Studenten en vluchtelingen kunnen versneld aan het werk in de ouderenzorg om personeelstekort op te lossen

Via een nieuw traject kunnen geneeskundestudenten en naar Nederland gevluchte artsen kennismaken met de ouderenzorg. En dat is hard nodig: "Er zijn veel te veel chirurgen en internisten, terwijl we staan te springen om specialisten ouderengeneeskunde."

We hebben te maken met een groot tekort aan medewerkers in de ouderenzorg. Er zijn te weinig handen aan het bed en onvoldoende specialisten. En dat terwijl het aantal ouderen dat medische zorg nodig heeft ieder jaar toeneemt.

Tussen verpleegkundige en arts in

"Onbekend maakt onbemind, dat geldt zeker voor de ouderenzorg", zegt huisarts Bernard Leenstra. "De hele geneeskundestudie is gericht op klinische zorg in ziekenhuizen. Met als gevolg dat er veel te veel chirurgen en internisten zijn, terwijl we staan te springen om specialisten ouderengeneeskunde."

Leenstra vroeg zich af of geneeskundestudenten en vluchtelingen met een medische achtergrond deze tekorten kunnen helpen oplossen. Hij riep daarom recent het traject Medisch Assistenten Verpleegzorg (MAV) in het leven, een nieuwe functie binnen de ouderenzorg, tussen verpleegkundige en arts in.

Direct aan het werk

"We willen aan de ene kant gevluchte artsen, die hier nog niet aan het werk kunnen of mogen, een mogelijkheid geven om aan de slag te gaan in de ouderenzorg. Maar het MAV-traject is ook bestemd voor geneeskundestudenten, die bijvoorbeeld thuiszitten omdat ze wachten op een vervolgopleiding in een ziekenhuis", legt hij uit.

Want wachten is zonde, vindt de huisarts: "Ze hebben dan vaak nog helemaal geen kennis gemaakt met ouderengeneeskunde als optie om zich verder in te ontwikkelen. Daar hoeven ze niet te wachten op een plek ergens, maar kunnen ze direct aan het werk."

Uit Syrië gevlucht

De 36-jarige Mohammed is een van de eerste vluchtelingen die het MAV-traject doorloopt. "5 jaar geleden ben ik met mijn vrouw en kind uit Syrië gevlucht. Daar studeerde ik geneeskunde. Ik was net begonnen met de specialisatie tot anesthesioloog toen we weg moesten."

In Nederland begon Mohammed direct met taallessen en kreeg hij een toets om te kijken of zijn kennis aansloot bij de Nederlandse standaard. "Maar de resultaten waren niet voldoende. Ik kende de taal nog niet goed, dat speelde zeker een rol. En ik moest ook gewoon werken, onze dochter was klein en mijn vrouw studeerde nog."

'Fijn om met ouderen te werken'

Door het MAV-traject kan Mohammed weer aan de slag in de sector waar zijn kennis ligt. Hij werkt sinds 7 weken bij verpleeghuisorganisatie Warande op een locatie in Zeist.

"Inmiddels kan ik zelfstandig werken, en ook weer medische handelingen uitvoeren", vertelt de student. "Het is heel fijn om met ouderen te werken. Ik heb veel geduld en help mensen graag, daar word ik echt blij van."

Eigen onderzoek

Mohammed is ook bezig met een eigen project binnen het MAV-traject: "Veel mensen die langdurig liggen, of zittend de dag doorbrengen krijgen doorligplekken. Dat kan vervelend en pijnlijk zijn."

Hij doet daarom onderzoek naar hoe de wondverzorging bij doorligplekken verbeterd kan worden. "Wat komt er allemaal bij kijken, en welke handelingen kun je medewerkers aanleren om de wondverzorging te verbeteren?"

Meer begrip voor verpleegkundige kant

"We strijden al een hele tijd voor het bekender maken van de ouderenzorg en de ouderengeneeskunde", vertelt Karen Siebring, die als specialist ouderengeneeskunde bij Warande werkt. "Het MAV-traject is nog beginnend, wij zijn een van de eerste organisaties die deelneemt."

Het zal de tekorten nooit structureel oplossen, dat realiseert ze zich. "Maar het is een zinvolle combinatie van geneeskunde en verzorgende handelingen in de praktijk. Je wordt flexibeler als aankomend arts, met meer begrip voor de verpleegkundige kant. En we leren de deelnemers niet alleen dingen, ze zijn hier best lang, dus ze geven ook iets terug."

Basisvaardigheden in de praktijk

Ook de 21-jarige geneeskundestudent Janne is bij zorgorganisatie Warande begonnen als MAV'er. Ze vindt het erg leuk, vertelt ze: "Je wordt goed begeleid en leert direct in de praktijk vaardigheden zoals injecteren, katheters plaatsen en sondevoeding geven."

"Naast dat je deze basisvaardigheden leert, ga je ook verder nadenken over medische dingen: wat heeft iemand nodig, hoe kun je diegene het beste helpen? Dat is een mooie extra uitdaging die past bij de studie en het maakt het traject breder."

'We onderschatten het tekort'

Janne is bezorgd over het feit dat zo weinig studenten voor de ouderengeneeskunde kiezen. "Ik denk dat we het probleem heel erg onderschatten. De bevolking wordt steeds ouder en ziektebeelden complexer, met meer overlap. Dan heb je artsen met brede kennis nodig, en niet alleen maar sterk gespecialiseerde artsen in ziekenhuizen."

Zelf gaat Janne in ieder geval reclame maken voor het vak: "Je krijgt zoveel waardering. De patiënten zijn vaak heel dankbaar, ze glimlachen naar je of pakken je hand vast en zeggen 'dankjewel'. Je bouwt een persoonlijke band met mensen op, dat is zo bijzonder aan dit vakgebied."