Ondernemer Klaas wilde een winkelcentrum aan de rand van de stad, de gemeente vreest leegstand

Ondernemers willen winkelcentra bouwen aan de rand van de stad: dat is goedkoop en klanten parkeren er gratis. Maar gemeenten vrezen een lege binnenstad. "Mijn perifere winkel openen kostte veel moeite, maar die swingersclub swingde er zo tussendoor."

Wethouder Dion Schneider van Kerkrade schrok zich rot toen hij hoorde dat een ondernemer een supermarktketen aan de rand van de stad wilde bouwen. Er was juist 100 miljoen euro geïnvesteerd in het centrum van de Limburgse stad. "Leegstaande winkels gesloopt, nieuwe gebouwd, er is een cultureel centrum opgezet: alles om de binnenstad leefbaar te houden", zegt Schneider. Nu de ondernemer zijn plannen wil doorzetten, leggen beide partijen het voor aan de rechter.

Bakker en slager redden het niet

Kerkrade staat niet alleen. Steden als Schiedam, Groningen, Middelburg, Duiven en Venlo kennen vergelijkbare problemen. In het hele land zijn er rechtszaken over de komst van winkelcentra naar de rand van de stad. Winkeldeskundige Hans van Tellingen begrijpt de angst van de bestuurders. "Winkels versterken elkaar, je gaat naar de supermarkt maar haalt dat lekkere brood of dat kwaliteitsbrood of -stukje vlees bij de bakker of slager."

Als je belangrijke winkels naar de rand van de stad verplaatst, loop je het risico dat de bakker en slager het niet redden. Van Tellingen vindt de situatie niet rampzalig maar gemeenten die zo'n 20 procent leegstand hebben moeten in actie komen. "Vooral het parkeren moet makkelijk worden, en gratis."

Veel tegenwerking

"Bij mij kostte het heel veel moeite, maar die swingersclub swingde er zo tussendoor. Dat was zo geregeld. Maar voor een perifere winkel moet je heel veel moeite doen." Ondernemer van het eerste uur Klaas Bakker kent de weerstand van de gemeente. Toen hij 20 jaar geleden een bouwmarkt in Amsterdam ombouwde tot winkelcentrum ondervond hij veel tegenwerking.

Toch kwam winkelcentrum Akersloot in Amsterdam-West er. Maar nu Bakker een supermarkt wil toevoegen aan de inmiddels 16 winkels, wil de gemeente dat niet. "Het lijkt wel of jarenlang regels toepassen die ambtenaren in hun DNA is gaan zitten, en daar komt heel moeilijk verandering in."

Vrije markt het probleem

In Kerkrade is het uitgerekend een VVD-wethouder die de strijd aangaat met een ondernemer. Wethouder Schneider is een groot voorstander van vrijhandel maar zegt: "Als het tegen je gaat werken, moet je het corrigeren."

"Als je het helemaal aan de markt overlaat, zal een groot deel van de retail - zeker de supermarkten - naar de randen vertrekken. Dat is een groot probleem", vindt hij. "We moeten blijven sturen maar geen oorlog met ze voeren."