Slachtoffer Eva vindt het jammer dat politie nog te vaak aangifte van zedenzaak ontmoedigt

Uit een nieuw rapport 'De Perspectieven bijeen' van Inspectie Justitie en Veiligheid blijkt dat politie zedenslachtoffers nog te vaak ontmoedigt om aangifte te doen. "De politie moet investeren in beter opgeleide en meer empathische zedenrechercheurs."

Het onderzoek is een vervolg op een eerder rapport van de Inspectie uit 2020 hierover. Van de 25 zedenslachtoffers die meewerkten, zijn er 12 helemaal tevreden over de procedure. De andere slachtoffers zijn minder tevreden, ontevreden of konden geen duidelijk antwoord geven.

Slecht contact met politie

Ook slachtoffer Eva Peters vindt het jammer dat de politie nog steeds vaak niet de juiste toon weet te vinden in gesprekken met zedenslachtoffers. Ze werd 4 jaar geleden verkracht door een bekende, een traumatische gebeurtenis die haar leven volledig verwoest.

Het contact met de zedenrechercheurs van de politie verliep zo stroef, dat ze na het eerste telefoongesprek niets meer met hen te maken wilde hebben.

'Hij trok het in twijfel'

"De politiemedewerker die ik aan de telefoon had, vroeg tot drie keer aan toe 'mevrouw, weet u zeker dat het is gebeurd, is het echt wel zo gegaan?' Hij trok het naar mijn gevoel in twijfel. En ik was al overstuur en verdrietig. Uiteindelijk is het balletje wel blijven rollen, maar na dat eerste gesprek was ik volledig dichtgeslagen."

Wat Eva ook lastig vond, was het feit dat ze niet direct aangifte kon doen. "Die optie gaven ze mij helemaal niet. Ik moest 5 dagen later terugkomen. En toen werd die afspraak afgezegd en 10 dagen verschoven. Dus dat betekende dat ik uiteindelijk, ruim 2 weken nadat het gebeurd was, pas terecht kon voor mijn aangifte."

Slachtoffers naar huis sturen

Slachtoffers verplicht met een bedenktijd naar huis sturen, is iets wat Slachtofferhulp Nederland in het verleden ook met andere slachtoffers zag gebeuren. "De politie presenteerde de bedenktijd vaak als een plicht, in plaats van een recht. Gelukkig zien we dat dit verbetert, waarschijnlijk doordat zedenrechercheurs beter worden opgeleid", zegt seksueelexpert bij Slachtofferhulp Nederland Jiska Dijk.

Het afraden van het doen van aangifte gebeurt volgens haar nog steeds. "Dit beeld herkennen wij. En het is echt niet de bedoeling. Alle slachtoffers van een vermoedelijk strafbaar feit hebben recht om aangifte te doen. Het is niet de rol van de politie om slachtoffers advies te geven over hoe kansrijk een aangifte is. Juist bij seksuele misdrijven is het van belang dat slachtoffers zich gehoord en begrepen voelen. Empathie, kennis en ervaring zijn cruciaal."

Politie erkent probleem

In een reactie op het rapport laat een woordvoerder van de politie weten, dat er na het rapport uit 2020 is geïnvesteerd in het beter opleiden van zedenrechercheurs, medewerkers van de basispolitiezorg, meldkamers en servicecentra. En dat er maatregelen zijn genomen om de werkdruk te verlichten. "Hierdoor is het intensief toezicht op de politie door de Inspectie beeïndigd. Daar zijn we blij mee."

Maar er kan en moet nog veel beter, erkent de woordvoerder. "Daarom breiden we de capaciteit van de zedenteams uit om de werkdruk te verlichten. Zo kunnen medewerkers de tijd en ruimte vinden om trainingen en opleidingen te volgen."

Neutrale houding botst

Toch zullen nooit alle slachtoffers helemaal tevreden zijn denkt de politie. "De neutrale houding die mag worden verwacht van de politie kan soms botsen met wat slachtoffers prettig vinden. De politie moet namelijk ook de belangen van de samenleving en de beschuldigde meewegen."

"Dit gegeven zal altijd een uitdaging blijven, maar het heeft onze permanente aandacht. Het is de taak van de politie om slachtoffers altijd met respect, aandacht en op een empathische wijze te bejegenen."

'De empathie mist'

Eva heeft hier deels begrip voor. "Ik begrijp dat de politie aan waarheidsvinding moet doen, en neutraal moet blijven. Maar die houding heb ik destijds wel als heel heftig ervaren. Ik zat daar alleen, met twee mannelijke rechercheurs. Die vragen je heel expliciet naar alles. Ik wil ze op geen enkel moment afvallen, maar ze zeggen niet een keer: wat erg, heftig voor je. De empathie mist."

Als slachtoffer is dat heel verdrietig, legt Eva uit. "Je hebt het gevoel dat je verantwoording moet afleggen."Daarom zou het goed zou zijn als er in de toekomst een politiepsycholoog bij de gesprekken zit die het welzijn van een slachtoffer in de gaten houdt, zegt Eva. "Die af en toe tegen je zegt: 'Wat verschrikkelijk dat dit gebeurd is. Wat verdrietig voor je en ja, zij gaan jou helpen'."

Slopend traject

Na 3,5 jaar wordt de verkrachter van Eva veroordeeld. Maar in afwachting van z'n hoger beroep loopt hij nu nog wel vrij rond. "Het ellenlange politie-traject zorgt er ook wel voor dat je het niet eerder kan afsluiten. Als de politie in staat zou zijn om een zaak in een half jaar af te handelen, dan zou dat veel schelen voor de slachtoffers."

Voorzitter van de Stichting Landelijk Advocaten Netwerk Gewelds- en Zeden Slachtoffers (LANGZS) Richard Korver is het hiermee eens. "Wat in de kern mis gaat is dat we te maken hebben met een veel te klein apparaat. Rechercheurs moeten veel te veel zaken doen en dan gaan mensen toch minder goed functioneren. Dat zien we overal."

Snelle behandeling voor iedereen voordelig

De voorzitter deelt de wens van Eva dat door het aannemen van meer personeel zaken sneller kunnen worden afgehandeld. "Uit allerlei wetenschappelijk onderzoek blijkt dat de verwerking van dit soort feiten stagneert doordat de strafzaak niet klaar is. En dat is slopend. Niet alleen voor slachtoffers, want ook daders hebben belang bij een snelle behandeling."

"Bewijs van getuigen ligt na 4 jaar niet meer zo vers in het geheugen dan direct na de gebeurtenis. Het beste zou zijn als zaken in een half jaar afgehandeld kunnen worden", aldus Korver.