu staan we hier bij de Hoge Raad, ruim een jaar later, en zegt de advocaat-generaal: 'dank voor uw rapport maar we doen er niets mee'."
Volgens Acda is de Villamoord 'het grootste voorbeeld van een zaak die zeer onrechtvaardig' is: "Vriend en vijand zijn het erover eens dat dit tot een herziening moet leiden." Advocaat van der Biezen van Sefket Pehlivan noemt het zelfs een zwarte dag: "Je ziet hier een overheid die echt niet luistert, ook in de strafrechtketen. Echt een hele treurige ontwikkeling."
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.