Steekpartij na steekpartij, maar nog geen landelijke oplossing: zo grijpen Amsterdam en Enschede zelf in

Wapenbezit onder minderjarigen, steekincidenten en burgemeesters die een messenverbod willen. Een landelijke oplossing om wapenbezit onder jongeren aan te pakken lijkt er niet te zijn. Amsterdam en Enschede grijpen daarom zelf in.

Waar het begint met een schilmesje uit moeders keukenla, lopen jongens later met Rambo-messen en geweren op straat. Aanleiding lijkt vooral een combinatie van armoede, straatcultuur en status. Kranten staan al maanden vol met het probleem dat landsbreed speelt.

Strijd tegen wapenbezit

Gemeente Amsterdam is een van de gemeenten die het probleem herkent, maar die ook vooral aan een aanpak werkt. Een ding blijkt van groot belang: het gaat om inlevingsvermogen. Safoan Mokhtari weet daar alles van. Waar hij ooit zelf in Nieuw-West met een wapen rondliep, werkt de rapper en ambtenaar nu aan campagnes met de gemeente Amsterdam.

Een van die campagnes is Amsterdam Ontwapent, een strijd tegen wapenbezit onder jongeren. In een paar weken werden meer dan 350 wapens ingeleverd. "Het is maar een klein deel, maar het laat zien dat mensen bereid zijn om een wapen in te leveren."

Samenhang

De aanpak tegen wapens in Amsterdam is onderdeel van het plan Wapens en Jongeren van de gemeente. "De problematiek achter wapengeweld is ingewikkeld", zegt een woordvoerder van de gemeente. "Vaak hangt het samen met andere vormen van criminaliteit zoals drugshandel, jeugdcriminaliteit en ondermijning. Daaraan zijn ook belangrijke sociale aspecten verbonden, zoals armoede en invloed op en van de wijk. De omgeving van iemand kan ook invloed hebben."

Om deze reden wordt naast specifieke acties op wapens, zoals Amsterdam Ontwapent, ook ingezet op de achterliggende problemen waarmee wapenbezit mogelijk begint.

Bewapenen uit zelfbescherming

"In mijn jeugd droegen alle jongens met wie ik omging messen. Soms ruilden we zelfs van mes", zegt Mokhtari. Hij droeg er vooral een bij zich uit zelfbescherming. "Maar als je je bewapent kom je vaak eerder in gevaar." Volgens hem is het belangrijk om de jongeren ook na het ontwapenen te helpen. "Dan draag je geen wapen meer, maar je voelt je nog steeds onveilig", zegt Mokhtari.

Door zijn eigen ervaring op straat weet hij de jongens te bereiken, hij spreekt hun 'taal'. Zijn muziekprojecten zijn ook onderdeel van de aanpak tegen wapengebruik. "We hebben als gemeente een missie en gaan ervoor zorgen dat er niet nog meer slachtoffers vallen", zegt hij.

Veiligheidsgevoel vergroten

Hoewel de problematiek in Enschede misschien minder erg als in andere grote steden van het land, is het geweld daar de afgelopen jaren wel toegenomen. De gemeente werkt nu vooral aan een preventieve aanpak. Toezichthoudersbedrijf SA-INT Security ondersteunt de politie en probeert sinds 2014 drugsoverlast en overlast van hangjongeren tegen te gaan in bepaalde gebieden in Enschede en Hengelo.

"Zo proberen we het veiligheidsgevoel te vergroten", zegt Gill Harmsen, oprichter van het toezichthoudersbedrijf. "Politie en handhaving kan niet 24/7 op één plek aanwezig zijn, dus wij dienen als extra paar ogen en proberen overlast te signaleren."

Mensen aanspreken

De toezichthouders patrouilleren dagelijks door de stad en spreken mensen actief aan op de regels. Ook in Enschede blijkt communicatie het middel: "Vroeger namen we een mes in beslag en maakten we er een aantekening van, daar bleef het bij", vertelt Harmsen.

"Nu proberen we met de jeugd in gesprek te gaan. We investeren intensief om met hen naar huis te gaan, om met hun ouders in gesprek te gaan en te kijken naar waar het vandaan komt. Dat maakt best wel impact op die jongeren."