Overlast eikenprocessierups 'is onze eigen schuld'

De eikenprocessierups verspreidde zich in 30 jaar door vrijwel het hele land en zorgt dit jaar voor veel overlast. Dat hebben we deels aan onszelf te danken, volgens Henry Kuppen van het Kenniscentrum Eikenprocessierups.

Niet alleen bomen hebben last van de rups. Bij mensen veroorzaakt de eikenprocessierups jeuk, huiduitslag, geïrriteerde ogen en kan zelfs slikken moeilijk worden. De grijs-zwarte rupsen zijn inmiddels een plaag in het landschap, al worden ze al 30 jaar bestreden.

Zelf veroorzaakt

Volgens Henry Kuppen van het Kenniscentrum Eikenprocessierups hebben wij dat deels zelf veroorzaakt. "Zolang wij niks doen aan het grote aantal eiken die wij hier in Nederland hebben geplant, zal je ieder jaar met die bestrijding bezig zijn."

De eik is een populaire boom: ze hebben weinig verzorging nodig en eikenhout is erg gewild. Toch slaat het neerzetten van eiken op sommige plekken erg door, vindt Kuppen. "Gemeentes hebben vaak wel 30 procent eik staan, maar er zitten ook doorschieters tussen naar 75 procent. Als je een boomsoort zo dominant gaat aanleggen, is het wachten op een ziekte."

Monocultuur

Het gebrek aan variatie in boomsoorten zorgt vaker voor problemen. Al ruim een eeuw komt in Nederland regelmatig de iepenziekte voor. Ook iepenziekte kan zich makkelijk verspreiden wanneer de bomen dicht bij elkaar staan.

In de jaren 90 dacht men een oplossing te hebben. De iepen werden op veel plekken vervangen door essen, maar sindsdien kampt ook de es met een serieuze ziekte, namelijk de essentaksterfte. Het gebrek aan biodiversiteit veroorzaakt dan een epidemie. "We worden in Nederland keer op keer afgerekend op onze monocultuur."

Structuur

De eenzijdigheid van het boomlandschap is volgens Kuppen een typisch Nederlands verschijnsel. "Ik denk dat wij houden van ritme en eenduidigheid. In het buitenland kom ik geen structuur tegen zoals we die in Nederland hebben langs de provinciale weg. We zijn in Nederland uniek met hoe we onze wegen inrichten."

Het kappen van eiken is voor het huidige rupsenprobleem volgens Kuppen geen goed idee. De bomen hebben namelijk ook belangrijke functies voor onze leefomgeving, zoals het verwerken van fijnstof. In plaats daarvan moet worden gekeken of eiken die omvallen, bijvoorbeeld tijdens een storm, vervangen kunnen worden door andere boomsoorten. Welke boomsoorten dat zijn, vindt Kuppen niet zo belangrijk. "Het gaat om de variatie. Elke boomsoort heeft natuurlijk zijn eigen ziektes, maar het effect van die ziektes zou dan wel sterk verminderd zijn."