Tina en Janice werden met de dood bedreigd omdat ze werken aan eerlijke verkiezingen in Amerika

Verkiezingsfunctionarissen in de VS konden hun werk jarenlang in relatieve rust uitvoeren. Daar kwam bij de presidentverkiezingen van 2020 abrupt een einde aan, en met de tussentijdse verkiezingen voor de deur neemt het aantal dreigementen weer toe.

Sinds de presidentsverkiezingen van 2 jaar geleden worden overal in Amerika verkiezingsfunctionarissen met de dood bedreigd. Dat doen zogenoemde election deniers, mensen die niet geloven dat de verkiezingen eerlijk zijn verlopen en ervan overtuigd zijn dat Donald Trump eigenlijk gewonnen van Joe Biden.

Bedreiging, intimidatie en stalken

Voor dat soort claims is nooit bewijs gevonden en Biden is inmiddels bijna 2 jaar president van de Verenigde Staten. Maar daar zijn veel mensen het niet mee eens en zij richten hun woede op verkiezingsfunctionarissen. Het Amerikaanse ministerie van Justitie heeft al meer dan 1.000 meldingen binnengekregen van bedreiging, intimidatie en stalken.

Veel verkiezingsfunctionarissen zijn de bedreigingen meer dan zat en nemen ontslag. Het gevolg is dat hun posten in het hele land leeg blijven. Republikein Tina Barton en Democraat Janice Winfrey, zelf jaren election official in de stad Detroit, begrijpen de keuze van hun collega's wel.

Election deniers op hoge posten?

"Het doet pijn, maar ik snap het wel", vertelt Janice. "In principe zijn we gewoon ambtenaren die ergens een stempel op zetten", legt ze uit. "Dat er nu op ons wordt geschoten en dat we worden bedreigd is echt bizar."

Maar wat de vrouwen nog meer zorgen baart, is dat er zich nu mensen verkiesbaar stellen die niet geloven dat de verkiezingen van 2020 eerlijk zijn verlopen. Het gaat dan om functies zoals die van gemeentesecretaris, maar ook om bijvoorbeeld de post van hoogste verkiezingsfunctionaris in een staat.

'Onze democratie is kwetsbaar'

"Als verkiezingsfunctionarissen worden vervangen door mensen die het proces willen beïnvloeden, dan is het geen democratisch proces meer", benadrukt Janice. "Maar ik hoop dat dat niet zal gebeuren en dat de Amerikanen dat niet zullen toestaan."

Ook Tina maakt zich zorgen. "Ik denk dat onze democratie kwetsbaar is. Er is een enorme uitstroom van verkiezingsfunctionarissen, ze zijn mentaal en fysiek uitgeput." Ze vindt het daarom heel belangrijk om er goed op te letten wie hun plekken innemen. "Wegkijken zou erg gevaarlijk zijn, het raakt de basis van onze democratie."

Wereld op z'n kop na 2020

De bedreigingen raakten Tina en Janice ook persoonlijk. Tina was gemeentesecretaris in Rochester Hills, een buitenwijk van Detroit. Was, want inmiddels werkt ze daar niet meer. 16 jaar lang was Tina in verschillende rollen verantwoordelijk voor het in goede banen leiden van verkiezingen in haar buurt. Maar na de presidentsverkiezingen van 2020 kwam haar wereld volledig op z'n kop te staan.

"Nadat we alle stemmen hadden geteld en opgestuurd bleek dat er iets was misgegaan met 1 van de bestanden. Hoewel dat allemaal ruim binnen de tijd was opgelost, noemden we het wel in een persconferentie", legt ze uit. En dat werd opgepikt: "Een hooggeplaatste Republikein beweerde dat we extra stemmen 'gevonden' hadden en zijn claim ging viral. Een week na de verkiezingen kreeg ik mijn eerste doodsbedreiging."

'Je verdient een mes op je keel'

"Ik had dit nog nooit meegemaakt. Ik kreeg tientallen doodsbedreigingen, zowel op Facebook als op mijn telefoon", vertelt de verkiezingsfunctionaris. Een van de voicemailberichten die ze aan EenVandaag laat horen staat bol van de scheldwoorden en heftige bedreigingen, zoals: 'Jij vuile leugenaar, we gaan jou en je familie vermoorden. Je verdient een mes op je keel.'

"Wat veel mensen niet weten, is dat de meeste verkiezingsfunctionarissen vrouw zijn", zegt Tina. Veel berichten bevatten seksuele bedreigingen en richten zich ook op de families van de ambtenaren. "Een verkiezingsfunctionaris in Arizona had zelfs tassen klaarstaan voor het hele gezin zodat ze snel konden vluchten in geval van nood", weet ze.

Stembureau aangevallen

Ook Janice, gemeentesecretaris en hoofd-verkiezingsfunctionaris in Detroit, kreeg te maken met bedreigingen. Ze doet haar werk al sinds 2005, maar wat er tijdens en na de verkiezingen van 2020 gebeurde had ze nog nooit meegemaakt.

Buiten een van de stembureaus verzamelde zich een boze menigte die dacht dat het tellen niet eerlijk verliep. "Ze schreeuwden: 'Stop het tellen, stop het tellen!' en bonkten op de ramen", blikt Janice terug. "Uiteindelijk moesten we de ramen afplakken met papier, zodat de tellers hun werk konden afmaken. Maar het was heel beangstigend."

Geïntimideerd op straat

Naast de aanval op het stembureau werd Janice ook persoonlijk bedreigd op straat. "Ik was een rondje aan het lopen door mijn wijk toen een grote man op mij afkwam. Hij vroeg me waarom ik Trump had laten verliezen en zei dat ik een valsspeler was. Ik zou daarvoor boeten, zei hij."

De verkiezingsfunctionaris voelde zich erg bedreigd en was opgelucht dat een oplettende buurvrouw met haar auto tussenbeide kwam. "Ik kwam veilig thuis en pas daar was ik niet alleen maar bang, maar werd ik ook heel erg boos. Ik heb mijn wandeling afgemaakt, maar wel met een mes op zak. Ik voelde me niet meer veilig."

Dagenlang bed niet meer uit

De bedreigingen hebben een groot effect gehad op beide vrouwen. "Het was zo verschrikkelijk dat ik een paar dagen lang mijn bed niet uit wilde komen", vertelt Tina. "Dat iemand mij en mijn familie wilde vermoorden, dat kan ik niet begrijpen."

"Maar ik heb die situatie nu omgezet in een passie om anderen in dezelfde situatie te helpen. Want die zijn er helaas genoeg." Ze werkt nu bij een comité dat zich inzet voor een eerlijk verloop van de verkiezingen en verkiezingsfunctionarissen adviseert en ondersteunt bij het uitvoeren van hun taak.

'Vechten voor de democratie'

Ook bij Janice hebben de bedreigingen hun sporen nagelaten. "Maar als zwarte vrouw in Amerika kan ik het me niet veroorloven om bang te zijn. Ik moet mezelf en mijn familie beschermen, net als het democratische proces", legt ze haar besluit om door te gaan als election official uit.

"Er is een tijd geweest dat ik wilde stoppen met dit werk", erkent ze. "Maar dat kan ik niet doen, want dan winnen zij. En dat kan ik niet toestaan. Ik zal vechten voor de democratie", zegt Janice strijdvaardig.