'Typisch Boris Johnson': hoe Britse ex-premier overwoog coronavaccin uit Leiden te stelen

Een bijzonder verhaal van anonieme bronnen in The Daily Mail. De Britse ex-premier Boris Johnson zou in 2021 Britse spionnen in Nederland gevraagd hebben om een militaire inval in de AstraZeneca-fabriek in Leiden te plannen.

Volgens de Britse krant wilde Johnson met militairen 5 miljoen vaccins weghalen bij de AstraZeneca-fabriek, vaccins die Nederland had 'gestolen'. Op het hoogtepunt van de coronapandemie leek Europa de AstraZeneca vaccins namelijk eerst in Nederland uit te geven, terwijl Engeland al had betaald voor de levering.

Londen vond het geen stelen

"Ik dacht: dit is typisch Boris Johnson", zegt Verenigd Koninkrijk-correspondent Lia van Bekhoven. "We weten dat Johnson tijdens corona serieus overwoog om veiligheidsdiensten te laten onderzoeken of er militaire opties waren om die 5 miljoen vaccins uit Leiden te stelen."

"Londen zag het alleen niet als stelen en zeker Johnson niet", vertelt ze. "Want, zei hij, we hebben voor 5 miljoen vaccins betaald en alleen omdat Brussel vindt dat ze het op het laatste moment zelf nodig hebben, krijgt Londen ze niet. Johnson was er woedend over, want hij zei dat het Britse mensenlevens ging kosten."

Het ook echt doen 'niet realistisch'

Het is alleen niet realistisch dat Boris Johnson het plan ook echt zou doorzetten, zegt spionage-expert Willemijn Aerdts. "Het kan natuurlijk, maar het lijkt me niet heel realistisch dat je bij toch een bevriend land om deze reden militaire operatie gaat uitvoeren."

Een militaire inval om coronavaccins te stelen, klinkt bijna als een James Bond-film. "Iets als dit heb ik nog niet eerder gehoord", zegt Aerdts. "De algehele diplomatieke betrekkingen en de samenwerking tussen landen waren op dat moment natuurlijk geen onderdeel meer van de EU, maar zo ga je niet met je bondgenoten om." Het plan werd uiteindelijk niet doorgezet, omdat diplomaten Boris Johnson lieten weten dat er internationale relaties op het spel stonden.

Britse spionage in Nederland

Dat er inlichtingen vanuit het buitenland in Nederland zitten, is bekend, geeft Aerdts aan. Dat is nodig om samen te werken. "Als je gedeelde belangen hebt, kun je samen optrekken, maar als je die niet hebt, zou je wel eens recht tegenover elkaar kunnen staan. Dan is het ook voor zogenaamde bondgenoten interessant om te weten wat er precies aan de hand is."

Spionnen het land uitzetten, is volgens Aerdts geen goed idee. "We weten zeker dat er dan nieuwe inlichtingen of officieren zullen komen, maar daarvan moet dan eerst ook weer bekend worden wie het zijn, om in kaart te kunnen brengen wat ze allemaal doen." Nu je weet wie het zijn, kun je ze als land natuurlijk ook in de gaten houden.

Onderzoek naar pandemie

Omdat er in Groot-Britannië een onderzoek gaande is naar de coronapandemie, komt er de afgelopen weken steeds meer nieuws naar buiten. Johnson moest in de coronapandemie zelf opstappen, omdat hij en de kabinetsleden de zelf opgestelde regels aan hun laars lapten.

Deze week moet Johnson zelf verschijnen voor de zogenaamde covid-commissie. Hij krijgt dan de kans om zichzelf te verdedigen, maar de afgelopen weken is zijn reputatie door kabinetsleden verder beschadigd. "Hij heeft zich zelf een jaar kunnen voorbereiden en een getuigenverklaring van 200 pagina's geschreven", vertelt correspondent Van Bekhoven.

Liegen over borrels

Van Bekhoven denkt dat het tijdens het verhoor zeker zal gaan over Johnsons plannen om de vaccins te stelen, maar dat het niet het belangrijkste onderdeel is in het onderzoek naar de pandemie. "Het belangrijkste is dat hij zich echt moeten verdedigen over de late invoering van de lockdown bijvoorbeeld."

"Hij riep die lockdown af, maar zijn regering hield zich daar niet aan. In die periode werden er in Downing Street, in de ministeries, feesten en borrels gehouden die Boris Johnson later ontkende. Hij zou erover gelogen hebben. Dat zijn echt de belangrijke kwesties."