Oud-topman RIVM waarschuwde in 2007 al voor een pandemie: 'Had ik meer mijn best moeten doen om dit over het voetlicht te krijgen?'

Vaccin-expert Ben van der Zeijst was volop aan het genieten van zijn leven als pensionado, totdat de coronacrisis uitbrak. Zijn telefoon stond meteen roodgloeiend. Hij is weer volop aan het werk: "Er zijn niet zoveel vaccin-specialisten op de wereld."

Door de wereldwijde pandemie is er veel belangstelling voor de expertise van professor dr. Ben van der Zeijst. Hij verdiende zijn sporen onder meer als directeur van het Nederlands Vaccin Instituut, hoofd Vaccins bij het RIVM en hoogleraar aan het LUMC. Het werd pas echt druk voor de vaccin-professor toen begin juni de focus verplaatste van het aantal ic-bedden naar de noodzaak van een vaccin. "Ik heb nu rug- en nekpijn van de zoomvergaderingen."

'I told you so'

De wereldwijde uitbraak van het coronavirus COVID-19 komt voor Van der Zeijst niet helemaal als een verrassing. "In 2007 hield ik een oratie over het voorbereid zijn op dergelijke virussen, en dat we daar meer aan moesten doen. Daar hebben ze niet allemaal naar geluisterd."

"Ik heb een mapje op mijn computer aangemaakt met de naam 'I told you so'", vertelt Van der Zeijst. Hierin verzamelt hij documenten waaruit blijkt dat hij de pandemie die nu in ons midden is al langer aan zag komen. "Ik organiseerde in 2009 een internationaal symposium vanuit het Nederlands Vaccin Instituut over dit onderwerp. Toen liepen daar wat mensen rond, ook van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, en die hadden zo een houding van: ach, laat hem maar: het is een hobby."

Impact van het virus

Waar de vaccin-professor wel over verrast is, is de impact van het virus. "Als je het dan meemaakt is het toch anders dan je denkt. Het geeft een enorme ontwrichting van de samenleving. Dat had ik mij niet zo gerealiseerd."

Toch verwijt hij niemand dat er destijds niks is gedaan met zijn voortschrijdend inzicht. "Het is meer dat je denkt: had ik nog meer mijn best moeten doen om dit onder het voetlicht te krijgen?" Die vraag heeft hij zichzelf weleens gesteld. Maar, zegt hij: "Bill Gates heeft eigenlijk hetzelfde gezegd en daar luisteren ze ook niet naar."

Bekendheid

Ondertussen is Ben van der Zeijst door de corona-uitbraak in korte tijd net zoals RIVM-baas Jaap van Dissel en viroloog Marion Koopmans omgedoopt tot bekende mediadeskundige. "Ik moest even wennen aan de media-aandacht."

"Als je met pensioen bent, wordt het eigenlijk allemaal wat rustiger", dat is nu wel even anders. Maar toch is het voor de vaccin-professor ook interessant om aan het einde van zijn carrière nog een pandemie mee te maken. "Ik moest vroeger in een college uitleggen wat de R0 (reproductiegetal virus, red.) was. Ik denk dat nu iedereen in Nederland wel weet wat dat is. Er zijn nu 17 miljoen virologen in Nederland, dat is ook wel leuk."