Vaccins die de maatschappij beschermen tegen grote uitbraken van ziektes zoals polio en mazelen moeten voorrang krijgen in het Rijksvaccinatieprogramma, vindt directeur Ruud Coolen van Brakel van het Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik (IVM). "Het vaccinatieprogramma moet worden teruggebracht naar de kern waar het ooit voor bedoeld was."
Het vaccinatieprogramma is bedoeld om de maatschappij te beschermen tegen infecties die zich razendsnel onder de bevolking kunnen verspreiden, legt Coolen van Brakel uit. Inentingen die geen spoed vereisen, zoals het vaccin tegen HPV dat baarmoederhalskanker kan veroorzaken, zouden via de huisarts aangeboden kunnen worden.
'Vaccinaties sluiten niet aan bij wensen van burgers'
Volgens Coolen van Brakel sluit het huidige Rijksvaccinatieprogramma niet langer aan bij de wensen van de burger. De dalende vaccinatiegraad is hier volgens hem een duidelijk bewijs van. Om die reden pleit het IVM ervoor om het programma flink op de schop te nemen. Het instituut vindt dat er een rangorde tussen de verschillende vaccins in het programma moet komen.
"Het programma is de laatste jaren alleen maar uitgebreid. Dus is het tijd om de vraag te stellen waar deze inentingen ook alweer voor bedoeld waren. Dus ons voorstel is: 'maak nou een onderscheid tussen vaccins die beschermen tegen ziekten die zich razendsnel kunnen verspreiden onder de bevolking, zoals kinkhoest, mazelen en de bof.' Een ander deel van inentingen waarbij dit grote besmettingsgevaar niet bestaat, zoals het HPV-vaccin tegen baarmoederhalskanker en het vaccin tegen hepatitis verspreiden zich niet zo snel. Behandel deze vaccins dan ook anders", vindt de directeur.
'Terug naar kern'
De categorie van inentingen die snel nodig zijn moet altijd via grote overheidscampagnes worden aangeboden als het aan Coolen van Brakel ligt. "Bij dit type vaccins gaat het echt om een soort groepsveiligheid en is de volksgezondheid van de hele maatschappij in het geding. We hebben het hier over ziektes die heel gevaarlijk zijn, vooral voor kleine kinderen."
Bij het tweede soort vaccins komt het meer op de eigen verantwoordelijkheid van de burger aan. Deze inentingen zouden volgens het IVM bijvoorbeeld ook via de huisarts kunnen worden aangeboden. "Deze vaccins zijn belangrijk, maar hier geldt niet het gevaar op grote uitbraken. Het HPV-vaccin voor baarmoederhalskanker bijvoorbeeld kan best door de huisarts worden verstrekt op het moment dat een jonge vrouw langs komt voor de pil. Bouw dus wat meer flexibiliteit in."
'Je moet durven een stap terug te zetten'
Coolen van Brakel denkt dat de dalende vaccinatiegraad een halt kan worden toegeroepen door dit onderscheid te maken in het Rijksvaccinatieprogramma. "Het systeem van ‘one size fits all’ blijkt zijn langste tijd gehad te hebben. Er is duidelijk behoefte aan meer keuzevrijheid voor de burger op dit punt. Soms moet je ook durven een stap terug te zetten, hiermee kun je de geloofwaardigheid ook vergroten van het programma."
De oproep van het IVM komt op een gevoelig moment. Binnenkort brengt de Raad voor Volksgezondheid een advies uit over de vraag of het HPV-vaccin voor jongens in het Rijksvaccinatieprogramma moet worden opgenomen.
Nationaal belang, of eigen verantwoordelijkheid?
Wat Coolen van Brakel betreft hoort dit vaccin niet in het programma thuis. "Als je het echt zou doen om jongens te beschermen tegen deze ziekte, dan is er eigenlijk geen goede reden om dit te doen. Ik vraag me echt af of deze prik in het vaccinatieprogramma moet komen en of het hier niet meer om de eigen verantwoordelijkheid van de burger gaat."
RIVM: 'Onderscheid maken tussen vaccins is een slecht idee'
Hans van Vliet, programmamanager van het RIVM, ziet niks in de plannen van het IVM. "Het Rijksvaccinatieprogramma is met zorg samengesteld. Alle inentingen zijn noodzakelijk voor de volksgezondheid. We zijn al zeer terughoudend in het uitbreiden van het programma."
Van Vliet denkt bovendien dat de overheid er een verkeerd signaal mee afgeeft richting de burger. "Baarmoederhalskanker is een zeer ernstige ziekte waar jaarlijks heel veel vrouwen aan doodgaan. Het feit dat de vaccinatiegraad zo laag is op dit moment, is niet iets waar het RIVM zich zomaar bij neerlegt. We moeten juist nog duidelijker uitleggen waarom vaccineren zo belangrijk is."
Staatssecretaris komt deze week met vaccinatiebrief
Deze week nog komt staatssecretaris Paul Blokhuis met een brief met maatregelen om de vaccinatiegraad te verhogen.
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.