Vermogende spaarders willen ook staatsbon zoals in België, maar experts zijn verdeeld

De blijvend lage rente is een ergernis van vermogende spaarders. Zij pleiten dan ook in grote getale voor de uitgifte van een staatsbon, zoals in België. Dat is een staatsobligatie met een hogere rente. Experts snappen die wens, maar zien ook gevaren.

Uit onderzoek van EenVandaag onder ruim 17.000 spaarders in het Opiniepanel blijkt dat lang niet iedereen met een spaarrekening op drift raakt door de lage spaarrentes. Al is dat bij mensen met een flink vermogen anders. Waar 82 procent van de spaarders zijn geld ondanks de lage rente niet op een andere plek heeft gestald, is dat percentage onder mensen met meer dan 50.000 euro op de rekening een stuk lager (68 procent).

Overstappen, beleggen of crypto

Vooral zij zochten naar manieren om meer rendement te krijgen. Een kwart van hen (24 procent) is overgestapt naar een andere Nederlandse of buitenlandse bank met een hogere rente. Nog eens 12 procent is erbij gaan beleggen, in bijvoorbeeld aandelen of cryptomunten.

Deze grote spaarders hebben het gevoel dat banken met de lage rente vooral aandeelhouders tevreden willen stellen, ten koste van hun klanten. Niet alleen in Nederland is onvrede over de spaarrentes, ook in België is er discussie over. Daarom introduceerde de Belgische overheid vorige maand een zogenoemde 'staatsbon'

'Geduld raakt op'

Veel grootbanken in Nederland, zoals ING en ABN AMRO, gaven hun klanten de afgelopen maanden 1,25 procent rente. Een panellid schrijft: "Banken moeten snel de spaarrente verhogen en misschien wel hiertoe verplicht worden door de overheid. Hun marge is nu te groot. Winst gaat naar de aandeelhouders in plaats van de spaarders. Dit moet niet."

Een ander zegt meer risico te gaan nemen door de lage spaarrente. "Ik wil overstappen, maar bij andere banken is de rente niet veel hoger. Daarom ben ik meer gaan beleggen. Ik vind het een risico, maar mijn geduld raakt een keer op", legt diegene uit.

Spaarrente blijft achter

Directeur Rens van Tilburg van het Sustainable Finance Lab aan de Universiteit Utrecht begrijpt dat overheden banken proberen te prikkelen hun rente te verhogen, zoals in België gebeurt.

Ook in Nederland blijft de spaarrente achter, ziet hij en dat leidt volgens hem tot maatschappelijk ongenoegen. "Uit cijfers van De Nederlandse Bank blijkt dat banken nu erg hoge winsten maken. Op den duur wordt die winst zo hoog, dan beginnen mensen wel te morren."

Waarom spaarders in de kou?

Spaarders begrijpen in zo'n situatie niet waarom banken hun spaarders in de kou laten staan, waarschuwt Van Tilburg over de gevolgen van het uitblijven van flinke renteverhogingen.

Demissionair minister Sigrid Kaag van Financiën heeft banken ondertussen al opgeroepen om hun spaarrente te verhogen. Ze heeft toezichthouder AFM bovendien gevraagd of er onderzocht moet worden waarom de spaarrentes in ons land achterblijven.

'Uit de hand gelopen'

De Belgische econoom Geert Noels begrijpt dat de Belgische overheid actie ondernomen heeft. Maar die actie is in zijn mening wel doorgeschoten: "Het was een goed idee, maar het is uit de hand gelopen."

Hij vindt het principe van de staatsbon goed, maar het is volgens hem onverantwoord dat de Belgische overheid in korte tijd 22 miljard euro heeft weggehaald bij de banken. "Kietelen is goed, maar op een zeker moment is het niet meer kietelen. Dan ben je met de zweep aan het slaan en dan is het niet goed meer."

Grote spaarders voor staatsbon

Onder spaarders heerst verdeeldheid of ook de Nederlandse overheid met een staatsbon zou moeten komen. De helft is voor, maar veel mensen kunnen niet goed overzien of dit een goed plan is.

Opvallend is dat vermogende spaarders, met meer dan 50.000 euro op hun spaarrekening, wél met een overtuigende meerderheid (66 procent) voor dit plan zijn. Zij denken dat dit nodig is om banken 'wakker te schudden'.

'Bankrun ligt altijd op de loer'

Econoom Noels ziet dat Belgische bankdirecteuren ongerust zijn over de ontwikkelingen, want ze maken zich zorgen over de stabiliteit van hun bank. Hij benadrukt dat banken kwetsbaar zijn wanneer spaarders opeens heel snel hun geld verplaatsen.

"Banken zijn altijd kwetsbaar als spaarders massaal bewegen, een bankrun ligt altijd op de loer. Je hebt hier een bankrun die georganiseerd is door de overheid." Noels vindt daarom dat de Belgische regering de regeling had moeten begrenzen tot bijvoorbeeld 1 miljard euro.

'Sterk signaal afgeven'

Van Tilburg heeft meer begrip voor het Belgische initiatief en vindt dat de overheid hiermee een sterk signaal afgeeft aan banken om hun spaarrentes te verhogen. De econoom vindt dat ook de Nederlandse politiek zo'n staatsbon kan overwegen.

Ook in Nederland is zo'n staatsbon volgens hem een mogelijkheid: :Dat instrument moet dan nog wel ontwikkeld worden. Maar als ze dit in België al doen, dan zouden wij dit ook moeten kunnen.

Volgend kabinet aan zet?

Hij benadrukt dat de uitgifte van een staatsbon mede door fiscale zaken ingewikkeld is. Ook moet de overheid volgens hem goed nadenken of er niet te veel geld in één keer uit de markt gehaald wordt.

"Dit is daarom niet iets wat een demissionair kabinet even in elkaar zet, maar ik denk een dat een volgend kabinet hiertoe kan gaan besluiten", zegt Van Tilburg tot slot.

Geen voorstander

De Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) laat weten dat zij in elk geval geen heil zien in een staatsbon. "Op het gebied van sparen zijn er voldoende keuzemogelijkheden voor spaarders", laat de branchevereniging weten.

"Het is gemakkelijk om bij een (andere) bank, in binnen- of buitenland, een spaarrekening te openen. Wij zien daar geen rol voor de Nederlandse overheid."

Genoeg concurrentie

De NVB vindt dan ook dat er nu in Nederland genoeg concurrentie is: "Spaarders hebben binnen en buiten Nederland voldoende keuzemogelijkheden."

"Het is tegenwoordig erg makkelijk om online bij een andere bank een spaarrekening te openen", gaat de vereniging verder. "Gebrek aan concurrentie is daarom in onze ogen geen verklaring voor de hoogte van de spaarrente."