De woningnood, het lerarentekort, het stikstofprobleem en klimaatverandering. Het zijn een paar van de vele problemen die door een nieuw kabinet moeten worden aangepakt. Maar met een formatie die muurvast zit, blijven oplossingen op de plank liggen.
Onbegrijpelijk, vinden de mensen die dagelijks te maken hebben met deze problemen. We spraken er vier.
Het schoolhoofd
Bart Vervoort wil dat de politici snel in actie komen. Hij is directeur van basisschool de Polsstok in Amsterdam-Zuidoost. Het landelijke lerarentekort is ook hem niet onbekend. "Ik heb het schema rond, voor iedere klas heb ik een leraar, maar het vergt erg veel creativiteit en vindingrijkheid. En dat is doodvermoeiend", vertelt hij.
In zijn lerarenteam zitten jonge leraren die nog op de opleiding zitten en officieel niet bevoegd zijn om zelfstandig een klas te leiden. Zij worden begeleid door de ervaren leerkrachten die een paar jaar van de pensioenleeftijd zitten.
Lef van de minister
Het schema is dus rond, maar het gevaar is daarmee niet geweken. "Als jonge leraren nu vertrekken omdat ze op een andere school een hoger salaris kunnen krijgen, dan heb ik een probleem. En de vergrijzing klopt op mijn schooldeur. Binnen nu en een paar jaar vertrekken mijn ervaren leraren. Hoe ga ik die gaten dan weer vullen?
Vervoort vindt het bizar dat de formatie zo lang duurt. "Die luxe heb je gewoon niet, om er zolang over te doen. Dit probleem moet nu worden opgelost." Hij hoopt ook dat de nieuwe minister van Onderwijs met lef en creativiteit de problemen het lijf gaat: "Dat mis ik nu enorm."
De toekomstige student
Van een heel andere orde is het probleem waar Sancar Cakirtas tegenaan loopt: het leenstelsel. Daar willen alle partijen, met uitzondering van de VVD, vanaf om het weer in te ruilen voor de basisbeurs. Daar is de 21-jarige Sancar blij mee, maar een nieuw kabinet kan er pas mee aan de slag.
"Ik wil gaan studeren, maar geld lenen voor mijn studie dat wil ik niet. Dan start ik mijn werkzame leven met een enorme studieschuld en er komen al enorm veel kosten op ons jongeren af."
Tussenjaar door het leenstelsel
Sancar heeft dit jaar een tussenjaar, juist vanwege het leenstelsel. Hij hoopte dat het nieuwe kabinet er al zou zijn en al aan de slag zou zijn met dit probleem. "Dan kon ik tijdens mijn studie al gebruik maken van de heringevoerde basisbeurs. Nu heb ik mijn studie een jaartje uitgesteld."
Sancar wil sociologie gaan studeren aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam; hij woont nu in Hoorn. "Ik weet nog niet hoe ik dat straks ga doen. Ga ik iedere dag heen en weer reizen, of op kamers? Kan ik dat betalen? En als ik studeer en er een baantje naast heb, heb ik dan nog wel tijd voor alle andere onbetaalde nevenactiviteiten die ik nu doe en ook belangrijk vind?"
De melkveehouder
Een onderwerp dat al voor corona speelde en waar nog steeds geen oplossing voor is gevonden is het stikstofprobleem. Bouwactviteiten kwamen stil te liggen en boeren weten niet waar ze aan toe zijn. Een van hen is melkveehouder Geertjan Kloosterboer. Hij heeft 120 koeien en wil investeren in een nieuwe stal. Maar kan dat nog?
"Ik heb geen idee", zegt Kloosterboer. "Ik ben ondernemer, ik wil vooruit plannen, maar ik weet niet waar ik aan toe ben. En die onzekerheid duurt al heel lang. Daar word je gek van." Het melkveebedrijf van Kloosterboer is een echt familiebedrijf en wordt doorgegeven van vader op zoon. Kloosterboer wil duidelijke regels die niet ieder jaar veranderen.
Liever slecht nieuws dan geen nieuws
"Ik had een paar jaar terug in de stal een nieuwe vloer aangelegd volgens de regels die toen golden. Maar nu zijn er weer nieuwe regels die weer heel iets anders zeggen en mag die vloer dus eigenlijk niet. Ik wil me aan alle regels houden, maar wees duidelijk."
Dat het nieuwe kabinet mogelijk negatief uitpakt voor het boerenbedrijf neemt hij op de koop toe. "Dat is niet leuk, maar ik heb liever slecht nieuws dat duidelijk is, dan helemaal geen nieuws of zwalkend beleid." Kloosterboer verbaast zich over de duur van de formatie. "Het duurt zo lang. En ondertussen wachten we."
De woningzoekende
De 27-jarige Edouard van den Heuvel werkt in Amsterdam, maar kan als starter maar niet aan een woning komen. "De woningmarkt is volslagen oververhit, het is niet te doen", verzucht hij. Eerder beschreef hij zijn frustraties in een opiniestuk in het Parool.
"Ik woon in Amsterdam, mijn sociale leven speelt zich daar af, ik ben dus gebonden aan die stad. Maar ik woon nu in Bussum. Iedere dag rij ik heen en weer en ik ben niet de enige. Vrienden van mij hebben hetzelfde probleem en wonen op hun 30ste nog steeds op kamers." Van den Heuvel mist de urgentie bij de formerende politici. "Het lijkt wel of ze die niet voelen. Ze hebben zelf een huis, kennen de gekte niet. Er wordt wel steeds gezegd dat ze dit probleem willen aanpakken, maar de plannen gaan allemaal voor over 10 jaar. Daar heb ik nu niets aan."
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.