Vegan ijs, vegan pizza en zelfs vegan sushi: je kunt het zo gek niet bedenken of je kunt het tegenwoordig makkelijk plantaardig krijgen. Veganisme is hot en daar zijn ook de supermarkten inmiddels achter.
Had het tot een paar jaar geleden nog een hoog geitenwollen sokkengehalte om vegan te zijn, nu is dat wel anders.
Wat eet je dan wel
Suzanne den Toom vindt het een verademing. Ze is al tientallen jaren vegetarisch, nu 3,5 jaar vegan en houdt er het blog- en vlogkanaal 'Wat Eet Je Dan Wel' over bij. "Veganisme is hot, gelukkig! Het is nu zeker makkelijker geworden om de stap te maken van vleeseter of vegetariër naar veganist. Dat komt doordat de vraag en het aanbod explosief stijgen."
Volgens Suzanne worden mensen zich steeds meer bewust van wat ze eten. "Dat heeft met een stukje gezondheid te maken, met het milieu en met dierenwelzijn. Nieuws over stalbranden of legbatterijen draagt daaraan bij." Veganisme, of plantaardig eten, wordt deel van een leefstijl, denkt ze. "Door mensen die niet veganistisch zijn, maar bijvoorbeeld wel meedoen aan 'Meatless Mondays' waarbij ze één keer per week vlees vervangen. Het is al lang niet raar meer."
De klant vraagt erom
Supermarkten richten zich vooral op die laatste groep: niet per se op de fulltime veganist, maar op de Nederlander die af en toe minder vlees wil eten. Een rondje langs drie supermarkten (Albert Heijn, Jumbo en PLUS) leert dat er vooral meer aanbod is omdat klanten er meer naar vragen. Uit onderzoek van Albert Heijn blijkt dat het aantal mensen dat wel eens vleesvervangers eet, is gestegen van 37 procent in 2015 naar 45 procent in 2018.
Consumenten zoeken steeds meer naar een duurzaam voedingspatroon, dat goed is voor het milieu. Daarmee is veganisme geen hype meer, maar een echte trend. Dat zien producenten ook, die daarom druk bezig blijven met het ontwikkelen van nieuwe plantaardige producten. Die bieden ze weer bij de supermarkt aan, waardoor er niet alleen meer vraag is van de klant, maar ook meer aanbod. En zo gaat het alleen maar harder.
Veganisme in Nederland
Veganisten eten helemaal geen dierlijke producten, dus geen vlees of vis, maar ook geen zuivel, eieren en honing. Daarnaast gebruikt een veganist geen producten zoals leer en wol. In Nederland waren er per juli 2020 ongeveer 150.000 veganisten. Vanaf 2014 neemt dat aantal gemiddeld met 20 procent per jaar toe. Als dit ieder jaar het geval is, dan zou in 2027 heel Nederland veganistisch zijn. "Nu is dat natuurlijk niet mijn verwachting, die groei gaat per jaar afzwakken, maar het gaat vrij hard. Zeker op dit moment", zegt voorzitter Emile Dingemans van de Nederlandse Vereniging voor Veganisme.
Over het algemeen zijn meer vrouwen dan mannen veganistisch. In het ledenbestand van de Vereniging voor Veganisme is 70 procent vrouw. Uit marktanalyses van de vereniging blijkt dat in 2038 de vleesalternatieven 50 procent van de markt zullen beslaan.
Explosie van vleesvervangers
"Het vleesvervangerschap is zo enorm gegroeid de laatste jaren, niet normaal", vertelt Suzanne. "Ik merk nu al een enorm verschil met 3,5 jaar geleden." De markt voor vleesvervangers groeide het afgelopen jaar inderdaad hard, met maar liefst 35 procent. En daardoor komt Suzanne steeds nieuwe dingen tegen. "Er zijn steeds meer plantaardige stooflapjes, gehaktballen en kant-en-klaarmaaltijden. En broodbeleg, zoals ham, kipfilet of filet americain. Vegetarisch was er altijd al wel, maar recepten zijn nu vaak ook helemaal plantaardig voor vegans."
Van sommige dingen staat ze nog éxtra te kijken. "Een trend die je nu ziet is plantaardige vis." De vegan vlogger had nooit verwacht dat ze dat zou kunnen krijgen. "Ik heb laatst plantaardige garnalen en zalm geprobeerd, dat zijn heel vernieuwende dingen. Dat je dat gewoon bij de Jumbo kan kopen." Of het ook dichtbij echte vis komt, durft ze niet te zeggen. "Dat heb ik al 32 jaar niet gegeten, maar mijn niet-vegan vriend zegt dat het er zeker naar smaakt."
Ook buiten de Randstad
Van haar volgers krijgt ze vaak te horen dat ze het makkelijk heeft, omdat ze in een grote stad woont. Dat vindt de Rotterdamse vlogger begrijpelijk, want ook zij ziet verschil tussen de Randstad en dorpen. "Ergens in een dorpje is het moeilijker om aan vegan producten te komen. Dan ligt het aan de supermarkt zelf of ze het opnemen in hun assortiment."
Een tijd lang liep het aanbod buiten de Randstad inderdaad wat achter, geeft ook supermarkt PLUS toe. Hun winkels zitten vooral in Zuid- en Oost-Nederland. Trends beginnen vaak in de stad en dan duurt het even voor ze de rest van het land bereiken. Maar ook daar zijn ze nu bezig met een inhaalslag: dit jaar groeit het aanbod vleesvervangers van PLUS met bijna 42 procent. Ook op andere gebieden, zoals plantaardige zuivel, worden sprongen gemaakt.
Onderweg is nog lastig
Voor vegans in het hele land gaat het dus de goede kant op, maar uitdagingen blijven er nog altijd. Suzanne heeft het meeste moeite met eten kopen als ze onderweg is. "Bij een kiosk op het station heb je bijvoorbeeld bijna geen vegan opties voor een broodje. Daar valt echt nog veel te verbeteren."
Dat vindt ze nog wel eens lastig: "In de supermarkten zijn er totaal geen moeilijkheden meer, maar in musea of pretparken ligt nog wel een uitdaging."
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.