Sick, nice en stoked: hoe we in Nederland steeds meer Engelse woorden zijn gaan gebruiken

Woorden als relaxed, awkward of sick hoor je misschien steeds vaker voorbij komen. Soms lijkt de Engelse taal de Nederlandse over te hebben genomen. Maar dat soort invloeden uit andere talen zijn van alle tijden, zeggen experts. We leggen uit hoe het zit.

"Het aantal Engelse leenwoorden neemt al lange tijd toe", zegt hoogleraar historische Nederlandse taalkunde Nicoline van der Sijs. "Maar het is de laatste 10 jaar aan het versnellen."

Kranten en officiële media

Van der Sijs verzamelt bij het Instituut van de Nederlandse taal ook neologismen, oftewel nieuwe woorden. "Ze lijken steeds meer door te dringen. Eerder werden ze al gebruikt, maar je ziet ze ook steeds meer in kranten en officiële media terechtkomen." De hoogleraar heeft zelf geteld hoe vaak het voorkwam in kranten, en vergeleek 1994 met 2022.

"In officiële kranten is het verdriedubbeld", zegt Van der Sijs. "En dat betekent dat het in het echte taalgebruik waarschijnlijk nog veel meer is. Kranten gebruiken namelijk uit zichzelf wat conservatievere taal."

Vernederlandsen

Hoewel veel mensen het misschien zorgelijk vinden dat de taal zo verandert, heeft Van der Sijs dat niet. "We integreren de woorden heel goed in het Nederlands en veel verdwijnen vaak ook weer." En dat gebeurt op verschillende manieren. "Je maakt van een Engels woord een verkleinwoord, je verbuigt en vervoegt het. Je maakt het helemaal Nederlands. En dan is het eigenlijk geen Engels leenwoord meer", legt ze uit.

En ze verdwijnen dus ook heel snel. "Vaak duiden ze iets aan wat na een tijd alweer weg is, of omdat we ze gewoon niet meer leuk vinden om te gebruiken." De woorden raken dan dus uit de mode.

Engels in plaats van Frans

Daarnaast benadrukt ze dat leenwoorden hebben eigenlijk van alle tijden is. "We hebben Latijnse leenwoorden gehad uit de Romeinse tijd. Tussen de 13de en 19de eeuw hebben we veel Franse woorden geleend. En nu is het Engels", zegt de hoogleraar. "Dat was nooit een probleem."

Zo was Frans een taal van cultuur, politiek en wetenschap tot de 19de eeuw. "Hogere standen in Nederland spraken Frans, er was een Franse school. Het was een belangrijke taal om je mee te uiten in Europa. En dat heeft het Engels nu eigenlijk overgenomen van het Frans."

Massamedia

Dat weet ook hoofdredacteur Ton den Boon van de Dikke Van Dale. "Sinds de Tweede Wereldoorlog zijn we cultureel erg onder invloed van het Angelsaksische taalgebied komen te staan. Dat heeft te maken met de bevrijding van Europa door de Engelsen en Amerikanen", legt hij uit.

"En massamedia zoals films, radio en popmuziek hebben we ook uit het Engelse taalgebied overgenomen. Dat zorgt ervoor dat we tegenwoordig veel kijken naar dat gebied als we ons cultureel willen laten beïnvloeden."

Modewoorden

Den Boon heeft zelf geen bezwaren tegen Engelse leenwoorden. "Zeker niet als we daar geen goed Nederlands alternatief voor hebben. Maar ik vind het wel prettig om toch te zoeken naar Nederlandse woorden. En vaak kun je woorden ook heel goed vertalen, wat natuurlijk ook gebeurt. Een memory card is ook een geheugenkaart geworden."

En dat laatste is volgens hem nog een voorbeeld dat echt niet alle Engelse leenwoorden here to stay zijn. "Het zijn vaak toch modewoorden die eventjes gangbaar zijn of die bij een technologie horen. En die verdwijnen of vernederlandsen", zegt hij. "En dat is toch ook een prettige constatering."