Raad voor de Rechtspraak wil nieuwe extra beveiligde rechtbank voor megaprocessen: 'We kunnen het niet meer aan'

Er moet 'het liefst zo snel mogelijk' een nieuwe extra beveiligde rechtbank in Nederland komen. Volgens de Raad voor de Rechtspraak is dat noodzakelijk om ook in de toekomst mega-processen rond liquidaties en terrorisme te faciliteren.

Henk Naves, voorzitter van de Raad voor de Rechtspraak, doet de oproep aan de start van een jaar waarin de rechtspraak wordt geconfronteerd met een lange lijst extra beveiligde rechtszaken. "Het voorstel dat wij zullen doen aan de minister en het OM is om in ieder geval een nieuwe locatie of substantieel meer beveiligde zittingsruimte te creëren in Nederland", zegt Naves. "Het liefst zo spoedig mogelijk. Dat kan een nieuw gebouw zijn, of een uitbreiding van bestaande rechtbanken met extra beveiligde zittingszalen."

Toename aantal zware zaken met veiligheidsrisico's

Een zaak heeft extra beveiliging nodig wanneer er gevreesd wordt voor de liquidatie van een van de procesdeelnemers of wanneer er een kans is dat er een aanslag op of een bevrijdingsactie van een van de verdachten plaatsvindt. "Dat soort zaken kan maken dat een zaak verhuist naar een extra beveiligde zittingslocatie", zegt Naves.

De Raad voor de Rechtspraak heeft de laatste jaren een stijging gezien van het aantal zaken dat extra beveiliging nodig heeft. Dit aantal zal alleen maar toenemen, denkt Naves. "Ook in de wetenschap dat de politiek, de samenleving inzet op ondermijning, zware criminaliteit, harddrugs, gepaard gaande met geweld", zo schetst hij. "We zien gewoon aankomen dat er veel meer zware zaken met veiligheidsrisico's, waar liquidaties aanhangen, op ons af zullen komen. Met alleen de huidige twee extra beveiligde locaties kunnen we het straks niet mee aan."

'We nemen geen risico's meer'

Volgens Naves is de rechtspraak met de moord op Derk Wiersum en de poging tot moord op advocaat Philippe Schol in een 'nieuwe realiteit' terecht gekomen. "Het thema veiligheid staat bij alle rechtbanken en gerechtshoven concreet op de agenda", legt Naves uit. "Dan komt de vraag op tafel: zijn de veiligheidsmaatregelen genoeg of moet er worden opgeschaald. Ja, en in die realiteit leven we, in de hoop dat het bij deze voorvallen zal blijven. Maar we nemen geen risico's meer."

De extra veiligheidsmaatregelen die zijn getroffen voor een aantal rechters hebben grote impact op hun leven. "Dat je er rekening mee moet houden dat mensen getraumatiseerd kunnen raken, door zo'n setting", vertelt de voorzitter. "Daar is nadrukkelijk aandacht voor vanuit de gerechten, voor persoonlijk welbevinden van deze collega's die nu onder extra beveiliging staan."

Zorgen over uitholling vertrouwen rechter

Het zijn niet de enige zorgen die voorzitter Naves uit. Het afgelopen jaar zag hij dat de rechter grote kritiek kreeg vanuit de politiek na uitspraken over stikstof, het terughalen van IS-kinderen uit Syrië of in de Urgenda-zaak. Over die laatste zaak zei Geert Wilders (PVV) dat 'klimaatbeleid niet aan de rechter is'.

Naves wil er geen misverstand over laten bestaan. "Iedereen, politici, in NL mag kritiek op rechters hebben", stelt hij. "Het is de taak van rechters om juiste beslissingen te wijzen en goed te motiveren." Maar wat hier gebeurt, zegt Naves, is op basis van een verkeerde veronderstelling, de positie van de rechter ter discussie te stellen. "Daarmee schaad je het vertrouwen in de rechter. En de rechter heeft uiteindelijk niet meer dan de kurk van vertrouwen waar hij op drijft. Dus dat is heel belangrijk voor ons."